Η ντοπαμίνη, ένας χημικός νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο μας που ρυθμίζει τα κίνητρα, την κίνηση, τη μνήμη, τη διάθεση, τον ύπνο και τις συμπεριφορές μας, έχει κεντρική θέση στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Μας ανταμείβει κάθε φορά που εμπλεκόμαστε σε μια συμπεριφορά που μας δίνει χαρά και μας παρακινεί να επαναλάβουμε τη συμπεριφορά.
Κάθε φορά που κάνουμε κάτι ευχάριστο, όπως όταν τρώμε ένα ωραίο γεύμα, κάνουμε σεξ ή τρέχουμε, απελευθερώνεται στον εγκέφαλό μας λίγη ντοπαμίνη. Ωστόσο, ακόμα και η ενασχόληση με κακές συνήθειες όπως η κατανάλωση αλκοόλ ή η χρήση ναρκωτικών προκαλεί απελευθέρωση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ντοπαμίνη έχει συνδεθεί στενά με τον εθισμό.
Τα χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης έχουν συνδεθεί με διάφορες ιατρικές καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, ο εθισμός, η σχιζοφρένεια και η νόσος του Πάρκινσον. Τα χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης μπορεί να σε κάνουν να αισθάνεσαι λιγότερο κινητοποιημένη, απάθεια, ατονία και να επηρεάζουν την ικανότητα σου να συγκεντρώνεσαι. Για τους λόγους αυτούς είναι σημαντικό να κρατάς τα επίπεδα της ντοπαμίνης σου υψηλά, με φυσικούς τρόπους.
Βάλε μουσική
Η ακρόαση μουσικής έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει την παραγωγή ντοπαμίνης και προάγει την καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία. Ο ρυθμός της μουσικής αυξάνει τη δραστηριότητα ευχαρίστησης και ανταμοιβής στον εγκέφαλο. Αυτές οι δραστηριότητες ενισχύουν περαιτέρω την ντοπαμίνη στον οργανισμό. Στην πραγματικότητα, η ακρόαση μουσικής έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τον κινητικό έλεγχο σε άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον.
Προτίμησε υγιεινά γεύματα
Δεν αποτελεί έκπληξη πως ό,τι τρώμε επηρεάζει το σώμα και το μυαλό μας. Έχει αποδειχθεί ότι ορισμένα τρόφιμα συνδέονται άμεσα με την ενίσχυση των ορμονών της χαράς. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι η κατανάλωση τροφίμων με γλουτένη απελευθερώνει σεροτονίνη. Οι τροφές που είναι πλούσιες σε αμινοξέα ενισχύουν, επίσης, την παραγωγή ντοπαμίνης. Η κατανάλωση ροφημάτων με υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη, όπως ο καφές παρέχει μια άμεση ενεργειακή ώθηση και σου δίνει μια δόση ντοπαμίνης.
Όσο είναι δυνατόν μείωσε την κατανάλωση επεξεργασμένων σακχάρων, όπως τα γλυκά και τα αναψυκτικά, καθώς έχουν την ικανότητα να αυξάνουν τα επίπεδα ντοπαμίνης, αλλά αυτή η αύξηση είναι μόνο προσωρινή και τεχνητή. Όπως συμβαίνει με το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, η ζάχαρη μπορεί να σου δώσει προσωρινή ώθηση, ενώ επηρεάζει το ρυθμό με τον οποίο το σώμα σου την παράγει φυσιολογικά.
Όταν καταναλώνεις μεγάλη ποσότητα ζάχαρης σε σύντομο χρονικό διάστημα, μπορεί να παρατηρήσεις ότι αισθάνεσαι μια έξαρση ευφορίας. Συνήθως είναι πολύ προσωρινή και ακολουθείται από μια συντριβή που σε αφήνει να αισθάνεσαι πεσμένη.
Κοιμήσου καλά
Η επαρκής ξεκούραση είναι σημαντική για το σώμα και το μυαλό. Όταν κοιμόμαστε καλά, ο εγκέφαλος έχει χρόνο να επαναφορτιστεί και να επαναρυθμιστεί. Στην πραγματικότητα, μελέτες δείχνουν, ότι ο καλός ύπνος ενισχύει την παραγωγή ντοπαμίνης. Από την άλλη πλευρά, η παρατεταμένη στέρηση ύπνου ή ο κακός ύπνος επηρεάζει αρνητικά τους υποδοχείς ντοπαμίνης. Αυτό μπορεί να σε κάνει επιρρεπή σε διάφορες διαταραχές της διάθεσης.
Μην ξεχνάς τη γυμναστική
Παρόμοια με ορισμένες τροφές, η άσκηση ενισχύει άμεσα την παραγωγή διαφόρων ορμονών που είναι συνδεδεμένες με τη χαρά, συμπεριλαμβανομένης της ντοπαμίνης. Η άμεση απελευθέρωση των ευτυχισμένων ορμονών μετά από μια προπόνηση που ονομάζεται “runner’s high”, σε κάνει να αισθάνεσαι ενεργοποιημένη και ευδιάθετη.
Διαλογίσου
Ο διαλογισμός είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς πρακτικούς τρόπους βελτίωσης της ψυχικής υγείας και ευεξίας. Ο διαλογισμός όχι μόνο βοηθά στην προώθηση της παραγωγής ντοπαμίνης αλλά έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη μνήμη και τον συντονισμό, μειώνει το στρες και άλλες διαταραχές της διάθεσης κ.ά.
Κοινωνικοποιήσου
Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα. Για να λειτουργήσει σωστά ο εγκέφαλός μας και να παράγει τη σωστή ποσότητα ορμονών και άλλων στοιχείων, ο εγκέφαλος χρειάζεται κοινωνική δραστηριότητα. Η συζήτηση με ανθρώπους, η επίσκεψη σε νέα μέρη κ.ά. προάγουν την παραγωγή ντοπαμίνης. Μαζί με αυτό, βοηθούν και στην εκγύμναση του μυαλού.
Δοκίμαζε κάτι καινούργιο καθημερινά
Φαντάσου να ξυπνάς ένα πρωί και να παίρνεις μια διαφορετική διαδρομή για το γραφείο. Αυτή η φαινομενικά μικρή αλλαγή έχει εισάγει καινοτομία στη ρουτίνα σου, η οποία διεγείρει φυσικά την απελευθέρωση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο σου, αυξάνοντας έτσι τα κίνητρα και τη συνολική ευεξία. Οι πρωτόγνωρες εμπειρίες μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τα επίπεδα ντοπαμίνης, ενισχύοντας την ικανότητα μας να μαθαίνουμε από αυτές και δίνοντάς μας κίνητρο να αναζητήσουμε περαιτέρω τέτοιου είδους δραστηριότητες.
Μερικοί τρόποι για να ενσωματώσεις νέες εμπειρίες στην καθημερινότητα σου περιλαμβάνουν την ενασχόληση με ένα νέο χόμπι, την επίσκεψη σε ένα μέρος που δεν έχεις ξαναπάει, όπως το καινούριο καφέ που άνοιξε στη γειτονιά σου, το μαγείρεμα μιας νέας συνταγής κ.ά. Η ενσωμάτωση νέων εμπειριών είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της υγιούς λειτουργίας της ντοπαμίνης στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου.