Λίγους μήνες πριν γίνω μαμά, κάποια φίλη με προσκάλεσε σε ένα γκρουπ παιδικής διατροφής στο Facebook, ώστε να πάρω μια πρώτη γεύση αλλά και χρήσιμες ιδέες για ένα θέμα που θα με απασχολούσε στο εξής καθημερινά.
Αν εξαιρέσουμε ορισμένους κουραστικούς μαμαδοκαβγάδες για το γάλα, τη ζάχαρη, τα αλεύρια κτλ. και τα γεύματα-έργα τέχνης βλ. γάτες από pancakes, πιγκουίνους από αυγά, τερατάκια από ψωμί του τοστ κ.ο.κ. (που για μένα λειτουργούσαν αγχωτικά επειδή δεν προλάβαινα να ασχοληθώ), η συμμετοχή μου στο γκρουπ αυτό ήταν πολύ βοηθητική.
Αν και μαγείρευα αρκετά χρόνια πριν, δεν είχα ασχοληθεί ποτέ με το κατά πόσο τα σκεύη που χρησιμοποιούσα ήταν υγιεινά ή όχι. Κι εκεί, στο γκρουπ παιδικής διατροφής διάβασα πρώτη φορά για την υπεροχή των μαντεμένιων σκευών.
Κάπως έτσι βρέθηκα να μαγειρεύω σε κατσαρόλα και ταψί από χυτοσίδηρο. Πρακτικά θα σου πω ότι τα φαγητά αργούν λίγο να γίνουν στα συγκεκριμένα σκεύη, καθώς σύμφωνα με τις προδιαγραφές τους δεν αγαπούν τις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά γίνονται όλα πιο γευστικά και νόστιμα. Μοναδικό μειονέκτημα για μένα είναι ότι δεν μπαίνουν στο πλυντήριο πιάτων και θέλουν λίγη προσοχή στο καθάρισμά τους. Παρακάτω συγκέντρωσα ό,τι άλλο πρέπει να γνωρίζεις για τα μαντεμένια σκεύη, ώστε να λύσεις κάθε απορία.
15 χρήσιμες πληροφορίες για τα μαντεμένια σκεύη
- Ο χυτοσίδηρος είναι ένα βαρύ μεν, αλλά εξαιρετικά ανθεκτικό υλικό που όταν ζεσταίνεται, διατηρεί τη θερμότητα σε όλη την επιφάνεια του σκεύους, εξασφαλίζοντας ομοιόμορφο και υγιεινό μαγείρεμα.
- Ό,τι σκεύος κι αν ψάχνεις -τηγάνι, γκριλιέρα, γουόκ, γάστρα, φόρμα για κέικ, βαφλιέρα κ.ο.κ.- όλα μπορείς να τα βρεις και μαντεμένια. Μπορεί να σου φανούν λίγο ακριβά, όμως θα τα έχεις για πάντα.
- Στην αναζήτηση προϊόντων θα διαπιστώσεις ότι διατίθενται σκεύη εξολοκλήρου μαντεμένια ή μαντεμένια με εμαγιέ επικάλυψη. Τα δεύτερα διαθέτουν μία στρώση από σωματίδια γυαλιού, που προστατεύει το μαντέμι από τη σκουριά, λειτουργεί αντικολλητικά και διευκολύνει κάπως τη διαδικασία καθαρισμού. Αν όμως φθαρεί η επίστρωση, το εμαγιέ σκεύος δεν επανέρχεται στην αρχική του κατάσταση, ενώ το 100% μαντεμένιο δεν πρόκειται να πάθει απολύτως τίποτα όσα χρόνια κι αν περάσουν.
- Τα περισσότερα μαντεμένια σκεύη είναι πλέον pre-seasoned, δηλαδή έχουν υποστεί μία διαδικασία που τους προσδίδει αντικολλητικές ιδιότητες. Υπάρχουν όμως και κάποια που χρειάζονται seasoning πριν από την πρώτη χρήση. Θα πρέπει να διαβάσεις προσεκτικά και να ακολουθήσεις τις οδηγίες του κατασκευαστή, ώστε να κάνεις την καλύτερη δυνατή χρήση. Για να μη νομίζεις ότι το seasoning είναι κάτι δύσκολο, έχε υπόψη σου τη διαδικασία, που πάνω-κάτω είναι η εξής: Πλένεις το σκεύος και το στεγνώνεις αμέσως πολύ καλά. Αφού κρυώσει, απλώνεις μία λεπτή στρώση φυτικού ελαίου (εκτός από ελαιόλαδο) σε όλη την επιφάνειά του και το βάζεις στο φούρνο για 30-60 λεπτά. Το σκεύος θα βγει από το φούρνο πιο γυαλιστερό και πιο σκούρο. Μπορείς να επαναλάβεις το seasoning όποτε εμφανιστούν σημάδια φθοράς ή χαθεί η αντικολλητικότητά του.
- Απλώνοντας μικρή ποσότητα φυτικού ελαίου στην επιφάνειά του μετά από κάθε χρήση και αφού το πλύνεις και το στεγνώσεις, το διατηρείς σε καλή κατάσταση για περισσότερο καιρό.
- Κατά το μαγείρεμα, μπορείς άφοβα να χρησιμοποιήσεις μεταλλικά εξαρτήματα όπως κουτάλες, λαβίδες κτλ. Στο καθάρισμα πρέπει να προσέχεις να μην τρίβεις την επιφάνεια του σκεύους με σκληρά σύρματα και σφουγγάρια που γδέρνουν.
- Τα μαντεμένια σκεύη είναι κατάλληλα για όλες τις εστίες -κεραμικές, επαγωγικές, υγραερίου, ηλεκτρικές- και για όλους τους φούρνους, εκτός των μικροκυμάτων.
- Να θυμάσαι να ανασηκώνεις τα μαντεμένια σκεύη αντί να τα σέρνεις πάνω στις εστίες, γιατί μπορεί να κάνουν σημάδια στην κουζίνα σου.
- Φρόντισε να σου γίνει συνήθεια να τα πιάνεις πάντα με γάντια ή χοντρή πετσέτα, καθώς οι λαβές καίνε και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εγκαύματος.
- Τα μαντεμένια σκεύη πρέπει να θερμαίνονται βαθμιαία. Πριν από κάθε χρήση θα πρέπει να τα ζεσταίνεις για λίγα λεπτά χωρίς να τοποθετείς κάτι μέσα. Στη συνέχεια χαμηλώνεις τη θερμοκρασία, ρίχνεις τη λιπαρή ουσία και τα υπόλοιπα συστατικά και μαγειρεύεις.
- Καλό είναι να μην αφήνεις με τις ώρες το μαγειρεμένο φαγητό μέσα στο μαντεμένιο σκεύος, καθώς μπορεί να υπάρξει αντίδραση του υλικού με τα όξινα τρόφιμα και να εμφανιστούν ίχνη σκουριάς.
- Όσο πιο γρήγορα καθαρίσουμε το σκεύος μετά τη χρήση τόσο πιο εύκολη θα είναι η όλη διαδικασία. Τυχόν υπολείμματα θα ξεκολλήσουν αν ζεστάνεις λίγο νερό μέσα ή εναλλακτικά αν το πλύνεις με ζεστό νερό, ένα βουρτσάκι και κάποιο ήπιο καθαριστικό πιάτων. Μην το αφήνεις με τις ώρες στο νερό! Η πολύωρη παραμονή του μπορεί να δημιουργήσει σκουριά.
- Γι’ αυτό χρειάζεται σχολαστικότητα στο σκούπισμα του σκεύους. Αν το βαριέσαι, μπορείς να το αφήνεις σε χαμηλή φωτιά για 5-10 λεπτά και να απομακρύνεις με αυτόν τον τρόπο κάθε ίχνος υγρασίας.
- Αν παρά τη φροντίδα, η σκουριά κάνει την εμφάνισή της, μην πανικοβληθείς. Αρκεί να τρίψεις την επιφάνεια του σκεύους με ατσαλόμαλλο και να το πλύνεις όπως περιγράφηκε παραπάνω. Αν κάνεις και seasoning, θα το επαναφέρεις σχεδόν στην αρχική του κατάσταση. Γι’ αυτό λένε ότι τα μαντεμένια σκεύη ζούνε για πάντα.
- Μαγειρεύοντας σε μαντεμένια σκεύη, μπορείς να αυξήσεις σημαντικά (έως και 16%) την περιεκτικότητα του σιδήρου κάποιων τροφίμων -ιδιαίτερα των όξινων, τα οποία συστήνεται να τοποθετούνται προς το τέλος του μαγειρέματος και να μην μένουν για πολλή ώρα στο σκεύος. Αν για οποιοδήποτε λόγο θέλεις να αποφύγεις τον έξτρα σίδηρο, θα πρέπει να φροντίζεις επιμελώς το seasoning του σκεύους.
