Ας μιλήσουμε για το πώς η ακαταστασία επηρεάζει τη ψυχολογία μας και τι μπορούμε να κάνουμε για να… σωθούμε. Η κόπωση, η έλλειψη ενέργειας, η έλλειψη ενδιαφέροντος για πράγματα που άλλοτε σε γέμιζαν χαρά, η θλίψη, είναι μερικά από τα συμπτώματα που εύκολα μπορεί να σε κάνουν να σκεφτείς ότι μπορεί να σχετίζονται με την κατάθλιψη.
Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα σημάδια, που μπορεί και να περάσουν απαρατήρητα. Σημάδια όπως η στοίβα από τα άπλυτα πιάτα στο νεροχύτη, τα ρούχα που έπλυνες αλλά δεν λες να πάρεις απόφαση να σιδερώσεις, τα πράγματα από το σούπερ μάρκετ που μπορεί να ξεχαστούν για μέρες πάνω στον πάγκο της κουζίνας.
Όλοι έχουμε τις «ακατάστατες» στιγμές μας, φάσεις που ο χρόνος μοιάζει τόσο περιορισμένος ώστε αποφασίζεις συνειδητά, η φροντίδα του σπιτιού σου να μείνει λίγο πίσω. Αν αυτό κρατήσει για λίγο, είναι λογικό. Αν όμως αυτό, μαζί με το άγχος, το στρες και την κόπωση, αρχίσει να γίνεται καθημερινότητα τότε ίσως να έχεις μπροστά σου έναν δείκτη πως πρέπει να φροντίσεις την ψυχική σου υγεία.
Πώς η ακαταστασία επηρεάζει τη ψυχολογία μας: Το λένε και οι ειδικοί
Έρευνα του 2016, του Πανεπιστημίου του New Mexico κατέληξε στο συμπέρασμα πως υπάρχει άμεση συσχέτιση ανάμεσα σε ένα ακατάστατο περιβάλλον και στην ψυχολογική μας κατάσταση. Ένα ακατάστατο περιβάλλον επηρεάζει σε συντριπτικό βαθμό την ικανότητά μας να νιώσουμε ευχαρίστηση μέσα σε αυτό. Βέβαια η μεγαλύτερη «παγίδα» δεν βρίσκεται εκεί. Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει πως η ακαταστασία συνδέεται με υψηλά επίπεδα κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες). Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο το άγχος μας αυτό καθαυτό, είναι εκείνο που μας δυσκολεύει να κρατήσουμε σε τάξη το σπίτι μας, ή αν τελικά η όψη της ακαταστασίας είναι αυτή που μας κάνει να αγχωνόμαστε και να στρεσαριζόμαστε περισσότερο. Φαύλος κύκλος και εδώ που τα λέμε, μάλλον και τα δύο συμβαίνουν.
Βάζουμε σε τάξη σπίτι και… ψυχή
Δεν υπάρχει επιστήμονας ή έρευνα που να μην λαμβάνει υπόψη τις θετικές επιδράσεις ενός τακτοποιημένου σπιτιού στην ψυχική μας υγεία. Μας δίνει μια αίσθηση ελέγχου πάνω στη ζωή μας, ενισχύει την αυτοπεποίθησή μας, αυξάνει την παραγωγικότητά μας και δημιουργεί ένα ήρεμο “πεδίο δράσης” για εμάς. Βέβαια, είτε αντιμετωπίζουμε κάποιο θέμα με την ψυχική μας υγεία, είτε όχι, η οργάνωση αφενός παίρνει χρόνο και αφετέρου απαιτεί δέσμευση για να μπορέσουμε να τα καταφέρουμε. Όταν δυσκολευόμαστε να βγούμε από το κρεβάτι μας το πρωί και να κάνουμε μπάνιο, πόσο εύκολο μπορεί να είναι να πούμε ήρθε η ώρα για σίδερο;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
Ένα βήμα τη φορά
Ακόμη και αν δεν έχεις κατάθλιψη ή αγχώδη διαταραχή, το να πεις σήμερα θα τακτοποιήσω όλο το δωμάτιο ή την ντουλάπα μου, είναι πολύ πιθανό έως βέβαιο να σε αγχώσει. Σπάσε τη δουλειά σε μικρά κομμάτια και άσε τον εαυτό σου να γιορτάσει κάθε μικρό task που θα ολοκληρώνεις. Ξεκίνα από ένα ντουλάπι της κουζίνας, ή από ένα ράφι της βιβλιοθήκης και αν βρίσκεις πως σε εμψυχώνει, φτιάξε μια λίστα και κάθε πράγμα που ολοκληρώνεται, σβήνε το από αυτή. Κλειδί για να τα καταφέρεις και να μην αφήσεις τίποτα στη μέση είναι και η χρονομέτρηση. Βάλε ένα χρονικό όριο που θέλεις και μπορείς να ασχοληθείς με την τακτοποίηση, και σταμάτα τη στιγμή ακριβώς που θα χτυπήσει το timer. Όταν δεις να ολοκληρώνεται ένα task μέσα στο χρόνο που έχεις θέσει θα νιώσεις πως μπορείς να οργανωθείς, και θα πάρεις δύναμη και ενέργεια για τη συνέχεια.
Φτιάξε τον δικό σου μηχανισμό
Όταν αγχώνεσαι, κουράζεσαι και απογοητεύεσαι, είναι δύσκολο να σκεφτείς καθαρά και να θυμηθείς πού βρίσκονται ακόμη και τα απολύτως απαραίτητα. Είναι σημαντικό λοιπόν, να φτιάξεις τον δικό σου μηχανισμό ώστε να βρίσκεις αλλά και να τακτοποιείς εύκολα τα πράγματα που χρησιμοποιείς περισσότερο.
Φτιάξε μια λίστα με όσα σου είναι απαραίτητα καθημερινά πχ κλειδιά, τσάντα, κινηρό, γυαλιά και βρες την κατάλληλη θέση για όλα. Πχ τα γυαλιά μπορεί πάντα να βρίσκονται μέσα στην τσάντα σου. Τα κλειδιά σε ένα γάτζο δίπλα στην πόρτα, η τσάντα σου κρεμασμένη στον καλόγηρο κοκ. Το στοίχημα είναι να βρεις την κατάλληλη θέση και να φροντίσεις ώστε να σου γίνει συνήθεια η τοποθέτησή τους σε αυτή.
Καλλιέργησε την ενσυνειδητότητά σου
Σε μια εποχή που το multi-tasking έχει γίνει «θεός», κάνε στο σπίτι σου εντελώς το αντίθετο. Δώσε όλη σου την ενέργεια στο δεκαπεντάλεπτο που έχεις αποφασίσει να αφιερώσεις σε μια δουλειά, και δώσε της την αμέριστη προσοχή σου. Όταν αυτό συμβεί, όσο παράδοξο και αν ακούγεται, θα αρχίσεις να παίρνεις μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εκπλήρωση της.
Κάνε ερωτήσεις στον εαυτό σου
Όταν προσπαθείς να τακτοποιήσεις το σπίτι σου απομακρύνοντας όλα τα περιττά, με απώτερο σκοπό να νιώθεις πολύ καλύτερα όσο ζεις μέσα σε αυτό, είναι σημαντικό να “σου” κάνεις τις παρακάτω ερωτήσεις:
- Το αντικείμενο αυτό εξυπηρετεί τις προτεραιότητές μου;
- Το αντικείμενο αυτό ταιριάζει στην εικόνα που έχω για το σπίτι μου;
- Το αντικείμενο αυτό θα μπορούσε να είναι χρήσιμο σε κάποιον άλλο;
- Θα αγόραζα αυτό το αντικείμενο σήμερα;
- Θα με επηρέαζε αν το χάριζα σε κάποιον άλλο;
- Αξίζει να πιάνει τόσο χώρο σπίτι μου;
Ζήσε τη στιγμή της νίκης…
… όσο μικρή και αν είναι αυτή. Όσο μικρό ή μεγάλο και αν είναι το επίτευγμά σου στην πορεία σου προς ένα τακτοποιημένο σπίτι, κάθε μικρή δουλειά που ολοκληρώνεται αξίζει τον θαυμασμό σου αλλά και μια μικρή γιορτή.
