Μπορεί η εύκολη πρόσβαση στο internet να έχει δώσει ώθηση στην τηλεϊατρική, μια πολύ χρήσιμη μορφή επικοινωνίας μεταξύ γιατρού και ασθενών που κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές, αλλά η πρόσβαση σε πληροφορίες ιατρικού περιεχομένου μέσω Google δεν μπορεί με τίποτα να υποκαταστήσει την επίσκεψη στον γιατρό για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας σε αφορά. Το αντίθετο μπορεί να σε μπερδέψει σημαντικά και να διαστρεβλώσει τη διάγνωση ανησυχητικά.
Η αλήθεια είναι ότι σύμφωνα με μελέτες, τα τελευταία 10 χρόνια, το ίντερνετ έχει γίνει κύρια πηγή πληροφόρησης για ιατρικά θέματα. Πολλοί ήταν εκείνοι που μέχρι πρότινος χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο για ενημέρωση, η ομάδα αυτή όμως έχει διευρυνθεί και ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων αναζητούν πληροφορίες σχετικά με την υγεία μέσω Google.
Όσο αφορά συγκεκριμένα νοσήματα, οι χρήστες του διαδικτύου κάνουν αναζήτηση για τη νόσο, τα συμπτώματα και τη διάγνωση (40%), για τον υγιεινό τρόπο ζωής (17%), για φάρμακα (16%), για εναλλακτικές θεραπείες (3%).
Δυστυχώς, όμως, πέρα από τις δημόσιες ιστοσελίδες από ινστιτούτα, νοσοκομεία, πανεπιστήμια και τις ιδιωτικές ιστοσελίδες γιατρών, η ευκολία της πρόσβασης σε οποιαδήποτε πληροφορία έχει οδηγήσει στην άντληση πληροφοριών, αλλά και ανταλλαγή κρίσεων και απόψεων μέσω chat αμφιβόλου επιστημονικής εγκυρότητας.
Αυτό που έγινε ξεκάθαρο από τις μελέτες είναι το εξής: Όταν οι ασθενείς έχουν επιλεγμένες, ακριβείς πληροφορίες μέσω του διαδικτύου αυτό βελτιώνει τις γνώσεις τους για τη νόσο τους. Δυστυχώς, αυτός δεν είναι ο κανόνας, καθώς δεν είναι όλες οι πληροφορίες αξιόπιστες.
Κι εδώ προκύπτει ένα μεγάλο ζήτημα που μπορεί να θέτει σε κίνδυνο τη σχέση γιατρού-ασθενή, ειδικά αν ο γιατρός νιώθει ότι υπάρχει αμφισβήτηση των γνώσεων του.
Οι ασθενείς συνήθως ντρέπονται ή φοβούνται να παραδεχτούν στο γιατρό τους ότι έψαξαν πληροφορίες στο διαδίκτυο, ενώ οι γιατροί από την πλευρά τους πιστεύουν ότι η Cyberchondria βλάπτει σοβαρά την υγεία, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι το 90% των ατόμων που προσέρχονται στα ιατρεία έρχονται με έτοιμη διάγνωση και γνωρίζουν ήδη από τι πάσχουν.
Η διάγνωση των ασθενειών έργο του κλινικού γιατρού και όχι του διαδικτύου
Ως «διαδικασία που μπορεί να αποβεί εξαιρετικά επικίνδυνη» χαρακτηρίζει ο Δρ Γιώργος Σάμπαλης, γενικός χειρουργός – λαπαροσκόπος, Δ/ντης Χειρουργός στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών την αυτοδιάγνωση, όπως και την επιλογή και λήψη φαρμάκων κατά βούληση μέσω διαδικτύου, σε συνδυασμό με την ανταλλαγή ιατρικών συνταγών μεταξύ φίλων και σύσταση θεραπειών, με αφορμή στοιχεία που δείχνουν άνοδο στις…ηλεκτρονικές διαγνώσεις, ακόμα και στις θεραπευτικές προσεγγίσεις.
«Η πληροφόρηση και η γνώση σαφώς δεν μπορούν και δεν πρέπει να περιοριστούν», συνεχίζει, «αλλά το γεγονός ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή, εξατομικευμένη και με τα δικά της ποιοτικά χαρακτηριστικά που δεν μπορούν να ‘”ομογενοποιηθούν’’ στις διαδικτυακές αναζητήσεις, καθιστά το έργο των κλινικών ιατρών μοναδικό και απαραίτητο», με τα ποσοστά σύμφωνα με έρευνες που έχουν δημοσιοποιηθεί στο παρελθόν αλλά που εξακολουθούν να είναι επίκαιρες να είναι σημαντικά για εκείνους που αναζητούν πληροφορίες για φάρμακα ή κάνουν μόνοι τους αυτοδιάγνωση.
Το να αναζητά κάποιος ταύτιση των συμπτωμάτων του με σοβαρές ασθένειες και αυτό να γίνεται υπό το κράτος μεγάλου άγχους, έχει χαρακτηριστεί με τον όρο cyberchondria, που έχει αναφερθεί από το 2001, σχολιάζοντας σκωπτικά τη συνήθεια πολλών ασθενών να επισκέπτονται τα ιατρεία με εκτυπώσεις σελίδων διάγνωσης από το διαδίκτυο, άρχισε όμως να γίνεται γνωστός μετά από μελέτη της Microsoft για τις αιτίες και τις συνέπειες αυτής της «διαδικτυακής υποχονδρίας». «Είναι χαρακτηριστικό, σημειώνει ο Δρ Σάμπαλης, «ότι ακόμη και σήμερα πολλοί ασθενείς έρχονται πράγματι στο ιατρείο με τυπωμένες σελίδες με πληροφορίες για συμπτώματα που ενδεχόμενα έχουν, αλλά και που επιθυμούν η διάγνωση του κλινικού ιατρού να ταυτίζεται με αυτήν τη διαδικτυακή… διάγνωση».
Ο μέσος Αμερικανός ξοδεύει 52 ώρες ετησίως, αναζητώντας πληροφορίες υγείας, ενώ μέσα στη διάρκεια του χρόνου επισκέπτεται το γιατρό του μόλις 3 φορές, ενώ σύμφωνα με την έρευνα της Microsoft που ανέλυσε εκατοντάδες χιλιάδες αναζητήσεις από τις μηχανές αναζήτησης, περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων που ψάχνουν για να ταυτίσουν τα συμπτώματά τους με περιγραφές ασθενειών στο διαδίκτυο, οδηγείται σε «κλιμάκωση» των αναζητήσεών του από αρχική αναζήτηση πληροφοριών για τη λέξη «πονοκέφαλος», για παράδειγμα, να μεταπηδά σε αναζήτηση «πονοκέφαλος λόγω όγκου εγκεφάλου» και να καταλήγει σε «θεραπεία όγκων του εγκεφάλου», συνεχίζει ο κ. Σάμπαλης.
«Ο κλινικός ιατρός πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του ασθενούς του και να δημιουργήσει την απαραίτητη ‘’ψυχική διασύνδεση’’ ταύτισης και αμοιβαίου σεβασμού, περιλαμβάνοντας στη διαδικασία της διάγνωσης την κλινική συμπτωματολογία, την κλινική εξέταση, καθοδήγηση για τις απαραίτητες εξετάσεις και φυσικά τη σύνθεση διάγνωσης-θεραπείας σ’ ένα μοναδικό για κάθε ασθενή συνδυασμό», καταλήγει ο Δρ Σάμπαλης, επισημαίνοντας με έμφαση πως «η διαδικασία διάγνωσης και θεραπείας, αποτελεί έναν αλγόριθμο σκέψης που έχει σχέση με την γνώση αλλά και την εμπειρία του κλινικού ιατρού και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκατασταθεί είτε από «εγκυκλοπαιδική» πληροφορία, είτε και από ιατρική ενημέρωση τύπου «διαφήμισης» μεθόδου.
