Ήταν Νοέμβριος του 2003. Ήμουν 18 και χωμένη διαρκώς σε ένα βιβλίο, εν όψει Πανελληνίων. Το προηγούμενο βράδυ είχε βρέξει πολύ και το πάπλωμα ήταν βαρύ. Ξύπνησα όμως, έβαλα τη ρόμπα μου και πήγα στο σαλόνι. Η μαμά μου, προβληματισμένη, δεν είχε κοιμηθεί. «Όλο το βράδυ ακούγαμε κλάματα… θέλω να πάω κάτω να δω τι έχει συμβεί».
Δίπλα στα σκουπίδια βρήκαμε μία κούτα με 3 μωρά… Τρία κουτάβια. Και παρόλο που οι γονείς μου δεν ήταν ποτέ εντάξει με την ιδέα των κατοικίδιων μέσα στο σπίτι, δύο από τα κουτάβια πέρασαν έναν περίπου μήνα μαζί μας μέχρι να υιοθετηθούν. Το τρίτο, ο Τριστάνος, έμεινε μαζί μας μέχρι την τελευταία του ανάσα, 14 χρόνια μετά.
Λίγες ημέρες πριν φύγει, έχοντας ήδη περάσει ένα εξάμηνο θεραπειών και με την όρεξή του να έχει πια τελείως χαθεί… ξάπλωσα δίπλα του και του υποσχέθηκα πως μπορεί να μην είμαι σκύλος, όμως τον καταλαβαίνω. Και πως όταν θα θέλει πια να σταματήσει να προσπαθεί, να μου το πει, και ότι θα τον καταλάβω.
Κάπως μαγικά, λοιπόν, μια μέρα ανοιξιάτικη, φωτεινή κι ηλιόλουστη, ο Τριστάνος σήκωσε κουρασμένα το βλέμμα του, με κοίταξε και ήξερα πως είχε έρθει πια η ώρα. Ήρθε στην οικογένεια λίγο πριν τα Χριστούγεννα κι έφυγε 14 χρόνια μετά, λίγο πριν το Πάσχα. Άφησε όμως πίσω του μεγάλη κληρονομιά. Γιατί έχοντας ζήσει μια ολόκληρη ζωή μαζί του, δεν μπόρεσα ποτέ ξανά να δω κανένα ζώο ως κάτι λιγότερο από πλάσμα ζωντανό, με οικογένεια και φίλους, με επιθυμίες, απολαύσεις, πόνο και ταλαιπωρία.
Όχι, αυτό δεν είναι ένα κείμενο για το πώς έγινα vegan. Αυτό είναι ένα κείμενο για το πώς συνειδητοποίησα πως κάθε πλάσμα είναι βαθιά συνδεδεμένο με κάθε άλλο. Πως οι ζωές όλων όσων ζούμε κι αναπνέουμε σε αυτόν τον πλανήτη, είναι συνυφασμένες. Και πως όλες είναι εξίσου πολύτιμες.
Μετά τον αποχαιρετισμό του Τριστάνου άρχισα να παρατηρώ πως κάθε φορά που έτρωγα κρέας το σώμα μου ήταν βαρύ και ο νους μου μια θολούρα. Το μείωσα… Έφτασα σύντομα να τρώω κυρίως ψάρι. Όμως, πια, στα μάτια κάθε ζώου που συναντούσα έβλεπα τα μάτια του λατρεμένου μου φίλου. Άρχισα να νιώθω παράξενα τρώγοντας σάρκες άλλων πλασμάτων. Κι όμως, εκείνη την εποχή ακόμα ο βιγκανισμός μου φαινόταν «ακραία» επιλογή. Σκεφτόμουν πως δεν μπορεί να είναι κανείς υγιής τρώγοντας μόνο λαχανικά! Το κύμα της αλλαγής ωστόσο είχε ήδη ξεκινήσει. Με μεταμόρφωνε αργά, σταδιακά ώσπου τελικά, δύο χρόνια μετά γνώρισα ένα αγόρι. Ένα αγόρι που δεν έτρωγε ούτε κρέας, ούτε ψάρι, ούτε γαλακτοκομικά, ούτε αυγό, ούτε μέλι… Που δεν φορούσε δέρμα και που επέλεγε πολύ προσεκτικά κάθε προϊόν που κατανάλωνε. Κι ήταν σαν να βρήκα τον σύμμαχο που περίμενα για την επόμενη φάση του ταξιδιού!
Δίπλα του έμαθα να τρώω σωστά, μονάχα φυτικά, να παρατηρώ τα συστατικά πίσω από το κάθε τι, να μην φοβάμαι να δηλώνω τις επιλογές μου στους δικούς μου ανθρώπους. Έμαθα ακόμα όλα εκείνα τα φρικτά πράγματα που η απληστία και μια ψευδής αίσθηση κυριαρχίας του ανθρώπου τον οδηγούν να κάνει, όχι μονάχα σε άλλους ανθρώπους αλλά και σε κάθε είδους ζώο. Η φρίκη είναι από μόνη της ένα σοκ. Χωρίς όμως την ευτυχία που χαρίζει ο βιγκανισμός, δεν νομίζω ότι μπορεί να λειτουργήσει μακροπρόθεσμα.
Διότι δεν μπορώ να παραλείψω και τον ρόλο που έπαιξε η αγάπη μου για τη γιόγκα σε όλη αυτή την αλλαγή. Μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια η γιόγκα με βοήθησε να συνδεθώ ξανά. Με το σώμα μου και τον νου μου, με τους άλλους, με τη φύση, με τη ζωή. Και μέσα από εκείνη άκουσα για πρώτη φορά το πιο όμορφο mantra που έχω ακούσει ποτέ. “Lokah Samasta Sukhino Bhavantu” που μεταφράζεται ως «Ας είναι όλα τα πλάσματα, παντού, χαρούμενα κι ελεύθερα και ας συμβάλλουν σε αυτό οι σκέψεις, οι λέξεις και οι πράξεις μου».
Την πρώτη φορά που το άκουσα έκλαψα. Γιατί η δική μου ζωή πια κινούνταν πολύ μακριά από τις αξίες μου. Αυτό το mantra έγινε, από τότε, το δικό μου mantra. Και πια άρχισα να αλλάζω ό,τι στη ζωή μου δεν ταίριαζε με τις αξίες αυτές. Έγινα vegan, σταδιακά, με «λάθη» και πολλά μαθήματα στην πορεία…
Και όχι, δεν θα υποστηρίξω ότι η υιοθέτηση ενός vegan τρόπου ζωής είναι ο τελικός προορισμός. Δεν θα υποστηρίξω καν ότι έχω υπάρξει ποτέ «η τέλεια βίγκαν». Αυτό που με καθοδηγεί συνεχίζει να είναι το βλέμμα του Τριστάνου κι εκείνο το mantra… κι όσο οι πράξεις μου συμβάλλουν σε έναν κόσμο πιο ισότιμο, πιο ελεύθερο, πιο χαρούμενο για όλα τα πλάσματα, τόσο ο βιγκανισμός αλλά και η βιωσιμότητα, ο φεμινισμός, ο ανθρωπισμός, η αλληλεγγύη… γίνονται για μένα έννοιες αυτονόητες κι άρρηκτα συνδεμένες.
Γι’ αυτό αν θες να αλλάξεις κάτι αυτόν τον Ιανουάριο μην σκέφτεσαι μονάχα ό,τι βρίσκεται στο πιάτο σου. Σκέψου, απλά, αυτό το mantra κι άφησέ το να καθοδηγήσει τα βήματά σου σε ένα μέλλον που μας θέλει – όλους και όλα – να ζούμε μ’ ελευθερία και χαρά.
