Όχι πολλά χρόνια πριν, ο παράγοντας της κληρονομικότητας έμοιαζε να βαραίνει πάνω από τα κεφάλια μας προκαθορίζοντας ολόκληρη τη ζωή μας. Νέες έρευνες όμως έρχονται να ανατρέψουν τα δεδομένα και να μας δώσουν τα απαραίτητα όπλα για να «πολεμήσουμε» τη γονιδιακή μας προδιάθεση.

Πριν από 18 περίπου χρόνια, η αποκωδικοποίηση του DNA πυροδότησε χιλιάδες συζητήσεις. Από τη μία πλευρά, οι επιστήμονες έβλεπαν μέσα από αυτή την οριστική θεραπεία πολλών ασθενειών αλλά και την εξήγηση πολλών μέχρι τότε ανεξήγητων ιατρικών θεμάτων και από την άλλη η κοινή γνώμη αγωνιούσε για το πώς θα μπορούσε ο γονιδιακός χάρτης κάθε ανθρώπου, που περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία της τωρινής αλλά και μελλοντικής υγείας του, να παραμείνει πραγματικά προσωπικό δεδομένο.

Όσο περισσότερο προχωρούσαν οι έρευνες τόσο περισσότερο γινόταν ξεκάθαρο πως το μέλλον του καθένα μας εξαρτιόταν αποκλειστικά από τα γονίδιά μας. Πόσο ευοίωνο όμως είναι να γνωρίζουμε εκ των προτέρων το «πεπρωμένο» της υγείας μας αν δεν μπορούμε να το αλλάξουμε;

Και ενώ διακεκριμένοι επιστήμονες, ξεκίνησαν την έρευνα για νέα φάρμακα που θα μπορούσαν είτε να εξουδετερώσουν τα επικίνδυνα αυτά γονίδια είτε να δημιουργήσουν κάποια νέα, που θα λειτουργήσουν σαν ασπίδα ενάντια σε διάφορες αρρώστιες,  μια μελέτη, από το Ινστιτούτο Έρευνας Προληπτικής Ιατρικής της Καλιφόρνια ήρθε να ανατρέψει τα δεδομένα.

Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του κέντρου και καθηγητή Ιατρικής Dean Ornish «Μπορεί σήμερα να είναι δύσκολο να αλλάξουμε το γονίδιά μας, μπορούμε όμως να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται απομακρύνοντας κινδύνους για την υγεία μας. Το γονίδια δεν είναι το «αφεντικό» της υγείας μας, σε αντίθεση με εμάς, που με αλλαγές στον τρόπο ζωής μας μπορούμε να παραμείνουμε υγιείς ανεξάρτητα από τη γονιδιακή μας προδιάθεση».

Τρεις μήνες, όπως τουλάχιστον υποστηρίζει η έρευνα του δρα. Ornish είναι αρκετοί ώστε να δραστηριοποιήσουμε γονίδια που προστατεύουν από ασθένειες απλά μέσω της διατροφής, της άσκησης και της μείωσης του άγχους, φυσικά.

Διαβατήρια για καλή υγεία

Όλο και περισσότερο διαβάζουμε στα ιατρικά περιοδικά και ακούμε τους ειδικούς της υγείας να μιλούν για τα οφέλη της άσκησης, της διατροφής και του περιορισμού του άγχους. Ποιες όμως είναι οι συγκεκριμένες οδηγίες που θα πρέπει να ακολουθήσουμε ώστε να βοηθήσουμε τα γονίδιά μας να μπορέσουν να εκφραστούν διαφορετικά; Το Ινστιτούτο Έρευνας Προληπτικής Ιατρικής του δρα. Ornish μελετώντας διαφορετικούς τύπους ασθενειών και παρακολουθώντας την αλλαγή έκφρασης των αντίστοιχων γονιδίων κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες κατέληξε σε μερικές πρακτικές συμβουλές που μπορούν πραγματικά να αλλάξουν τη ζωή μας.

Η τέλεια διατροφή

  • Φυσική μορφή: Φρούτα, λαχανικά κυρίως βιολογικά αλλά και τροφές στην φυσική τους μορφή που δεν έχουν δεχθεί επεξεργασία είναι η καλύτερη αρχή για μια αλλαγή στη διατροφή.
  • Μπαχαρικά: Τα μυρωδικά που χρησιμοποιούμε στη μαγειρική είναι γεμάτα με αντιοξειδωτικά, και σύμφωνα με τους επιστήμονες μπορούν να ενδυναμώσουν την γονιδιακή έκφραση. Από τη μεγάλη ποικιλία τους προτίμησε τη ρίγανη, το σκόρδο, το θυμάρι, τον κρόκο και τη μουστάρδα.
  • Ωμέγα-3 λιπαρά: Απόφυγε σε κορεσμένα, τρανς και υδρογονωμένα λιπαρά που βρίσκονται στα τηγανητά και τα έτοιμα φαγητά. Ο σολομός, οι σαρδέλες, το σκουμπρί, τα καρύδια και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι καλές πηγές θρεπτικών Ω-3 λιπαρών.
  • Καλοί υδατάνθρακες: Αντικατάστησε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες (άσπρο ψωμί, ζάχαρη, γλυκά, λευκό ρύζι) με ανεπεξέργαστους όπως τα ζυμαρικά ολικής άλεσης, το μαύρο ρύζι, τα φρούτα, τα λαχανικά και οι ξηροί καρποί.
  • Ναι στο κόκκινο: Το αλκοόλ είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα πρέπει να περιορίσεις στη διατροφή σου. Μια με δύο μονάδες την ημέρα κόκκινου κρασιού, προστατεύουν τις αρτηρίες και βοηθούν στην καταπολέμηση του στρες.
  • Φρένο στην καφεΐνη: Δυστυχώς δεν βρίσκεται μόνο στον καφέ αλλά και σε αρκετά αναψυκτικά, και στο μαύρο τσάι και ευθύνεται για τα αυξημένα επίπεδα στρες. Όπως υποστηρίζει ο δρ. Ornish, η μακροχρόνια κατανάλωση καφεΐνης έχει αρνητική επίδραση στη γονιδιακή έκφραση.
  • Πράσινο τσάι: Το αγαπημένο ρόφημα των διατροφολόγων δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα του δρα. Ornish. Χάρη στα φυσικά αντιοξειδωτικά πολυφαινόλες, που περιέχει, μειώνουν τον κίνδυνο για τις περισσότερες χρόνιες ασθένειες. Τελευταίες μάλιστα μελέτες αποκαλύπτουν πως η καθημερινή κατανάλωση πράσινου τσαγιού μειώνει κατά 25% την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών.

Γυμναστική με όρους

Και όχι με τις ώρες… Μιάμιση με δύο ώρες άσκησης την εβδομάδα είναι ιδανικές για την αλλαγή της φυσικής κατάστασης όπως υποστηρίζει μια νέα μελέτη του Αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών. Αρκεί να μην ξεπερνάς τον εαυτό σου και να συνδυάζεις σωστά τα παρακάτω είδη γυμναστικής.

  • Αεροβική: Κολύμπι, ποδήλατο, περπάτημα, τρέξιμο, χορός ακόμη και τέννις έστω και για 20 λεπτά τρεις φορές την εβδομάδα είναι μια καλή αρχή για να νιώσεις τη διαφορά στη διάθεση αλλά και τα κιλά σας.
  • Ασκήσεις ενδυνάμωσης: Δύο με τρεις φορές την εβδομάδα, από μισή ώρα σε μηχανήματα ή και με απλά βάρη αρκούν για να γυμνάσεις τις βασικές σου μυικές ομάδες. Ποντάρετε στις επαναλήψεις και κάνετε διαλείμματα ανάμεσα στις ασκήσεις.
  • Διατάσεις:Ένα σετ διατάσεων για όλες τις μυικές ομάδες μετά από τις ασκήσεις ενδυνάμωσης είναι ό,τι πρέπει για ισορροπία σε ολόκληρο το σώμα, αλλά και για να αποφύγεις τυχόν τραυματισμούς.

Ελέγχοντας το στρες

Η ταχύτερη γήρανση αλλά και μια σειρά από γνωστές ασθένειες φέρονται να έχουν άμεση σχέση και σύνδεση με το στρες. Πιο συγκεκριμένα τα τελομερή, μικρά κομμάτια του DNA που βρίσκονται στην άκρη κάθε χρωματοσώματος έχουν την τάση να καταστρέφονται στα αγχώδη άτομα σε μεγαλύτερο βαθμό με αποτέλεσμα εκείνα να γερνούν γρηγορότερα. Η χαλάρωση και ένα πιο ήρεμο μοντέλο ζωής σε τρεις μόλις μήνες μπορεί να αυξήσει την τελομεράση, ένα ένζυμο που αναπληρώνει τις «φθορές» του DNA, όπως υποστηρίζει μια πρόσφατη έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια που προτείνει να αναζητήσουμε την ανακούφιση από το στρες με τη βοήθεια της χαλάρωσης αλλά και των φίλων.

Η δύναμη της αναπνοής: Ο έλεγχος της αναπνοής μέσα από τις μεθόδους διαλογισμού και τη γιόγκα μπορεί να προσφέρει άμεση ανακούφιση από το στρες. Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ απέδειξε πως 20 λεπτά χαλάρωσης την ημέρα μπορούν να εμποδίσουν την καταστροφή των τελομερών. Μια καλή άσκηση που μπορείς να κάνεις και στο σπίτι είναι να αφιερώσεις δέκα λεπτά το πρωί και το βράδυ, αναπνέοντας αργά και βαθιά από την κοιλιά, παρατηρώντας την εισπνοή και την εκπνοή σου. Μέσα σε πέντε μόλις λεπτά θα διαπιστώσεις πως έχετε ήδη χαλαρώσει.

Παρέα με φίλους: Οι αρνητικές συναισθηματικές καταστάσεις πυροδοτούνται κυρίως σε περιόδους μοναξιάς, όταν δεν θέλετε ή δεν μπορείτε να ανοίξετε την ψυχή σας στους γύρω σας. Μια βόλτα με ένα φίλο, ένα απλό τηλεφώνημα, ακόμη και αν δεν θέλετε να μοιραστείς το πρόβλημά σου, θα σε κάνει να ξεχαστείς και να αλλάξεις διάθεση. Σύμφωνα μάλιστα με μια έρευνα της Βρετανικής Εταιρείας Ψυχολογίας, περίπου το 60% των ανθρώπων μεταξύ 25 και 45 ετών που αποφεύγουν την επίσκεψη στον ψυχολόγο έχουν βρει ανακούφιση αποτελεσματικά, μιλώντας σε πρόσωπα του φιλικού τους περιβάλλοντος.