Σε μια εποχή, όπου όλοι έρχονται να λογοδοτήσουν για τις επιδόσεις τους σε κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνουν στη ζωή, ο ρόλος μας ως γονείς δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση!
Σε έναν κόσμο που κατηγοριοποιείσαι ανάλογα με τις διατροφικές σου επιλογές, τον τρόπο που ασκείσαι, το ζώδιο σου, τον σωματότυπο σου, το στυλ σου ή τα γούστα σου στη μουσική, φαίνεται πως το πως αντιμετωπίζεις τα παιδιά σου σε κατατάσσει και αυτό σε συγκεκριμένη κατηγορία.
Τουλάχιστον, αυτό φαίνεται πως ισχύει, σύμφωνα με έρευνα του The Gottman Institute, ενός αμερικανικού οργανισμού που ασχολείται με την οικογένεια και ψάχνει τρόπους να προσεγγίσει τις οικογένειες σε κρίση, αξιοποιώντας τη σοφία που έχει εμπνεύσει η έρευνα και η πρακτική, προκειμένου να υποστηρίξει και να ενισχύσει τους γάμους, τις οικογένειες και τις σχέσεις.
Τι έδειξε η έρευνα για τη συναισθηματική νοημοσύνη
Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας δείχνουν πως, ανάλογα με την επαφή που έχουμε με το συναίσθημα μας, επηρεάζεται δραματικά η ευτυχία μας σε όλους τους τομείς της ζωής, συμπεριλαμβανομένων και των οικογενειακών σχέσεων. Κάπως έτσι, ο δρ. Gottman αναφέρει πως, για να μεγαλώσει κανείς ένα παιδί με συναισθηματική νοημοσύνη, κατά την ανατροφή του πρέπει να είναι εμφανές το συναίσθημα από και προς κάθε κατεύθυνση. Αυτό σημαίνει πως οι γονείς, οφείλουν να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των παιδιών τους και να είναι ανά πάσα στιγμή σε θέση να συμπάσχουν μαζί τους.
Ο δρ. Gottman, ως ερευνητής-ψυχολόγος που μελετά τις αλληλεπιδράσεις γονέα-παιδιού, και έχοντας περάσει μεγάλο μέρος των τελευταίων πενήντα ετών αναζητώντας ποια συμπεριφορά κάνει τη διαφορά στην ανατροφή των παιδιών, δούλεψε με ερευνητικές ομάδες στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις και στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, παίρνοντας συνεντεύξεις από γονείς, και μιλώντας για τους γάμους τους, τις αντιδράσεις τους στις εμπειρίες των παιδιών τους και για το πόση επίγνωση είχαν σε σχέση με τα συναισθήματα τους.
Το συμπέρασμα στην ουσία διαχώριζε τους γονείς σε δύο βασικές κατηγορίες: σε αυτούς που καθοδηγούν τα παιδιά τους στον κόσμο των συναισθημάτων και σε αυτούς που δεν το κάνουν. Οι ειδικοί αποκαλούν μάλιστα τους γονείς που εμπλέκονται με τα συναισθήματα των παιδιών τους «προπονητές συναισθημάτων».
Οι 4 τύποι γονέων
Και ενώ οι βασικοί τύποι γονέων είναι δύο, οι επιμέρους είναι τέσσερις και είναι πολύ ενδιαφέρον να συνεχίζεις να διαβάζεις, προκειμένου να καταλάβεις που βρίσκεσαι! Και ακόμα και αν δεν είσαι ο ίδιος γονιός, είναι ενδιαφέρον να αναγνωρίσεις τους γονείς σου σε αυτές τις κατηγορίες και να κατανοήσεις ενδεχομένως γιατί αντιδράς με συγκεκριμένους τρόπους…
1. Ο γονέας που απορρίπτει
Ο πρώτος τύπος γονέα, σύμφωνα με την έρευνα του Gottman Institute είναι αυτός που δεν δίνει καμία αξία στα συναισθήματα του παιδιού του. Συγκεκριμένα:
- Αντιμετωπίζει τα συναισθήματα του παιδιού ως ασήμαντα.
- Αγνοεί τα συναισθήματα του παιδιού.
- Θέλει να εξαφανιστούν γρήγορα τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού.
- Βλέπει τα συναισθήματα του παιδιού ως τρόπο που έχει το παιδί για να απαιτήσει να περάσει το δικό του.
- Υποτιμάει τόσο το συναίσθημα του παιδιού, που φτάνει στο σημείο να μηδενίσει και τα όποια γεγονότα το προκάλεσαν.
- Δεν λύνει τα προβλήματα που προκύπτουν με το παιδί, πιστεύοντας ότι ο χρόνος θα τα γιατρέψει όλα.
Επιδράσεις στα παιδιά: Μαθαίνουν ότι τα συναισθήματά τους είναι λάθος, ακατάλληλα, μη έγκυρα. Νιώθουν ότι κάτι δεν πάει καλά με εκείνα, εξαιτίας των ‘άκυρων’ συναισθημάτων τους και στην πορεία της ζωής τους δυσκολεύονται να τα ελέγξουν και να είναι ψύχραιμα όταν τα κατακλύζει το συναίσθημα.
2. Ο γονέας που αποδοκιμάζει
Αυτός ο τύπος γονέα μοιάζει πολύ με τον πρώτο, ωστόσο σε μια ακόμη πιο σκληρή εκδοχή. Δηλαδή δεν είναι ότι αγνοεί μόνο τα συναισθήματα του παιδιού, κάνοντας το να νιώθει απόρριψη, το κατακρίνει και για αυτά:
- Κρίνει και επικρίνει τη συναισθηματική έκφραση του παιδιού.
- Δίνει έμφαση στη συμμόρφωση, μέσω κάποιων τυπικά καλών προτύπων συμπεριφοράς. Δηλαδή αν είσαι καλό παιδί, τότε μόνο θα σε αγαπάω.
- Πιστεύει ότι τα αρνητικά συναισθήματα πρέπει να ελέγχονται.
- Πιστεύει ότι τα συναισθήματα κάνουν τους ανθρώπους αδύναμους και ότι τα παιδιά πρέπει να είναι συναισθηματικά σκληρά για να επιβιώσουν.
- Πιστεύει ότι τα αρνητικά συναισθήματα είναι χάσιμο χρόνου και καθόλου παραγωγικά.
Επιδράσεις στα παιδιά: Ακριβώς τα ίδια με τα παραπάνω, απλώς με ένα παραπάνω αίσθημα ενοχής, όταν τα παιδιά αυτά νιώσουν κάτι που τα προβληματίσει. Όχι μόνο εκείνα έχουν κάποιο πρόβλημα, αλλά είναι και πολύ ελαττωματικοί άνθρωποι.
3. O ‘laissez – faire’ γονιός ή αλλιώς ο ‘let it be’
Σε αντίθεση με τους δύο προηγούμενους τύπους γονέων, ο ‘laissez – faire’ γονιός είναι αυτός που δεν θέτει το πλαίσιο ασφάλειας που χρειάζεται το παιδί μεγαλώνοντας και αυτό αφορά φυσικά και τα συναισθήματα. Συγκεκριμένα:
- Δέχεται ελεύθερα κάθε συναισθηματική έκφραση από το παιδί.
- Προσφέρει ελάχιστη καθοδήγηση σχετικά με τη συμπεριφορά.
- Δεν θέτει όρια.
- Πιστεύει ότι υπάρχουν λίγα πράγματα που μπορεί το παιδί να κάνει για τα αρνητικά συναισθήματα.
- Δε βοηθά το παιδί να λύσει προβλήματα.
- Πιστεύει ότι η διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων είναι θέμα ‘υδραυλικό’, δηλαδή, αφού απελευθερώνεται το συναίσθημα, όλη η δουλειά έχει γίνει.
Επιδράσεις στα παιδιά: Δε μαθαίνουν να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, να δημιουργήσουν φιλίες αλλά και να συνεννοηθούν με άλλα παιδιά.
4. Ο coach των συναισθημάτων
Αυτός ο τύπος γονέα φαίνεται ότι είναι αυτός που συνδυάζει με τον πιο αρμονικό τρόπο την ενσυναίσθηση με την πρακτικότητα, αφού παρέχει στα παιδιά εργαλεία, ώστε να μπορούν να εκφράζουν τα συναισθήματα τους, προκειμένου να μπορέσουν να προσαρμοστούν στα περιβάλλοντα που θα κινούνται, τόσο στην παιδική τους ηλικία, όσο και στην ενήλικη. Αυτός ο γονιός:
- Εκτιμά τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού ως ευκαιρία για οικειότητα μεταξύ τους.
- Δίνει αξία σε κάθε του συναίσθημα.
- Βλέπει τον κόσμο των αρνητικών συναισθημάτων ως έναν σημαντικό πυρήνα για την ανατροφή των παιδιών.
- Δεν κοροϊδεύει και δεν υποτιμά τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού.
- Δεν λέει στο παιδί πώς πρέπει να νιώθει.
- Χρησιμοποιεί τις συναισθηματικές στιγμές του παιδιού ως χρόνο για να το ακούσει, να συμπάσχει μαζί του, να του πει υποστηρικτικά λόγια, να του δείξει στοργή.
- Βοηθάει το παιδί να χαρακτηρίσει το συναίσθημα που νιώθει, να θέσει όρια και να του μάθει πως το να εκφράζει τα συναισθήματα του πρέπει να είναι αποδεκτό, καθώς και ότι στα προβλήματα αποκτούμε δεξιότητες επίλυσης.
Επιδράσεις στα παιδιά: Μαθαίνουν να εμπιστεύονται τα συναισθήματά τους, να τα ρυθμίζουν και να λύνουν προβλήματα. Αυτά τα παιδιά έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, μαθαίνουν καλά και είναι λειτουργικά στις σχέσεις τους με τους άλλους.
Από ότι φαίνεται, η απάντηση για το ποιος από αυτούς τους τύπους γονέων είναι ο πιο λειτουργικός, είναι εμφανής. Η έννοια του emotion coaching έχει τις ρίζες του στα βαθύτερα συναισθήματα αγάπης και ενσυναίσθησης, κάτι που δυστυχώς δεν έρχεται φυσικά σε όλους τους γονείς. Είναι μια τέχνη που απαιτεί συναισθηματική επίγνωση και ένα συγκεκριμένο σύνολο συμπεριφορών ακρόασης και επίλυσης προβλημάτων.
Και επειδή ο δρόμος για να γίνεις καλύτερος γονιός, όπως σχεδόν κάθε δρόμος προς την προσωπική εξέλιξη, ξεκινά με την επίγνωση, εσύ, θέλεις να μάθεις τι τύπος γονέα είσαι; Κάνε το τεστ εδώ.
