Μπορεί να άργησε φέτος, όμως ήρθε λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Το κρύο είναι επισήμως εδώ και τα τζάκια θα πάρουν κυριολεκτικά φωτιά μέσα στις γιορτές. Ανεξάρτητα από το είδος και το μέγεθος της εστίας, η επιλογή των ξύλων που θα κάψεις είναι καθοριστική για το πόσο εύκολα θα πάρουν φωτιά, τι φλόγα θα βγάλουν και πόσο θα διαρκέσει η καύση τους.
Χοντρικά να ξέρεις ότι τα ξύλα χωρίζονται σε σκληρά και μαλακά. Τα σκληρά προέρχονται από φυλλοβόλα δέντρα (οξιά, δρυ, βελανιδιά, σημύδα κτλ.) και τα προτιμούμε όταν μας ενδιαφέρει κυρίως η μεγάλη διάρκεια καύσης και η ζέστη. Αντίθετα τα μαλακά ξύλα είναι συνήθως από κωνοφόρα δέντρα (πεύκο, έλατο κτλ.), τα επιλέγουμε στο ξεκίνημα, μιας και παίρνουν εύκολα φωτιά αλλά καίγονται πολύ γρήγορα.
Τι ξύλα να πάρω για το τζάκι; Τα πιο συνηθισμένα καυσόξυλα
Τα κύρια καυσόξυλα που θα βρεις στην ελληνική αγορά είναι τα εξής:
- Οξιά: Χάρη στον συμπαγή και βαρύ κορμό της, προσφέρει βραδύκαυστα ξύλα με πολύ καλή θερμική απόδοση. Ειδικά για την περίπτωση ενεργειακού τζακιού είναι η πιο ενδεδειγμένη ίσως επιλογή, καθώς δίνει φλόγα και ανεβάζει γρήγορα τη θερμοκρασία.
- Ελιά: Ανάβει σχετικά εύκολα και καίγεται δύσκολα, προσδίδοντας μάλιστα ωραία μυρωδιά στο χώρο. Εκτός από τον κορμό, χρησιμοποιείται και η ρίζα της, που αποτελεί μια οικονομική επιλογή, καθώς καίει για πολλή ώρα.
- Δρυς: Θα σε ταλαιπωρήσει στο άναμμα αν δεν χρησιμοποιήσεις μαζί κι άλλο ξύλο, ακόμα κι αν βάλεις προσάναμμα. Όμως έχει το πλεονέκτημα να καίγεται αργά, χωρίς να πετάει σπίθες και να βγάζει τέλεια φλόγα με μεγάλη διάρκεια.
- Πουρνάρι: Ανάβει εύκολα και καίγεται αργά, καθώς είναι σκληρό ξύλο, οπότε προτίμησέ το αν ο κύριος στόχος σου είναι να ζεστάνεις το χώρο και όχι να δεις φλόγα.
- Πεύκο: Το ρετσίνι που έχει το καθιστά ιδιαίτερα εύφλεκτο, γι’ αυτό δεν συστήνεται ως κύριο ξύλο καύσης. Προτίμησέ το κυρίως στην αρχή για να ανάψει εύκολα η φωτιά -τα δαδιά που θα βρεις στα προσανάμματα είναι ουσιαστικά ξύλα από την καρδιά των πεύκων. Η καύση πευκόξυλων απαιτεί μεγάλη προσοχή, γιατί πέραν του ότι καπνίζουν το χώρο, έχουν την ιδιότητα να “σκάνε” πετώντας σπίθες.
- Πορτοκαλιά: Τόσο το γεγονός ότι είναι μαλακό ξύλο, όσο και το ευχάριστο άρωμα που αφήνει καθώς καίγεται, την καθιστούν κατάλληλη για το ξεκίνημα της φωτιάς. Όμως έχε υπόψη σου ότι συνδυάζει αργή καύση και μεγάλη απόδοση.
Υγρασία ξύλων
Αν έχεις βρεθεί στην ενοχλητική θέση να αδειάζεις ένα τσουβάλι προσανάμματα, συνδυάζοντας διαφορετικά είδη ξύλου και παρόλα αυτά να μην ανάβει με τίποτα η φωτιά, ο πιθανότερος ένοχος είναι η υγρασία τους. Ενώ εξωτερικά στεγνώνουν σχετικά γρήγορα, τα ξύλα παραμένουν υγρά στο εσωτερικό τους για πολύ καιρό, καθώς χρειάζεται να φυλαχτούν σε ξηρό, στεγασμένο και καλά αεριζόμενο χώρο προτού χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά ως καυσόξυλα. Αν η εσωτερική υγρασία είναι γύρω στο 15% τότε δεν δημιουργεί προβλήματα στην καύση τους.
Για να καταλάβεις πόσο υγρά είναι τα ξύλα που αγοράζεις, χρειάζεται κυρίως εμπειρία. Υπάρχουν όμως μερικές ενδείξεις που μπορούν να σε υποψιάσουν για την ύπαρξη υπερβολικής υγρασίας. Θα τις αναζητήσεις στην όψη, στο χρώμα και στο βάρος τους. Τα ξερά ξύλα έχουν ρωγμές στις άκρες τους (και όχι μόνο), είναι κιτρινωπά ή γκρίζα και είναι πιο ελαφριά από τα χλωρά ξύλα, που τα βλέπουμε συμπαγή και υπόλευκα. Όταν τα καις τα υγρά ξύλα, πέρα από τη δυσκολία να πάρουν φωτιά σχηματίζουν φουσκάλες -είναι οι διέξοδοι της υγρασίας- και βγάζουν έναν χαρακτηριστικά λευκό καπνό.
Για ακριβή «διάγνωση» μπορείς να προμηθευτείς ένα μετρητή υγρασίας ξύλου (υγρασιόμετρα), που δεν κοστίζει πολύ ακριβά και θα σου διασφαλίσει την αγορά ξερών ξύλων. Βέβαια βετεράνοι του είδους συμβουλεύουν να χρησιμοποιείς ξύλα που έχεις διατηρήσει στην αποθήκη σου για διάστημα 3-5 μηνών και όχι περισσότερο γιατί ναι μεν θα ανάβουν εύκολα, αλλά δεν θα καίγονται και τόσο γρήγορα όσο τα πολύ ξερά ξύλα.
Πώς θα ανάψει εύκολα η φωτιά;
Αφού έχεις εξασφαλίσει τα κατάλληλα στεγνά ξύλα, θα πρέπει να προσέξεις πώς θα τα τοποθετήσεις μέσα στην εστία. Κάτω-κάτω θα βάλεις αυτά που είναι πιο λεπτά και θα ανάψουν εύκολα και από πάνω θα τοποθετήσεις τα πιο βαριά και χοντρά ξύλα. Το καλύτερο είναι να σχηματίζουν έναν κώνο, ώστε να διευκολύνεται η κυκλοφορία του αέρα και άρα η καύση τους. Αν θες να διατηρήσεις ζωηρή τη φωτιά, φρόντιζε να την τροφοδοτείς πριν σβήσει η φλόγα του προηγούμενου ξύλου.
