Αν γνωρίζεις τι σημαίνει gaslighting, τότε αναρωτιέσαι πώς γίνεται να το κάνεις στον ίδιο σου τον εαυτό. Όταν ένα άτομο σού κάνει gaslighting σε χειραγωγεί με τρόπο κατά τον οποίο προσπαθεί να υπονομεύσει και να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα σου, κάνοντάς σε να αμφιβάλλεις για τις αντιλήψεις, τις αναμνήσεις και τη λογική σου. Αυτή η ύπουλη τακτική συχνά βρίσκει τον gaslighter να παρουσιάζει ψευδείς πληροφορίες, να αμφισβητεί τις δικές σου εμπειρίες ή να υπονομεύει τα συναισθήματά σου, δημιουργώντας μια αίσθηση σύγχυσης και αυτοαμφισβήτησης. Πρόκειται μια σοβαρή μορφή συναισθηματικής κακοποίησης που διαβρώνει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση σου. Πώς είναι όμως δυνατόν να πράττεις με τέτοιο τοξικό και χειριστικό τρόπο απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό;
Τι είναι το gaslighting που κάνεις στον εαυτό σου
Για να κατανοήσουμε πλήρως το self-gaslighting (δηλαδή, το gaslighting που κάνεις στον εαυτό σου) είναι χρήσιμο να εξετάσουμε τις ρίζες αυτής της μεθόδου χειραγώγησης. Ο όρος, απέκτησε για πρώτη φορά δημοτικότητα από μια ομώνυμη ταινία των δεκαετιών 1930 και 1940, όπου ένας άνδρας χειραγωγεί τη γυναίκα του, ώστε να αμφισβητήσει την πραγματικότητά της. Έκτοτε χρησιμοποιήθηκε τόσο συχνά ώστε το Merriam-Webster την ονόμασε λέξη της χρονιάς 2022. Το gaslighting μπορεί να συμβεί σε κάθε είδους σχέση.
Παρόλο που ο όρος self-gaslighting δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί τόσο ευρέως, ιδίως από ειδικούς σε θέματα ψυχικής υγείας, είναι αληθινός. Μπορεί να εκδηλωθεί ως αυτο-κατηγορία, αυτο-ντροπή ή με άλλο τρόπο να θεωρεί κανείς τον εαυτό του υπεύθυνο για επώδυνα ή τραυματικά γεγονότα που βιώνει. Δεν αποτελεί κλινική διάγνωση, αλλά μάλλον σύμπτωμα ενός υποκείμενου προβλήματος.
Γιατί το κάνεις;
Κατά πάσα πιθανότητα δεν το κάνεις συνειδητά και συχνά οφείλεται στην αυτοαμφισβήτηση και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, μεταξύ άλλων λόγων που θα αναλύσουμε:
- Ιστορικό ψυχολογικής κακοποίησης: Το να μεγαλώνεις σε ένα περιβάλλον με ψυχολογική κακοποίηση, ειδικά αν κάποιος γονιός σου είχε στοιχεία διαταραχής προσωπικότητας, σε κάνει να έχεις προδιάθεση να αμφισβητείς την ίδια σου την πραγματικότητα. Αυτό μπορεί να σε οδηγήσει να κάνεις ή να λες ό,τι θέλει ο θύτης προκειμένου να μειώσεις τις πιθανότητες σύγκρουσης.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση: Τα στοιχεία της χαμηλής αυτοεκτίμησης δημιουργούν τον τέλειο συνδυασμό ενός ατόμου που αμφισβητεί τη δική του πραγματικότητα και δεν εμπιστεύεται τα συναισθήματα ή τις εμπειρίες του. Αυτό δημιουργεί μια συνταγή για το self-gaslighting.
- Αρνητικός αυτολόγος: Ένα μοτίβο αρνητικού αυτολόγου μπορεί να οδηγήσει στο gaslighting.
- Είσαι θύμα του gaslighting: Το να είσαι θύμα του gaslighting σε κάνει πιο πιθανό να εμπλακείς στο self-gaslighting, επειδή αναγκάζεσαι να αμφισβητήσεις την πραγματικότητα σου. Αυτό συμβαίνει επειδή το gaslighting θέτει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα σου να εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου.
- Πολιτισμικές και κοινωνικές πεποιθήσεις σχετικά με το τραύμα και την κακοποίηση: Πολλές φορές είμαστε μαθημένοι να θεωρούμε τα συναισθηματικά και σωματικά τραύματα ως όχι και τόσο… άσχημα. Όταν σε ένα άτομο που έχει βιώσει κακοποίηση λένε ότι αντιδράει υπερβολικά ή ότι είναι δραματικό, ενισχύεται η ήδη υπάρχουσα αυτοαμφισβήτηση.
Πώς θα καταλάβεις ότι κάνεις self-gaslighting
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να κάνεις gaslighting στον εαυτό σου. Ας δούμε μερικές από τις πιο συχνές περιπτώσεις:
- Λες στον εαυτό σου ότι αντιδράς υπερβολικά σε έναν καυγά με κάποι@ σύντροφο.
- Σκέφτεσαι ότι δεν πρέπει να συνέβαινε κάτι που σε πλήγωνε στην παιδική σου ηλικία, επειδή κανένα από τα άλλα αδέλφια σου δεν φαίνεται να αντιδρά όπως εσύ.
- Πείθεις τον εαυτό σου ότι δεν είσαι θύμα ψυχικής ή σωματικής κακοποίησης.
- Λες στον εαυτό σου ότι δεν θα είσαι καλή σε μια νέα δεξιότητα ή χόμπι.
- Λες στον εαυτό σου ότι σου άξιζε να κακοποιηθείς συναισθηματικά από οποιονδήποτε.
- Λες ότι η κακοποίηση σου συνέβη, επειδή το άλλο άτομο ήταν απλά αναστατωμένο.
- Λες στον εαυτό σου ότι πρέπει να ξεπεράσεις οτιδήποτε σε απασχολεί γιατί άλλοι άνθρωποι περνούν χειρότερα.
Πώς να το αντιμετωπίσεις
Το self-gaslighting μπορεί να επηρεάσει την ψυχική και συναισθηματική ευημερία σου. Mπορεί να μην προκαλεί απαραίτητα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως άγχος ή κατάθλιψη αλλά η ύπαρξη αγχώδους ή καταθλιπτικής διαταραχής μπορεί να κάνει κάποιον πιο πιθανό να κάνει self-gaslighting. Πράτοντας με τέτοιο κακοποιητικό τρόπο απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό, δεν θα καταφέρεις ποτέ να σε εμπιστευτείς και δεν θα αισθάνεσαι καλά με τον ίδιο σου τον εαυτό. Για τον λόγο αυτό, αξίζει να αποβάλλεις το self-gaslighting από τη ζωή σου και παρακάτω θα δούμε τους τρόπους.
Εξάσκησε την αυτοσυμπόνια
Η εκμάθηση του πώς να αγαπάς τον εαυτό σου και η εξάσκηση της αυτοσυμπόνιας μπορεί να σε βοηθήσει να μειώσεις τη συνήθεια να αυτοενοχοποιείς τον εαυτό σου. Η εξάσκηση της αυτοσυμπόνιας για το κομμάτι του εαυτού σου που βίωσε ένα τραυματικό γεγονός είναι απαραίτητη για να σταματήσει αυτή η συμπεριφορά και μπορεί να σε βοηθήσει να αποβάλλεις τον εσωτερικό σου επικριτή.
Μάθε πότε να εγκαταλείπεις μια σχέση
Το gaslighting θέτει συχνά υπό αμφισβήτηση την αίσθηση αξιοπιστίας, τόσο για το θύμα όσο και για το άτομο που κάνει το gaslighting. Το πιο επιτυχημένο gaslighting γίνεται εξαιτίας μιας διαφοράς ισχύος, όπου το ένα άτομο έχει αξιοπιστία. Αυτό σημαίνει ότι αν βλέπεις ότι ο/η σύντροφός σου έχει μεγαλύτερη δύναμη στη σχέση, για οποιονδήποτε λόγο, είναι πιο πιθανό να πιστέψεις ότι έχει δίκιο κι εσύ άδικο. Αυτή η διαφορά ισχύος που χρησιμοποιείται προς όφελος κάποιου είναι ένα από τα σημάδια μιας τοξικής σχέσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να εγκαταλείψεις μια τοξική σχέση, ειδικά αν βλέπεις ότι σε οδηγεί σε self-gaslighting.
Υπενθύμισε στον εαυτό σου την αλήθεια σου
Πολλοί άνθρωποι που επιδίδονται σε self-gaslighting διαπιστώνουν ότι όσο περισσότερο επιδίδονται σε αυτή τη συμπεριφορά, τόσο πιο δύσκολο είναι να επικυρώσουν τον εαυτό τους. Το να υπενθυμίζεις στον εαυτό σου την αλήθεια σου και να αφιερώνεις χρόνο για να την επικυρώσεις, μπορεί να σε βοηθήσει να μειώσεις τις αρνητικές συνέπειες που προέρχονται από την άρνηση της πραγματικότητάς σου μέσω του self-gaslighting
Μάθε να το σταματάς
Όταν εμπλέκεσαι σε self-gaslighting πες στον εαυτό σου να σταματήσει! Αυτό θα σε αναγκάσει να κοιτάξεις τη συμπεριφορά σου και να αποσπάσεις την προσοχή σου, έστω και για λίγα δευτερόλεπτα, κάνοντάς σε να έχεις μεγαλύτερη επίγνωση του τι κάνεις.
Σκέψου τι θα έλεγες σε έναν δικό σου άνθρωπο
Αν ένας φίλος σου ήταν αναστατωμένος, θα του έλεγες ότι αντιδρά υπερβολικά ή ότι είναι δραματικός; Ή θα αφιέρωνες χρόνο για να δείξεις ενσυναίσθηση και υποστήριξη; Φέρσου στον εαυτό σου με τον τρόπο που θα φερόσουν σε κάποιον άλλον, δείχνοντας συμπόνια και ενσυναίσθηση.
Γίνε πιο συνειδητοποιημένη με τον εαυτό σου
Όταν εργαζόμαστε για να καλλιεργήσουμε την αυτογνωσία μαθαίνοντας γιατί εμπλεκόμαστε στο self-gaslighting σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να αναπτύξουμε την αυτο-αποδοχή. Η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο βλέπεις τον εαυτό σου μπορεί να σε κάνει να νιώσεις πιο δυνατή να υπερασπιστείς τον εαυτό σου.
Περιέβαλε τον εαυτό σου με θετικούς ανθρώπους
Όταν περιβάλλουμε τον εαυτό μας με ανθρώπους που μας επικυρώνουν και μας υποστηρίζουν, είναι λιγότερο πιθανό να πράξεις self-gaslighting. Κάποιος που σου λέει ότι είσαι υπερβολικά ευαίσθητη μπορεί να μην έχει κατανόηση για την κατάσταση σου. Από την άλλη, ένα άτομο που θα σε ενθαρρύνει να αλλάξεις τον τρόπο σκέψης σου και θα σε βοηθήσει να αγαπάς τον εαυτό σου είναι ένας πολύ καλός φίλος που θέλεις δίπλα σου.
