Μια σύντομη αναζήτηση στο Tik Tok θα σου δείξει ότι το #guttock έχει περί τα 752 εκατομμύρια views. Ναι, σωστά φαντάστηκες. Το #guttock περιλαμβάνει κυρίως αμφιλεγόμενο περιεχόμενο σχετικά με το πώς να διατηρήσουμε υγιές το εντερικό μικροβίωμα – από χυμούς με τζίντζερ και αγγούρι μέχρι σούπερ γλυκοπατάτας. Καλώς ή κακώς, όμως, θαύματα δεν γίνονται.
Βέβαια, αν το σκεφτείς, το ανθρώπινο μικροβίωμα είναι ένα πολύπλοκο… θαύμα, αφού το συνθέτουν τρισεκατομμύρια μικροοργανισμοί που κατοικούν στον γαστρεντερικό σωλήνα, στο δέρμα, στο ουρογεννητικό σύστημα, κ.λπ. Πρόκειται κυρίως για βακτήρια και, σε μικρότερο ποσοστό, μύκητες, πρωτόζωα και ιούς, κάποιοι εκ των οποίων δρουν ευεργετικά στο σώμα μας, άλλοι συνδέονται με επιβλαβείς δραστηριότητες και άλλοι διατηρούν μία ουδέτερη στάση.
Μιλώντας πιο συγκεκριμένα για το εντερικό μικροβίωμα, πρόσφατες έρευνες δείχνουν πόσες πτυχές της υγείας συνδέονται με το έντερο. Δερματικές παθήσεις, πέψη, ψυχική υγεία, ανοσοποιητικό σύστημα είναι όλα συνδεδεμένα με το έντερό μας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που παρομοιάζεται με «δεύτερο εγκέφαλο».
Σε τι μας βοηθάει το εντερικό μικροβίωμα;
Το υγιές εντερικό μικροβίωμα αποτελεί πολύτιμο σύμμαχό μας, καθώς συμβάλλει:
- Στην ορθή λειτουργία του μεταβολισμού, συμμετέχοντας στη διάσπαση δύσπεπτων τροφών και στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών
- Στην παραγωγή βιταμινών, αμινοξέων, καθώς και μεταβολικών προϊόντων που είναι πολύτιμα για την ορθή λειτουργία του παχέος εντέρου (π.χ. βουτυρικό οξύ, προπιονικό οξύ)
- Στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος
- Στην προστασία μας ενάντια σε παθογόνους μικροοργανισμούς
- Στην υγιή λειτουργία του εγκεφάλου
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το εντερικό μικροβίωμα;
Ορισμένοι από τους παράγοντες που επιδρούν στη μορφή και λειτουργικότητα του εντερικού μικροβιώματος είναι:
- Περιβάλλον
- Διατροφή
- Τρόπος ζωής (άθληση, κάπνισμα, άγχος, κλπ)
- Φαρμακευτική αγωγή και χρήση αντιβιοτικών
- Τρόπος γέννησης (φυσιολογικός τοκετός, καισαρική τομή)
- Ασθένειες – Χρόνια νοσήματα
- Ορμονικές αλλαγές
- Γήρανση
Εντερικό μικροβίωμα και ασθένειες
Η διαταραχή της ισορροπίας του μικροβιώματος, γνωστή και ως δυσβίωση, έχει αποδειχτεί ότι συνδέεται με παθολογικές καταστάσεις και διαταραχές. Παραδείγματα ασθενειών που φαίνεται να σχετίζονται με την δυσβίωση του μικροβιώματος είναι:
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
- Παχυσαρκία
- Καρδιαγγειακές παθήσεις
- Διαβήτης
- Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ψωρίαση, αυτισμός, κ.ά.
- Κατάθλιψη
- Νευρολογικές διαταραχές, όπως νόσος Πάρκινσον, νόσος Alzheimer, κ.ά.
- Καρκίνος
- Αλλεργίες
- Συνήθειες για υγιές μικροβίωμα
Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες επίδρασης στο μικροβίωμα που μπορούμε να τους ελέγξουμε σε ικανοποιητικό βαθμό. Η ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άθληση, η αποφυγή άσκοπης χρήσης αντιβιοτικών, η εύρεση αποτελεσματικών τρόπων διαχείρισης του άγχους, είναι ορισμένες μόνο από τις τακτικές που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να διατηρήσουμε ένα υγιές μικροβίωμα.
Πρεβιοτικά
Τα άπεπτα συστατικά των τροφίμων, τα πρεβιοτικά, μπορούν να επηρεάσουν ευεργετικά την υγεία του ανθρώπου με επιλεκτική διέγερση της ανάπτυξης και της δραστικότητας ενός ή περισσότερων βακτηρίων στο παχύ έντερο.
Προβιοτικά
Ένας ζωντανός μικροοργανισμός για να χαρακτηριστεί ως προβιοτικό, θα πρέπει να πληροί τα ακόλουθα κριτήρια: (1) να ασκεί ευεργετική επίδραση στον ξενιστή (2) να είναι μη παθογόνος και μη τοξικός (3) να περιέχει ένα μεγάλο αριθμό βιώσιμων κυττάρων (4) να είναι ικανός για επιβίωση και μεταβολισμό εντός του εντέρου (5) να παραμείνει βιώσιμος κατά την αποθήκευση και τη χρήση (6) να έχει καλές οργανοληπτικές ιδιότητες και (7) να έχει απομονωθεί από το ίδιο είδος ξενιστή στο οποίο χορηγείται.
Ύπνος
Όπως και τα άλλα συστήματα, το γαστρεντερικό σύστημα λειτουργεί με βάση ένα 24ωρο κιρκάδιο χρονοδιάγραμμα που προβλέπει και προετοιμάζεται για τις αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον που συνδέονται με την ημέρα και τη νύχτα. Αυτοί οι κιρκάδιοι ρυθμοί ρυθμίζουν μια σειρά από γαστρεντερικές λειτουργίες, όπως η παραγωγή γαστρικού οξέος στο στομάχι, η απορρόφηση θρεπτικών συστατικών στο λεπτό έντερο και η κινητικότητα του παχέος εντέρου. Αυτοί οι ρυθμοί είναι επίσης ισχυροί ρυθμιστές των ανοσολογικών διαδικασιών και του μικροβιώματος του εντέρου.
Άσκηση
Έχει διαπιστωθεί εδώ και καιρό, η συσχέτιση μεταξύ της άσκησης και διαφόρων συμπτωμάτων από το έντερο.
Πολλές μελέτες πλέον υπογραμμίζουν την ανάγκη να αναπτυχθούν νέες διατροφικές στρατηγικές προσαρμοσμένες στον κάθε ασθενή, σύμφωνα με τις οποίες εξατομικευμένα πρωτόκολλα διατροφής και άσκησης θα χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση της ισορροπίας του μικροβιώματος.
