Η ψυχική υγεία, είναι τάση. Η ευεξία, είναι τάση. Η αυτοφροντίδα, είναι κι αυτή τάση. Επιτέλους, δηλαδή! Αυτός είναι κι ο λόγος που από καιρό σε καιρό τα social media μας κατακλύζονται με διάφορες νέες λέξεις που αφορούν όλα τα παραπάνω… Μάθαμε έτσι τι είναι τα προσαρμογόνα βότανα, μάθαμε τι είναι η Θεωρία του Δεσμού, ήρθε η ώρα να μάθουμε και τι είναι το πνευμονογαστρικό νεύρο. Κοινώς, το πολυσυζητημένο στα social media, vagus nerve!
Όπως γράφουν οι New York Times, το πνευμογαστρικό νεύρο είναι το μακρύτερο εκ των 12 ζευγαριών κρανιακών νεύρων και το κύριο νεύρο του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος, που είναι το υπεύθυνο για την συντήρηση και την αποκατάσταση των εφεδρειών του οργανισμού. Κι αν έχεις ήδη μπερδευτεί, ας τα πάρουμε από την αρχή.
Το νευρικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από τον εγκέφαλο, τη σπονδυλική στήλη και το σύνολο των νεύρων που διατρέχουν ολόκληρο το σώμα και επικοινωνούν με τον εγκέφαλο. Ενώ, λοιπόν τα περισσότερα νεύρα εξέρχονται από το διάστημα μεταξύ των σπονδύλων της σπονδυλικής στήλης, υπάρχουν και κάποια νεύρα που ξεκινούν απευθείας από τον εγκέφαλο. Αυτά είναι τα κρανιακά νεύρα και η δουλειά τους είναι να ελέγχουν, κατά βάση, τους λείους μυς των οργάνων, εκείνους δηλαδή που κινούνται ακούσια, καθώς και τους μυς στο κεφάλι, τον λαιμό και τον κορμό.
Το πνευμογαστρικό νεύρο, τώρα, είναι το 10ο κατά σειρά κρανιακό νεύρο και, όπως διατείνεται το instagram έχει την ικανότητα να επηρεάζει σημαντικά την ψυχική μας κατάσταση.
Αυτό, δηλαδή, υποστηρίζει η «θεωρία του πνευμονογαστρικού νεύρου» που διατύπωσε ο Stephen Porges το 1994 σύμφωνα με την οποία όταν ένα άτομο αντιμετωπίζει τραυματικές καταστάσεις, το νευρικό του σύστημα αμύνεται παλινδρομώντας σε παλαιότερες νευρωνικές διαδρομές οι οποίες όμως, κατ’ επέκταση, εμποδίζουν το άτομο από το να θεραπευτεί από αυτές και να προοδεύσει. Κι ενώ η συγκεκριμένη θεωρία δεν έχει ακόμα αποδειχτεί επιστημονικά, και είναι μάλλον απλοικό να θεωρήσουμε ένα και μόνο νεύρο ικανό να αλλάξει τόσο ριζικά την ψυχική κατάσταση του ατόμου, δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε πως βασίζεται σε γνώσεις που ήδη έχουμε για τη νευροβιολογία του ανθρώπου αλλά και πως, εμπειρικά, βγάζει νόημα.
Σύμφωνα με αυτήν λοιπόν όταν νιώθουμε ασφαλείς και δεν εντοπίζονται “απειλές” από το νευρικό σύστημα, τότε ενεργοποιείται το νεότερο τμήμα του νευρωνικού μας δικτύου – αυτό που προάγει την κοινωνικοποίηση, την ανάπτυξη και την ανάρρωση. Ταυτόχρονα, το «παλαιότερο» νευρωνικό σύστημα, εκείνο που, με απλοικούς όρους, έχει ήδη εργαστεί σκληρά και αντιμετωπίσει πολλές δύσκολες καταστάσεις, μπαίνει σε ένα είδος «χειμερίας νάρκης». Aυτή τη κατάσταση ονομάζεται “Ventral Vagal State” και είναι η «ιδανική».
Όταν ο οργανισμός αντιλαμβάνεται πως ειναι αντιμέτωπο με κάποιο είδος κινδύνου, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα λαμβάνει δράση, βάζοντάς μας στην κατάσταση που είναι γνωστή ως «πάλη ή φυγή». Σε αυτή τη φάση ενεργοποιείται τόσο το νεότερο όσο και το παλαιότερο νευρωνικό σύστημα. Αυτή είναι η κατάσταση γνωστή ως “Sympathetic State”. Όταν κάποιος βιώνει στρες για ένα παρατεταμένο διάστημα, η αίσθηση «πάλης ή φυγής» που διαρκώς βιώνει δημιουργεί διαταραχές πανικού και άγχους καθώς και φαινόμενα υψηλής πίεσης ή αυπνίας.
Κι όταν πια η διαρκής παραμονή στη Συμπαθητική κατάσταση έχει φθείρει τον οργανισμό, το νευρικό σύστημα «ανοίγει τον διακόπτη» περνώντας στο Παρασυμπαθητικό σύστημα και την “Dorsal Vagus State” όπου το άτομο βιώνει ανορεξία, κακή διάθεση, χαμηλή ενέργεια, ανηδονία και άλλα καταθλιπτικά συμπτώματα.
Αν έφτασες μέχρι εδώ μάλλον θα έχεις ήδη αναγνωρίσει σε ποια κατάσταση βρίσκεται, αυτή την περίοδο, το δικό σου νευρικό σύστημα. Κι αν θες λίγη παραπάνω βοήθεια, το παρακάτω Instagram post της somatic coach, Conni στο Breathwork Archemy εξηγεί πώς μπορείς να το εξακριβώσεις, παρατηρώντας, ένα προς ένα, την αίσθηση και τη στάση του σώματός σου, την ποιότητα των σκέψεών σου, την αναπνοή σου και τους καρδιακούς σου παλμούς.
