Θυμάμαι στις αρχές των ‘90s τα σπίτια φίλων και γνωστών που είχαν φούρνο μικροκυμάτων ήταν μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού και μάλιστα οι περισσότεροι από αυτούς είχαν επιστρέψει στην Ελλάδα μετά από παραμονή τους στη Γερμανία. Σπανίως τον χρησιμοποιούσαν για το μαγείρεμα, όμως ήταν ο βασικός τρόπος για να ζεστάνουν μαγειρεμένο φαγητό.
Αργότερα κάθε κουζίνα που σεβόταν τον εαυτό της και ανακαινιζόταν διέθετε μια θέση για εντοίχιση φούρνου μικροκυμάτων -τώρα το πόσο συχνά έμπαινε σε λειτουργία ήταν ένα άλλο θέμα. Γιατί ενώ τα πρώτα χρόνια δεν υπήρχε μεγάλο debate σχετικά με την ασφάλεια χρήσης της συσκευής (ή ίσως εμείς δεν είχαμε πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες), αργότερα διατυπώθηκαν από απλές ανησυχίες μέχρι βαριές κατηγορίες. Ας δούμε τις πιο συνηθισμένες και να διερευνήσουμε αν και κατά πόσο ισχύουν.
1. Τα λαχανικά που μαγειρεύονται στα μικροκύματα χάνουν μέρος της διατροφικής τους αξίας
Πολύς κόσμος πιστεύει ότι ο φούρνος μικροκυμάτων καταστρέφει τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων. Μάλιστα υπάρχουν διάφορες έρευνες που υποστηρίζουν ότι κάποια λαχανικά -στη συγκεκριμένη περίπτωση το μπρόκολο- χάνουν ουσίες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες όταν μαγειρεύονται στα μικροκύματα.
Νεότερες έρευνες όπως αυτή ανατρέπουν τα συμπεράσματα των προηγούμενων, επισημαίνοντας ότι τηρώντας τις προδιαγραφές μαγειρέματος σε μικροκύματα (πχ. στην ενδεδειγμένη θερμοκρασία για λιγότερο χρόνο και με λιγότερο νερό) όχι μόνο δεν χάνει τα πολύτιμα φλαβονοειδή του το μπρόκολο, αλλά διατηρεί και μεγαλύτερη ποσότητά τους συγκριτικά με το αν το βράσουμε με τον παραδοσιακό τρόπο.
Ο επικεφαλής ερευνητής Xianli Wu από το Beltsville Human Nutrition Research Center εικάζει ότι το μαγείρεμα στα μικροκύματα διευκολύνει την εξαγωγή (και άρα τη μέτρηση) των συγκεκριμένων ουσιών, καθώς μαλακώνει τον ιστό του φυτού. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι το ίδιο ισχύει για κάθε λαχανικό που μαγειρεύεται στο φούρνο μικροκυμάτων.
2. Ο φούρνος μικροκυμάτων προκαλεί καρκίνο
Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία του είναι αυτή που πυροδοτεί τα επιχειρήματα των ορκισμένων εχθρών του φούρνου μικροκυμάτων. Κάθε συσκευή διαθέτει ένα εξάρτημα που λέγεται μάγνητρο και το οποίο μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε ενέργεια μικροκυμάτων. Αυτή διεγείρει τα υγρά στοιχεία των τροφίμων αυξάνοντας τη θερμοκρασία τους και πετυχαίνοντας το ζέσταμα ή το μαγείρεμά τους. Στο site του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) αναφέρεται: Ο σχεδιασμός των φούρνων μικροκυμάτων διασφαλίζει ότι τα μικροκύματα εκπέμπονται όταν ο φούρνος τίθεται σε λειτουργία και η πόρτα του είναι κλειστή, ενώ παραμένουν στο εσωτερικό του. Σίγουρα υπάρχουν μικροδιαρροές γύρω από την πόρτα του, αλλά περιορίζονται σε επίπεδα που δεν είναι βλαβερά για την υγεία μας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ασφαλή χρήση τους είναι όμως η διατήρησή τους σε καλή κατάσταση, πράγμα που έχει να κάνει με τη σωστή λειτουργεία και τον καθαρισμό τους. Σχετικά τώρα με το αν ο φούρνος μικροκυμάτων προκαλεί καρκινογόνες ουσίες στα τρόφιμα ο Π.Ο.Υ. διευκρινίζει: Το φαγητό που μαγειρεύεται σε φούρνο μικροκυμάτων δεν γίνεται “ραδιενεργό” ούτε εγκλωβίζει ενέργεια μικροκυμάτων. Παρομοιάζει μάλιστα τη λειτουργία του με αυτή ενός γλόμπου. Μόλις σβήσεις το διακόπτη, σβήνει και το φως.
Τι να προσέξεις;
- Το σκεύος που χρησιμοποιείς
Αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι το σκεύος στο οποίο ζεσταίνεις ή μαγειρεύεις το φαγητό στο φούρνο μικροκυμάτων σου. Τα τάπερ και άλλα πλαστικά δοχεία είναι ακατάλληλα γι’ αυτή τη χρήση. Οι χημικές ενώσεις που περιέχουν εξ’ ορισμού για να είναι πλαστικά και ευλύγιστα μπορεί να διασπαστούν όταν εκτίθενται στη ζέστη, με κίνδυνο να εισχωρήσουν στα τρόφιμα. Έχε υπόψη σου ότι οι φθαλικές ενώσεις (οι πιο κοινά χρησιμοποιούμενες ενώσεις των πλαστικών) έχουν ενοχοποιηθεί για διάφορες δυσλειτουργίες -από ορμονικές και μεταβολικές διαταραχές μέχρι διαβήτη, υπέρταση, άσθμα, υπογονιμότητα και Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (Δ.Ε.Π.Υ.). Η έκθεση στα επιβλαβή συστατικά τους είναι μεγαλύτερη στο φούρνο μικροκυμάτων, καθώς δεν μας προβληματίζει μόνο το πλαστικό που έρχεται σε επαφή με τις τροφές, αλλά και τα πλαστικά στοιχεία που δεν τις αγγίζουν πχ. το καπάκι τους. Ο μόνος τρόπος να προφυλαχτείς είναι να τα αποφύγεις τελείως ή έστω να τσεκάρεις τα σύμβολά τους. Όταν έχουν ένα 3 ή το γράμμα V ή τη λέξη PVC, περιέχουν φθαλικές ενώσεις. Για μεγαλύτερη σιγουριά προτίμησε άλλα σκεύη όπως τα κεραμικά, που είναι ασφαλή για χρήση στα μικροκύματα. - Το ανομοιογενές μαγείρεμα ή ζέσταμα
Αν έχεις φούρνο μικροκυμάτων, θα έχεις διαπιστώσει ότι το φαγητό δεν ζεσταίνεται πάντα ομοιόμορφα. Ακόμα κι αν βάζεις παρόμοια ποσότητα στο ίδιο πιάτο και στα ίδια Watt απαιτείται διαφορετικός χρόνος για να ζεσταθεί πχ. η κοτόσουπα από το κοτόπουλο, ενώ είναι πολύ πιθανό το ρύζι αλλά και μια λεπτοκομμένη φέτα κρέατος να ζεματάει, την ώρα που μία πιο χοντρή φέτα παραμένει χλιαρή. Για να σκοτωθούν βακτήρια που αναπτύσσονται σε μαγειρεμένα τρόφιμα, τα φαγητά πρέπει να ζεσταίνονται τουλάχιστον στους 80οC. Αν χρησιμοποιείς τα μικροκύματα και για μαγείρεμα, θα πρέπει να ακολουθείς πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή όσον αφορά στην κοπή των συστατικών και στην επιλογή ιδανικής θερμοκρασίας και κατάλληλου χρόνου, ενώ χρήσιμο είναι να έχεις και ένα θερμόμετρο για να ελέγχεις το ομοιόμορφο ψήσιμο.
