Είσαι «αγχώδης» ή «αποφευκτικός»; Ή μήπως «αποδιοργανωμένος»; Μια θεωρία αναπτυξιακής ψυχολογίας του 1950 γνωρίζει, τους τελευταίους μήνες, νέα άνθιση μέσα από τα social media ως ένας τρόπος για να βελτιώσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί μέσα στις σχέσεις του. Αυτή είναι η «θεωρία δεσμού», γνωστή και ως attachment theory.
Σύμφωνα με τον Άγγλο ψυχίατρο John Bowlby τα παιδιά έχουν την τάση να συνδέονται με τους φροντιστές τους συναισθηματικά ενώ στην απουσία τους, γεμίζουν άγχος και τους αναζητούν. Κι αυτό τους το χαρακτηριστικό το απέδωσε στη βιολογική εξέλιξη, αφού όταν ένα παιδί ήταν προσκολλημένο στον γονέα του, οι πιθανότητες επιβίωσής του αυξάνονταν σημαντικά.
Η ψυχολόγος Mary Ainsworth, στη συνέχεια εμπλούτισε τη συγκεκριμένη θεωρία αφού παρατήρησε πως διαφορετικά παιδιά αντιδρούσαν με διαφορετικό τρόπο όταν απομακρύνονταν από τους γονείς τους, χωρίζοντάς τα σε 4 κατηγορίες:
- τα ασφαλή,
- τα αγχώδη,
- τα αποφευκτικά
- και τα αποδιοργανωμένα.
Πολύ αργότερα, στα 1980s οι κοινωνικοί ψυχολόγοι Hazan και Shaver δοκίμασαν, πρώτοι, να εφαρμόσουν τη θεωρία των Ainsworth και Bowlby για τα παιδιά και τους γονείς, σε επίπεδο συναισθηματικών σχέσεων και η δική τους θεώρηση είναι που έχει, σήμερα, κατακτήσει το διαδίκτυο.
Κι ενώ πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πως είναι είτε «αγχώδης» είτε «αποφευκτικοί» μέσα σε μία σχέση, στην πραγματικότητα όλοι έχουμε στοιχεία όλων των «τύπων δεσμού» με έναν ή δύο να είναι πιο κυρίαρχοι από άλλους.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε, βέβαια, πως η θεωρία δεσμού έχει δεχτεί, και συνεχίζει να δέχεται, κριτική από την επιστημονική και την ερευνητική κοινότητα αφού τείνει να βλέπει πολύ αυστηρά τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς μπορούν να επηρεάσουν τις μελλοντικές σχέσεις των παιδιών τους από τη βρεφική κιόλας ηλικία.
Όμως, τελικά, η επιτυχία που γνωρίζει η θεωρία στα social media ακόμα και σήμερα, μετράει, αφού δίνει σε όλους μας μία νέα «γλώσσα» για να περιγράψουν τους ιδιαίτερους τρόπους με τους οποίους σχετίζονται και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
Διάβασε παρακάτω ποιοι είναι οι 4 βασικοί τύποι δεσμού και πώς παρουσιάζονται μέσα σε μία σχέση. Και πού ξέρεις; Ίσως μέσα σε κάποιον να δεις και τον εαυτό σου!
Οι 4 τύποι δεσμού
Ασφαλής τύπος
Το άτομο που μπορεί να σχετίζεται με ασφάλεια βρίσκει εύκολο το να δημιουργεί σχέσεις που χαρακτηρίζονται από την ασφάλεια και την αμοιβαία αγάπη. Μπορεί να εμπιστευτεί εύκολα και είναι έμπιστο, μπορεί να αγαπήσει και να αγαπηθεί χωρίς προβληματισμό. Δεν βιώνει άγχος μπροστά στη δέσμευση και δεν πανικοβάλλεται όταν ο σύντροφός τους θέλει χώρο και χρόνο για τον εαυτό του. Μπορεί, ακόμα, να βασιστεί στους άλλους χωρίς όμως να τους μετατρέψει σε «δεκανίκια». Όπως είναι φυσικός, αυτός ο τύπος δεσμού θεωρείται και ιδανικός για κάθε είδος σχέσης. Τα άτομα με ασφαλή τύπο δεσμού είχαν, θεωρητικά, γονείς που ανταποκρίνονταν στις συναισθηματικές, πνευματικές και σωματικές τους ανάγκες.
Αγχώδης τύπος
Το βασικό χαρακτηριστικό πίσω από αυτόν τον τύπο είναι ο φόβος της εγκατάλειψης. Τα άτομα που ανήκουν σε αυτόν τον τύπο τείνουν να βιώνουν μεγάλη ανασφάλεια στις σχέσεις τους ενώ συχνά ανησυχούν πως ο σύντροφός τους θα τους αφήσει. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα αυτά διψούν για επιβεβαίωση κι απαιτούν διαρκώς αποδείξεις αγάπης. Είναι τα άτομα που πανικοβάλλονται αν η απάντηση σε ένα μήνυμά τους αργήσει να έρθει, για παράδειγμα, αφού το αντιλαμβάνονται σαν ένδειξη πως το άλλο άτομο δεν ανταποκρίνεται στα συναισθήματά τους. Οι γονείς που σχετίζονται με τον συγκεκριμένο τύπο είχαν ασταθή συμπεριφορά, ήταν απρόβλεπτοι όσον αφορά την έκφραση της τρυφερότητας τους, ήταν κάποιες φορές πολύ παρεμβατικοί και κάποιες φορές πολύ απόμακροι, δημιουργώντας στο παιδί μια αίσθηση διαρκούς άγχους.
Αποφευκτικός τύπος
Αυτός ο τύπος πολύ συχνά επιλέγει να κάνει σχέση με τον αγχώδη. Βασικό του χαρακτηριστικό είναι ένας βαθύς φόβος δέσμευσης. Τα άτομα που ανήκουν σε αυτόν τον τύπο βρίσκουν δύσκολο το να ανοιχτούν συναισθηματικά και να βιώσουν εμπιστοσύνη γιατί, βαθιά μέσα τους, θεωρούν πως οι ανάγκες τους δεν μπορούν να καλυφθούν από μία σχέση. Εντός μια σχέσης, τα άτομα αυτά επιλέγουν να κρατούν απόσταση από τον σύντροφό τους ή να είναι, γενικά, συναισθηματικά μη διαθέσιμοι. Είναι τα άτομα που εύκολα θα χαρακτηρίσουν μία σχέση ως «αποπνικτική» ή που θα την αποφύγουν με κάθε τρόπο. Οι γονείς των αποφευκτικών τύπων, σύμφωνα με τη θεωρία, δεν ανταποκρίνονταν στις ανάγκες του παιδιού ενώ μπορεί να το μείωναν και να το απέφευγαν συχνά. Το παιδί μαθαίνει, έτσι, πως οι ανάγκες του δεν θα καλυφθούν μέσα στη σχέση και καταλήγει να τις αποφεύγει και να τις φοβάται.
Αποδιοργανωμένος τύπος
Ο συγκεκριμένος τύπος συνδυάζει τους δύο προηγούμενους. Αυτά είναι τα άτομα που ενώ αναζητούν απελπισμένα αγάπη, θέλουν να την αποφύγουν με κάθε κόστος. Το αποτέλεσμα είναι πως η συμπεριφορά τους εντός της σχέσης αλλάζει σημαντικά ανάλογα με τον εκάστοτε σύντροφό τους, υιοθετώντας περισσότερα χαρακτηριστικά του αποφευκτικού τύπου σε μια σχέση και περισσότερα του αγχώδη σε μια άλλη. Είναι ωστόσο και ο πιο σπάνιος τύπος ενώ έχει συνδεθεί με υψηλό ρίσκο εμφάνισης ψυχικών παθήσεων και μιας γενικότερης παρακινδυνευμένης συμπεριφοράς. Εδώ οι γονείς ήταν ίσως κακοποιητικοί ή εκφοβιστικοί προς το παιδί, εμφυσώντας του έναν βαθύ φόβο αλλά και μία έλλειψη εμπιστοσύνης που το έκανε να λαχταρά μια πραγματική σύνδεση.
Αν δεν κατάφερες να εντοπίσεις τον δικό σου τύπο δεσμού, δοκίμασε να κάνεις αυτό το τεστ και μην παραλείψεις να τσεκάρεις συχνά το Love Yourself καθώς θα δημοσιεύουμε όλο και περισσότερα άρθρα για τη θεωρία δεσμού.
