Ένα μικρό παιδί που τη μια ζητάει την αγκαλιά σου και την αμέσως επόμενη στιγμή δεν θέλει ούτε να το ακουμπάς. Ένα πλασματάκι που τη μια μέρα σου ζητάει φράουλες και την αμέσως επόμενη στις πετάει στη μούρη ή που, ενώ τα βράδια είναι ήρεμο και κοιμάται, ξαφνικά ξυπνάει και σηκώνει όλη τη γειτονιά στο πόδι. Με άλλα λόγια, ένα παιδί που κλαίει «χωρίς λόγο».

Θυμίζει σε κανέναν κάτι αυτό το «χωρίς λόγο»; Ταυτίζεστε; Συνδέεστε συναισθηματικά; Αν ναι, βιώνετε κάτι που αρκετά μεγάλο ποσοστό γονιών περνάει όταν το παιδί τους είναι κάπου κοντά στα 2 χρόνια. Τι είναι λοιπόν αυτά τα ξεσπάσματα και είναι όντως «χωρίς λόγο»;

Το παιδί ποτέ δεν κάνει κάτι χωρίς λόγο

Καταρχήν και μόνο που αντιμετωπίζουμε αυτήν την κατάσταση ως κλάμα χωρίς λόγο είναι κάτι που το παιδί εκλαμβάνει και νιώθει, ακόμα κι αν δε μπορεί να το εκφράσει, ότι δεν το καταλαβαίνουμε. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. 

Ο όρος “terrible twos”, δηλαδή «τρομερά δύο», χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις αλλαγές που παρατηρούν συχνά οι γονείς σε παιδιά που είναι λίγο πριν ή λίγο μετά τα δεύτερα γενέθλια τους. Κάποιες φορές οι συμπεριφορές που συνοδεύουν αυτές τις αλλαγές μπορούν να διαρκέσουν μέχρι και τα τρία χρόνια του παιδιού. Και επειδή το φαινόμενο είναι αρκετά διαδεδομένο, έχει γίνει μεγάλη μελέτη γύρω από αυτό, τα επιμέρους χαρακτηριστικά του και τους λόγους για τους οποίους παρατηρείται.

Τι τελικά συμβαίνει σε αυτά τα τρομερά δύο;

Ένας γονέας φαίνεται πως αντιλαμβάνεται αυτή την ηλικία ως «τρομερή», δηλαδή “terrible”, λόγω των ραγδαίων αλλαγών στη διάθεση και τις συμπεριφορές του παιδιού, αλλά και της δυσκολίας να τα αντιμετωπίσει. Το ένα λεπτό το παιδί σας μπορεί να είναι κολλημένο πάνω σας και το επόμενο να τρέχει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Μπορεί να λατρεύει να του διαβάζετε ένα συγκεκριμένο παραμύθι και μια μέρα να κλαίει ασταμάτητα με το που αρχίσετε να του το διαβάζετε. Μπορεί να ζητάει μια συγκεκριμένη βόλτα στο πάρκο και, όταν επιτέλους φτάσετε εκεί που το ίδιο ζήτησε, να αρχίσει να γκρινιάζει και να απαιτεί να φύγετε ή απλά να κλαίει και να χτυπιέται χωρίς να σας λέει το γιατί.

Αυτές οι συνθήκες και οι αλλαγές πάνω του, όσο και αν σας ανησυχούν, φαίνεται ότι αποτελούν ένα φυσιολογικό στάδιο της ανάπτυξης του παιδιού. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα δίχρονα υφίστανται σημαντικές κινητικές, διανοητικές, κοινωνικές και συναισθηματικές αλλαγές, οπότε οι αντιδράσεις σε όλες αυτές τις μεταβάσεις μπορεί να είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας τους να τις διαχειριστούν, όπως είναι φυσικό.

Επίσης, τα παιδιά σε αυτή την ηλικία μπορούν να καταλάβουν πολλά περισσότερα από αυτά που μπορούν να πουν, κάτι που προκαλεί έντονα συναισθήματα και συμπεριφορές που κάποιες φορές είναι δύσκολο να ερμηνεύσουν οι γονείς. Θέλουν να πουν κάτι, το έχουν ξεκάθαρα στο μυαλουδάκι τους αλλά τρελαίνονται που εκείνα δε μπορούν να το εκφράσουν, εσείς δε μπορείτε να μπείτε στο μυαλό τους και να το καταλάβετε μόνοι σας και για αυτό θυμώνουν. Μαζί σας φυσικά.

Τρομερά δύο: Η διχασμένη πλευρά των δίχρονων

Τα δίχρονα παιδιά επίσης, παλεύουν με την εξάρτησή τους από τους γονείς τους, παράλληλα με την επιθυμία τους για ανεξαρτησία. Θέλουν να ανεξαρτητοποιηθούν και να κάνουν πράγματα μόνα τους, αλλά αρχίζουν να ανακαλύπτουν ότι, ενώ μπορούν να το καταφέρουν, πρέπει να ακολουθούν ορισμένους κανόνες. Και αυτό δεν τους αρέσει. Η δυσκολία του να αποδεχτούν ότι η χαρά της δυνατότητας να κάνουν όντως πράγματα που δεν φαντάζονταν μέχρι πρότινος ότι μπορούν να κάνουν συνοδεύεται από κάποια πλαίσια ασφαλείας, στα οποία πρέπει να βρίσκονται, και τα οποία δεν καταλαβαίνουν ακόμα, οδηγεί σε αυτήν την ακατάλληλη φαινομενικά συμπεριφορά, που πηγάζει από την απογοήτευση και την οργή.

Ψυχραιμία προς τους γονείς για τα τρομερά δύο αλλά και μετά

Είναι λογικό πως όλη αυτή την ένταση την τρώνε οι γονείς όλη στα μούτρα και είναι επίσης λογικό να μην τους αρέσει. Πόσες φορές δεν έχετε βρεθεί αντιμέτωποι με την σκέψη πως δεν αντέχετε άλλο! Όσο λογικό όμως και αν είναι αυτό, το μόνο που προτείνουν οι ειδικοί είναι η ηρεμία. Όταν το παιδί σας αρχίσει να κουράζεται και να συμπεριφέρεται με αυτόν τον αλλοπρόσαλλο στα μάτια σας –αλλά όχι στα μάτια τους– τρόπο, προσπαθήστε να ανακατευθύνετε την προσοχή του και να προκαλέσετε έναν αντιπερισπασμό που θα σώσει και εκείνο αλλά και εσάς. Αν για οποιονδήποτε λόγο δε μπορείτε να αποσπάσετε την προσοχή του παιδιού σας, τότε ίσως είναι καλύτερο από το να αντιδράσετε, απλά να το αγνοήσετε.

Σε περίπτωση πάλι που βρίσκεστε σε δημόσιο χώρο ή ενώπιον και άλλων ανθρώπων όταν αρχίσει το επόμενο ξέσπασμα, πάρτε το παιδί σας στην άκρη χωρίς συζήτηση ή φασαρία και περιμένετε μέχρι να ηρεμήσει, πριν του επιτρέψετε να συνεχίσει τη δραστηριότητά του. Επίσης, σκεφτείτε να αποφύγετε δύσκολες καταστάσεις – όπως να πηγαίνετε για ψώνια όταν πλησιάζει η ώρα του να ξεκουραστεί – και φροντίστε να επαινείτε το παιδί σας όταν συμπεριφέρεται ήρεμα και προσπαθεί να επικοινωνήσει.

Η αποδοχή εμπνέει αυτοπεποίθηση

Αποδεχόμενοι τις αλλαγές που περνάει το παιδί σας και δείχνοντάς του αγάπη και σεβασμό, θα το βοηθήσετε να περάσει αυτό το δύσκολο στάδιο με αυτοπεποίθηση. Αν νιώθει ότι δεν το καταλαβαίνετε, ότι το επιπλήττετε για τη συμπεριφορά του, χωρίς να ενδιαφέρεστε για το τι την προκάλεσε, πως να έχει εμπιστοσύνη του πως τα συναισθήματα του έχουν σημασία; Πώς να έχει αυτοπεποίθηση;

Για αυτό, όπως και στα περισσότερα πράγματα στη ζωή, υπάρχει μια μαγική λέξη που είναι μια δεξιότητα που οφείλουμε να αναπτύξουμε, όσο χρονών και αν είμαστε. Λέγεται υπομονή. Σε κάθετι στη ζωή, αν δείξουμε υπομονή, θα ανταμειφθούμε. Είναι με μαθηματική ακρίβεια βέβαιο πως όπως ένα καρδιογράφημα, έτσι και όλη μας η διαδρομή έχει τα πάνω της και τα κάτω της. Αν μπορούμε και στα μεν και στα δε να δείχνουμε υπομονή και να ξέρουμε ότι θα περάσει, τότε θα αντιμετωπίζουμε και τα καλά και τα κακά με ψυχραιμία και θα προσαρμοζόμαστε. Πόσο σπουδαίο να το μάθουμε στα παιδιά μας από νωρίς; Γι’ αυτό, μην λέτε στα παιδιά σας ατάκες όπως «τι έχεις πάθει;», «έλεος πια», «δεν σε αντέχω». Είναι σαν να του λέτε πως δεν σας νοιάζει τι το ανησυχεί. Τα “terrible twos” είναι μια βαθιά ανάγκη του παιδιού να επικοινωνήσει όσα το δυσκολεύουν. Είναι ευλογία να μη σας νιώθει επικριτικούς αλλά συμμάχους του σε αυτό το στάδιο!