Έχεις αισθανθεί ποτέ να θέλεις να πεις τόσα πολλά πράγματα, που οι λέξεις να έχουν μαζευτεί στην άκρη του μυαλού σου, στριμωγμένες σαν τα Caprice Παπαδοπούλου μέσα στο κουτί τους; Αυτό παθαίνω κάθε φορά που κάποιος με ρωτάει να του πω για τη ζωή μου στη Σουηδία και συγκεκριμένα στη Στοκχόλμη. Δεν ξέρω από πού να ξεκινήσω. Ή μάλλον ίσως ξέρω…
Τα πράγματα εδώ στον βορρά είναι εντελώς διαφορετικά από όλα όσα έχει συνηθίσει κανείς στην Ελλάδα. Ας βάλω όμως τις σκέψεις μου σε μία τάξη και ας παραθέσω αυτά που με έχουν εντυπωσιάσει στη χώρα των ABBA, των kanelbulle και των… γερανών.
Πολλά σουηδικά σχολεία δεν έχουν περίφραξη
Δεν μιλάω μόνο για τα σχολεία, όπου πηγαίνουν τα μεγαλύτερα παιδιά, μιλάω ακόμα και για το νηπιαγωγείο. Τα παιδιά δεν είναι περιορισμένα να παίξουν σε ένα εξωτερικό χώρο που τον περιβάλλει κάποιος φράχτης. Αντίθετα, είναι ελεύθερα (υπό την επίβλεψη πάντα των δασκάλων) να παίξουν σε μία λογική απόσταση από το παραδοσιακό προαύλιο του σχολείου.
Πολλά (έως σχεδόν όλα) τα νηπιαγωγεία είναι gender neutral
Τι σημαίνει αυτό; Δεν υπάρχουν κοριτσιστικά και αγορίστικα παιχνίδια. Αντιθέτως, τα παιχνίδια ομαδοποιούνται εσκεμμένα για να επιτρέψουν στα παιδιά να κάνουν τις δικές τους επιλογές. Στα παιδιά επιτρέπεται να εξερευνούν τις δικές τους ταυτότητες (ναι, μπορείς να δεις ένα αγόρι να είναι ντυμένο πριγκίπισσα και ένα κορίτσι να βουτάει στις λάσπες). Η πλειονότητα του προσωπικού αποφεύγει να χρησιμοποιεί τις αντωνυμίες για το αρσενικό και το θηλυκό, και αν’ αυτού θα χρησιμοποιήσει ουδέτερες λέξεις (πχ. friend) ή μία αντωνυμία, η οποία είναι ουδέτερη ως προς το φύλο (hen).
Το διάλειμμα για φαγητό στη δουλειά είναι ιερό
Αν το μεσημέρι θέλεις να βγεις για ψώνια είναι πάρα πολύ σύνηθες (και λογικό) να πέσεις σε κλειστά μαγαζιά, που ο υπάλληλος έχει κολλήσει ένα χαρτί στην πόρτα όπου λέει ότι πάει για lunch break. Συνήθως, αυτό το break κρατά μία ώρα.
To fika είναι state of mind
Τι είναι fika; Είναι το coffee break, όπου συναντάς έναν φίλο και πίνετε καφέ πάντα με τη συνοδεία κάποιου μικρού γλυκού. Και βασικά είναι απαραίτητο για τις ζωές των Σουηδών, γιατί είναι ο χρόνος αυτός, που ρίχνουν ρυθμούς και τον αφιερώνουν στους φίλους και στους συναδέλφους τους. Είναι ένα πραγματικό ritual. Και βεβαίως βεβαίως δεν γίνεται στο γραφείο, αλλά έξω από αυτό. Ή αν γίνει στο γραφείο γίνεται σε κάποια πολύ cozy γωνιά του.
Δεν ακούγονται κόρνες
Αν και μένω στη εδώ από τον Αύγουστο έχω ακούσει κόρνα μόνο δύο φορές και για τη μια φορά ευθύνομαι εγώ, που αφηρημένη πήγα να περάσω το δρόμο όχι από τη διάβαση, αλλά yolo. Μιλώντας για διάβαση, τα αυτοκίνητα και μόνο που σε βλέπουν στην άκρη του πεζοδρομίου μπροστά από τη διάβαση, σταματούν για να περάσεις… με το πάσο σου.
Όλοι οι επιβάτες χαιρετούν τους οδηγούς λεωφορείων
50 επιβάτες θα περάσουν από μπροστά από τον οδηγό για να χτυπήσουν την κάρτα τους, ε 50 “hej hej” θα ακούσει και φυσικά θα ανταποδώσει και ο ίδιος.
Δεν βιάζεται κανείς, δεν στρεσάρεται κανείς
Μπορεί από τη μία να βλέπεις ανθρώπους να τρέχουν να προλάβουν το μετρό, αλλά άπαξ και φτάσουν στον προορισμό τους είναι αυτό που λέμε κουλ. Στις δημόσιες υπηρεσίες για παράδειγμα δεν θα νιώσεις επ’ ούδενί αυτή την essance της ελληνικής δημόσιας υπηρεσίας, που νομίζεις ότι από κάπου θα σκάσει η Χαρούλα Πεπονάκη. Εδώ όλοι είναι χαμογελαστοί και ήρεμοι.
Πίνουν αλκοόλ. Εννοώ ΠΙΝΟΥΝ αλκοόλ
Και μάλιστα με εντελώς ανορθόδοξο τρόπο. Μπορεί το πρώτο τους ποτό να είναι ένα ποτήρι κρασί, το δεύτερο μία μαργαρίτα, το τρίτο μία μπύρα και το τέταρτο μια σαγκρία.
Τα σκυλιά επιτρέπονται παντού
Μπορείς να πας σε κάποιο high-end μπαρ και δίπλα σου να βρίσκεται ένα Μολοσσός χωρίς λουρί ή να τρως δίπλα σε ένα χάσκι σε κάποιο ακριβό εστιατόριο. Εννοείται, πως στα μέσα (μετρό, προαστιακός, λεωφορεία) επιτρέπονται να μπουν και δεν χρειάζεται να φοράνε φίμωτρο ή να είναι σε τσαντάκια.
