Κάπου στα έγκατα του εαυτού σου βρίσκονται όλα τα παιδικά σου τραύματα, που ελπίζεις να μη δουν ποτέ το φως του ήλιου. Κανενός η παιδική ηλικία δεν ήταν απολύτως τέλεια και όλοι έχουμε περάσει από δυσκολίες. Πολλές από τις καταστάσεις που έχουμε περάσει ως παιδιά μας έχουν διαμορφώσει και μας έχουν κάνει τους ενήλικες που είμαστε σήμερα.
Η πρακτική του «κατηγορώ τους γονείς μου για τα πάντα», δεν δουλεύει, καθώς πρέπει να αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες που έκαναν, και ας μην ήταν τέλειοι. Είναι όμως σημαντικό να γνωρίζεις πως μερικές από τις συμπεριφορές που έχεις στην ενήλικη ζωή σου προέρχονται από τη σκληρή κριτική που έλαβες ως παιδί. Και φυσικά η κριτική δεν έρχεται μόνο από το οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και από τον χώρο του σχολείου, που παίζει επίσης τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση του εαυτό μας.
Πώς θα καταλάβεις ότι έχεις κριθεί αυστηρά;
Έχεις το σύνδρομο του καλού παιδιού
Σίγουρα κανείς μας δε θέλει να απογοητεύει τους άλλους ανθρώπους, αλλά το σύνδρομο του καλού παιδιού φτάνει σε άκρο. Αν φοβάσαι θανάσιμα και συνέχεια ότι απογοητεύεις τους άλλους, και ψάχνεις διαρκώς τρόπους να τους ευχαριστήσεις είναι από τα μεγαλύτερα σημάδια ότι έχεις κριθεί αυστηρά.
Συχνά βάζεις τον εαυτό σου τελευταίο
Στην προσπάθεια σου να ευχαριστήσεις τους άλλους ανθρώπους, συχνά ρίχνεις τον εαυτό σου και τον βάζεις σε δεύτερη μοίρα. Μπορεί συχνά να ξοδεύεις το χρόνο, την ενέργεια, τα χρήματα και την αγάπη σου σε όλους… πέραν του εαυτού σου.
Το αποτέλεσμα είναι η εξάντληση και η αίσθηση ότι δεν είσαι καλά. Αυτό στη συνέχεια τροφοδοτεί τον κύκλο της κριτικής που σε είχε ήδη κατακλύσει ως μικρό παιδί.
Έχεις χαμηλή αυτοεκτίμηση
Όταν αισθάνεσαι συχνά χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά δεν μπορείς να καταλάβεις το γιατί, συνήθως έχει τις ρίζες του στο ότι σε έχουν επικρίνει πολύ όταν ήσουν μικρή. Το πρόβλημα με το να δέχεσαι πολλή κριτική ως παιδί είναι διττό. Σε αντίθεση με την απλή πειθαρχία και την αυστηρότητα, που είναι χρήσιμες και ενδυναμωτικές όταν γίνονται με μέτρο, η κριτική τείνει να απορροφάται άμεσα από τον παιδικό εγκέφαλο ως μήνυμα ότι είσαι κακός και ανάξιος.
Η κριτική που απευθύνεται προς το μέρος μας ως παιδιά τείνει να μεταμορφώνεται στον εσωτερικό μας διάλογο και να γίνεται εκείνη η πραγματικότητα και η εσωτερική φωνή που μας λέει ότι δεν είμαστε καλοί και ότι πάντα θα αποτυγχάνουμε. Το αποτέλεσμα, σχεδόν πάντα, είναι ένας αγώνας με σοβαρά χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Παράλληλα, μπορεί να παρατηρείς ότι κρίνεις τον εαυτό σου πολύ αυστηρά. Μπορεί πολλές φορές να έχεις πιάσει τον εαυτό σου να κάνει αρνητικό εσωτερικό διάλογο, που σου λέει ότι δεν θα πετύχεις, ότι δεν είσαι αρκετά καλή και ότι έχεις χαμηλή αξία.
Αποφεύγεις τα μεγάλα ρίσκα
Η αυτοαμφισβήτηση σημαίνει ότι έχεις την τάση να αποφεύγεις τα μεγάλα ρίσκα. Μπορεί να έχεις φιλοδοξίες, αλλά η σκέψη να πάρεις ένα μεγάλο ρίσκο σε γεμίζει τρόμο. Αν αισθάνεσαι στη σκέψη και μόνο ότι δεν είσαι ικανή, όταν πας να κάνεις το μεγάλο βήμα γεμίζεις τρόμο.
Όμως, όταν ο φόβος σε κρατάει πίσω ο εσωτερικός επικριτής σου και οι τις παρελθοντικές αναμνήσεις των επικριτικών γονέων παίρνουν πολύ περισσότερη δύναμη. Θα ήξερες σίγουρα ότι είχαν δίκιο από την αρχή, αν έπαιρνες ένα ρίσκο και αποτύγχανες! Οπότε είναι προτιμότερο να μην προσπαθήσεις καθόλου, έτσι σου λέει η εσωτερική σου φωνή.
Ένα μικρό λάθος σε κρατάει πίσω για καιρό
Όταν τελικά κάνεις το βήμα και παίρνεις το μεγάλο ρίσκο, υπάρχει πράγματι η πιθανότητα του λάθους. Αν όντως πάει στραβά με οποιονδήποτε τρόπο, αισθάνεσαι σαν μια επική αποτυχία και αμφιβάλλεις για τον εαυτό σου ακόμα περισσότερο! Αυτό είναι αυτοκαταστροφικό, γιατί η αλήθεια είναι ότι η επιτυχία και οι νίκες έρχονται σχεδόν πάντα σε συνέχεια διαδοχικών προσπαθειών και πολλών προηγούμενων αποτυχιών και απογοητεύσεων.
Όταν σε επέκριναν πάρα πολύ όταν ήσουν παιδί, σου ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αποδεχτείς ένα λάθος ή ακόμα και μια αποτυχία ή μια αναποδιά που δεν ήταν δικό σου λάθος.
Είσαι επιρρεπής στην τελειομανία
Και βέβαια είναι λογικό όταν φοβάσαι τόσο την αποτυχία, αλλά και όταν βρίσκεσαι σε ένα επικριτικό περιβάλλον να γίνεσαι τελειομανής. Μπορεί να παρατηρείς τον εαυτό σου να αφήνει εργασίες μισές και δεν μπορείς να βρεις το κίνητρο να συνεχίσεις μόλις γίνει το παραμικρό λάθος. Αυτό καθιστά πολύ δύσκολο να προχωρήσεις μπροστά, αλλά και να κυνηγήσεις τα όνειρα σου με οποιονδήποτε τρόπο, αφού διαρκώς απαιτείς είτε την τελειότητα είτε τίποτα, είτε πρόκειται για τη δουλειά σου, είτε για την προσωπική σου ζωή, είτε για τις φιλίες και τα χόμπι σου!
Η αρνητική κριτική σε διαλύει
Ποιος ευχαριστιέται να ακούει αρνητική κριτική; Κανείς μας, ακόμα κι αν γίνεται καλοπροαίρετα. Αλλά υπάρχει διαφορά στον τρόπο αντιμετώπισης, ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσες. Κάποιος που είχε περισσότερη υποστήριξη μεγαλώνοντας, τείνει να διαβάζει αρνητικά σχόλια και κατανοεί ότι πρόκειται για άτομα που θέλουν απλά να γίνουν πικρόχολοι. Ενώ κάποιος που ως παιδί δέχτηκε πολλή κριτική τείνει να το παίρνει ιδιαίτερα βαριά και να σκέφτεται τα αρνητικά σχόλια για μέρες.
Αυτό είναι το πρόβλημα όταν σε κριτικάρουν πολύ μεγαλώνοντας, θέτεις τον εαυτό σου στη θέση του φταίχτη, αναρωτιέσαι συνέχεια τι έκανες λάθος ακόμη και όταν δεν φταις καν εσύ.
Λες πολλές φορές συγγνώμη
Η επόμενη ένδειξη ότι μεγάλωσες με υπερβολική κριτική είναι ότι ζητάς πολύ συχνά συγγνώμη. Ζητάς συγγνώμη αν κάποιος πέσει πάνω σου και ζητάς συγγνώμη αν καθυστέρησες να απαντήσεις σε ένα μήνυμα για μερικές ώρες. Μπορεί ακόμη και να πιάσεις τον εαυτό σου να ζητάει συγγνώμη επειδή ζητάς συγγνώμη πάρα πολύ. Πρόκειται για έναν ατελείωτο βρόχο αποδυνάμωσης!
Υποθέτεις ότι τα θετικά σχόλια που ακούς είναι ψευδή
Πώς αντιδράς όταν ακούς θετικά σχόλια; Κάποιος που δέχτηκε έντονη κριτική μεγαλώνοντας θα τείνει να υποθέσει ότι αυτά τα κομπλιμέντα είναι ψεύτικα ή έχουν απώτερο σκοπό, ή υπερβάλλουν για να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους ή από οίκτο. Αυτό είναι λυπηρό γιατί κάνει ακόμα και τα πιο γνήσια κομπλιμέντα να χάνουν τη δύναμη τους.
Πράγματι, το να μάθει κανείς να δέχεται πραγματικά ένα κομπλιμέντο μπορεί να είναι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα, αν έχει δεχτεί πολλή κριτική μεγαλώνοντας.
