Όχι, δεν είμαι wellness guru, δεν έχω σπουδάσει κάτι εναλλακτικό ή αμφιλεγόμενο ούτε καν διαλογίζομαι σε στάση λωτού. Γιατί, διαλογίζομαι; Αυτό είναι ιστορία για μία άλλη φορά. Όμως, αγαπώ να μαθαίνω, να διαβάζω, να ερευνώ, να δοκιμάζω. Έτσι και η Αγιουρβέδα βρέθηκε στο πεδίο μου και μου κέντρισε το ενδιαφέρον κυρίως γιατί καθοδηγείται από την πολύτιμη προσφορά της φύσης και ριζώνει στη σύνδεσή μας με αυτή. Καθολικά διαχρονική.
Η Αγιουρβέδα (Ayurveda) ή, αλλιώς, «επιστήμη της ζωής» (στα σανσκριτικά Ayur = ζωή, Veda = επιστήμη ή γνώση), αποτελεί ένα από τα παλαιότερα παραδοσιακά συστήματα υγείας του κόσμου, αναγνωρισμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Οι πρώτες διδασκαλίες της Αγιουρβέδα τεκμηριώνονται στις βέδες, τις ινδικές γραφές για την πνευματικότητα και τη ζωή που χρονολογούνται περισσότερα από 5.000 χρόνια πριν. Περιγράφουν πως το μυαλό και το σώμα συνδέονται πιο περίπλοκα απ’ότι μπορείς να φανταστείς και ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους θεραπείας και μεταμόρφωσης είναι μέσω του νου.
Στη φιλοσοφία της Αγιουρβέδα ολόκληρο το σύμπαν αποτελείται από πέντε στοιχεία: vayu (αέρας), jala (νερό), aakash (αιθέρας), prithvi (γη) και teja (φωτιά). Αυτά τα πέντε στοιχεία πιστεύεται ότι σχηματίζουν τα τρία βασικά doshas (συμπαντικές ζωτικές ενέργειες) σε διάφορους συνδυασμούς: το vata dosha (αιθέρας + αέρας), το pitta dosha (φωτιά + νερό) και το kapha dosha (γη + νερό), τα οποία ονομάζονται συλλογικά “tridoshas”, υπάρχουν σε διαφορετικά ποσοστά σε κάθε ζωντανό οργανισμό και ελέγχουν τις βασικές φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος.
Και όχι μόνο, αφού κάθε χρονική περίοδος τεσσάρων ωρών μέσα στην ημέρα μας λέγεται ότι κυριαρχείται από μία dosha, και επομένως επηρεάζεται από τις ιδιότητες αυτής. Με άλλα λόγια, υπάρχει μια περίοδος vata, pitta και kapha της ημέρας και μια περίοδος vata, pitta και kapha της νύχτας. Η κατανόηση αυτής της προσέγγισης σου επιτρέπει να επιλέξεις δραστηριότητες, πρακτικές, τροφές κ.λπ. που θα υποστηρίξουν την κυρίαρχη ενέργεια μέσα και γύρω σου τη δεδομένη στιγμή.
6 π.μ. με 10 π.μ. (η περίοδος kapha του πρωινού)
Ο ήλιος ανατέλλει και η γη ξεκινά τις μεταβολικές της δραστηριότητες. Ο πλανήτης είναι ακόμα δροσερός και παχνισμένος από την επίδραση του φεγγαριού. Παρομοίως, το σώμα μας και το πεπτικό του περιβάλλον (στα σανσκριτικά το πεπτικό σύστημα αναφέρεται ως “agni”, δηλαδή «φωτιά») είναι υγρό και βαρύ. Ως εκ τούτου, ο στόχος είναι το σώμα να ζεσταθεί και να κινηθεί.
Εκεί δημιουργείται το ιδανικό χρονικό παράθυρο για vyayam, δηλαδή άσκηση. Η πρωινή άσκηση ενεργοποιεί το έντερο, ζεσταίνει τις αρθρώσεις και κινητοποιεία τα σωματικά υγρά. Το abhyanga, ή ένα απαλό μασάζ με λάδι κατά την αγιουρβέδικη παράδοση, πριν την άσκηση μπορεί να μειώσει την κίνδυνο τραυματισμού και να ενισχύσει τα οφέλη της άσκησης.
Για πρωινό, προτείνεται κάτι ζεστό και ήπια καρυκευμένο, όπως το porridge με κανέλα, που θα υποστηρίζει την εσωτερική θερμότητα του σώματος. Τα κρύα smoothies & ροφήματα, όταν καταναλώνονται νωρίς το πρωί, θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να βλάψουν το εντερικό μικροβίωμα.
10 π.μ. με 2 μ.μ. (η περίοδος pitta της ημέρας)
Καθώς ο ήλιος φτάνει στο αποκορύφωμά του η μεταβολική δραστηριότητα βρίσκεται, επίσης, στο υψηλότερο επίπεδο. Αυτό κάνει τους ανθρώπους από τη φύση τους πιο παραγωγικούς και, επίσης, πιο πεινασμένους. Τώρα, το μεσημέρι είναι η ευκαιρία για να απολαύσεις το μεγαλύτερο γεύμα της ημέρας.
2 μ.μ. με 6 μ.μ. (η περίοδος vata της ημέρας)
Καθώς ο ήλιος ξεκινά την κάθοδό του, η δροσερή και αέρινη ενέργεια εξαπλώνεται σε όλο τον πλανήτη. Συχνά χασμουριέσαι και τεντώνεσαι, για να απομακρύνεις τον παγιδευμένο αέρα (vata).
Η επιθυμία να παραμείνεις περισσότερο συγκεντρωμέν@ κάνει την καφεΐνη αρκετά ελκυστική ιδέα. Αλλά η σύσταση της Αγιουρβέδα είναι να πάρεις λίγο καθαρό αέρα και μερικές μεγάλες βαθιές αναπνοές και να πιεις μέντα ή τσάι τούλσι (ιερός βασιλικός). Θα θελήσεις, επίσης, να κάνεις χώρο για δραστηριότητες και δουλειές που απαιτούν λιγότερη εστίαση, ώστε να αρχίσει να ξετυλίγεται σιγά σιγά το κουβάρι της χαλάρωσης.
6 μ.μ. με 10 μ.μ. (η περίοδος kapha της νύχτας)
Καθώς ο ήλιος χάνεται σταδιακά πέρα από τον ορίζοντα, το ίδιο συμβαίνει και με το agni μας. Πριν από την εφεύρεση του λαμπτήρα, οι άνθρωποι έτρωγαν, φυσικά, τα τελευταία τους γεύματα πριν από τη δύση του ήλιου.
Έχοντας αυτό υπόψη, το δείπνο πρέπει να αποτελεί το πιο ελαφρύ και απλό γεύμα της ημέρας και να ολοκληρώνεται νωρίς. Αυτή η πρακτική τιμά το βραδινό agni, αφήνει πολλές ώρες για τη διαδικασία της πέψης πριν τον ύπνο και διατηρεί τους φυσικούς ρυθμούς του σώματος.
Για να χαλαρώσει το σώμα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συστήνεται επίσης να χαμηλώσεις τον φωτισμό, να επιβραδύνεις τον ρυθμό σου και να ξεκινήσεις την προετοιμασία του ύπνου.
10 μ.μ. με 2 π.μ. (η περίοδος pitta της νύχτας)
Οι άνθρωποι είναι ημερήσια όντα, που σημαίνει ότι προορίζονται να είναι δραστήριοι κατά τη διάρκεια της ημέρας και να χαλαρώνουν τη νύχτα. Μόλις δύσει ο ήλιος, το σώμα αρχίζει να προετοιμάζεται για τη βραδινή κυτταρική ανανέωση. Είναι μια ώρα για αβίαστη θεραπεία – αρκεί να κοιμάσαι. Συστήνεται να είσαι στο κρεβάτι όσο πιο κοντά στις 10 μ.μ. και να δίνεις προτεραιότητα σε έναν καλό ύπνο που θα επιτρέψει στο σώμα σου να εκμεταλλευτεί κατά τη διάρκεια αυτής της εντατικής θεραπευτικής περιόδου.
2 π.μ. με 6 π.μ. (η περίοδος vata της νύχτας)
Το σώμα έχει ολοκληρώσει την κυτταρική του ανανέωση και την πέψη και υπάρχει μια φυσική ελαφρότητα (vata). Προφανώς είναι καλύτερο να κοιμάσαι αυτές τις ώρες, αλλά αν όχι, ο διαλογισμός, οι αναπνοές ή ένας ψαλμός με μάντρα είναι οι πιο αποτελεσματικές πρακτικές για τη γείωση του νευρικού συστήματος και την αξιοποίηση των πρωινών εγκεφαλικών κυμάτων υψηλής συχνότητας.
Καθώς το ρολόι δείχνει 6 π.μ., επιστρέφουμε στην πρωινή φάση kapha και ο κύκλος επαναλαμβάνεται.
Δεν είμαι σίγουρη ότι θα ξυπνάω με την kapha και θα κοιμάμαι με τη vata, πόσο μάλλον να πέφτω ψυχαναγκαστικά για ύπνο στις 10 μ.μ., αναφωνώντας πως «ήρθε η ώρα της pitta, στα κρεβάτια σας γρήγορα». Όμως, μπορώ για αρχή να δώσω μία ευκαιρία στην πρωινή άσκηση και το ζεστό τσάι, όταν θα λαχταρώ καφεΐνη. Και θα το κάνω.
