Όλοι έχουμε συναντήσει στο εργασιακό περιβάλλον τον κουμπάρο του αφεντικού, τη γυναίκα του κολλητού της ιδιοκτήτριας, την κόρη της νονάς του γενικού διευθυντή ή τέλος πάντων κάποιον που βρίσκεται εκεί επειδή έχει βύσμα, κάνει ότι δουλεύει και μας σπάει τα νεύρα επειδή συμπεριφέρεται λες και η εταιρεία του ανήκει. Όμως η τοξικότητα στο χώρο εργασίας δεν έχει μόνο αυτό το πρόσωπο. Πολλές φορές κρύβεται πίσω από χαμογελαστές παραινέσεις, βαρύγδουπους επαίνους και φαινομενικά καλοπροαίρετα σχόλια.
Ποιος είναι, λοιπόν, ο τοξικός συνάδελφος;
Ουσιαστικά είναι αυτός που έχει το «χάρισμα» να δημιουργεί προβλήματα όπου βάζει το χεράκι του, να αφήνει αρνητισμό στο πέρασμά του και να ρουφάει σαν βαμπίρ την ενέργεια της ομάδας. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που παρασέρνει προς τα κάτω την παραγωγικότητα του συνόλου και μπορεί να γίνει μέχρι και αιτία παραίτησης για πολύ κόσμο. Σύμφωνα με έρευνα του Harvard Business School, η αποφυγή ενός τοξικού συναδέλφου ή η (με όποιον τρόπο) αποχώρησή του εξοικονομεί 12.500$ για λογαριασμό της εταιρείας.
Οι ενδείξεις της τοξικότητας
Πέρα από τα προφανή σημάδια, που είναι η γκρίνια, ο αρνητισμός και η ανακατωσούρα, θα πρέπει να αναζητήσεις τα ίχνη της τοξικότητας και στη γλώσσα του σώματος, σε φήμες που διαδίδονται ή πληροφορίες που εσκεμμένα υποκρύπτονται. Επίσης, τοξικά σε συναδελφικό επίπεδο δεν είναι μόνο όσα συμβαίνουν, αλλά και όσα συστηματικά αποφεύγονται πχ. να λείπει μονίμως κάποιος όταν πρέπει να γίνει κάποια δύσκολη ή βαρετή εργασία, με αποτέλεσμα τη δουλειά του να την επωμίζεται κάποιος άλλος.
Οι 6 συνηθέστεροι τύποι τοξικών συναδέλφων και πώς να τους χειριστείς
1. Wannabe μάνατζερ
Δηλώνει control freak και εννοείται ότι δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στους άλλους. Χώνει λοιπόν τη μύτη του στα πάντα και προσπαθεί να τα ελέγξει και να τα καθοδηγήσει. Το πιθανότερο είναι να εκνευρίζει πολύ κόσμο και όχι μόνο εσένα, οπότε μάλλον θα βρεις συμμάχους αν προσπαθήσεις να οριοθετήσεις τις παρεμβάσεις του ζητώντας μάλιστα την υποστήριξη του ατόμου που πραγματικά έχει την ευθύνη των πράξεών σου βλ. μάνατζερ.
Αν σε φορτώνει διαρκώς με δουλειές που δεν είναι της αρμοδιότητάς σου, ζήτα τις οδηγίες του γραπτώς. Έτσι, υπάρχει ένα μικρό ενδεχόμενο να συνειδητοποιήσει ότι δεν έχουν έρεισμα οι απαιτήσεις του. Αλλά ακόμα και αν αυτό δε συμβεί, θα έχεις ένα mail βάσει του οποίου θα ζητήσεις από τ@ν από πάνω σου να θέσει προτεραιότητες εφόσον συμφωνεί με τον wannabe μάνατζερ.
Αν έχεις κουράγιο για περαιτέρω συζήτηση, προσπάθησε να καταλάβεις από πού πηγάζει η ανασφάλειά του απέναντί σου. Αν πχ. νομίζει ότι δεν έχεις αρκετή εμπειρία ή ότι δεν έχεις τις ικανότητες για κάποιες εργασίες, θα πρέπει να τον διαψεύσεις ήρεμα και αποφασιστικά με επιχειρήματα και αποδείξεις.
2. Κουτσομπόλης
Πού τον χάνεις, πού τον βρίσκεις, μιλάει με κάποιον. Αφού συλλέξει πληροφορίες, τις μοιράζεται -εμπιστευτικά πάντα- με τον επόμενο. Μπορεί λοιπόν ανά πάσα στιγμή να σου πει ποιοι μαλώσανε, ποιοι τα φτιάξανε, ποια είναι έγκυος, ποιος παραιτείται, ποιος θα πάρει προαγωγή κ.ο.κ. Προκειμένου να εκμαιεύσει πληροφορίες, σχολιάζει συμπεριφορές, διαστρεβλώνει γεγονότα και εμπλέκει άτομα ως πληροφοριοδότες του.
Το ιδανικό είναι να μην έχεις καμία σχέση μαζί του, γιατί ό,τι πεις θα χρησιμοποιηθεί σίγουρα εναντίον σου. Αν η συναναστροφή σας είναι υποχρεωτική λόγω αντικειμένου ή θέσης, φρόντισε να ανταλλάσσεις μετρημένες κουβέντες σε καθαρά επαγγελματικό επίπεδο.
3. Παθητικά επιθετικός
Είναι ο βασιλιάς της σπόντας. Μπορεί μάλιστα να γίνει δημοφιλής με τα δήθεν χιουμοριστικά σχόλιά του, αλλά είναι ικανός να δημιουργήσει κλίμα ψυχρού πολέμου με πολλά ανοιχτά μέτωπα. Συνήθως δρα ύπουλα, οπότε δεν είναι εύκολο να τον αναγνωρίσεις.
Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να αναζητήσεις είναι διπροσωπία και ασυνέπεια στα λόγια και στις πράξεις του. Αν ρωτήσεις ευθέως γιατί και πώς, μπορεί να σε βγάλει τρελ@. Όμως το επόμενο κιόλας λεπτό η συμπεριφορά του λέει άλλα.
Ο πιο διπλωματικός τρόπος αντιμετώπισής του είναι να μη γελάς με τα αστεία του και να κρατάς μια απόμακρη στάση. Αν τρώγεσαι με τα ρούχα σου, ζήτα εξηγήσεις. Με φράσεις του τύπου «Δεν το πιάνω αυτό που λες» ή «Τι ακριβώς εννοείς;» θα τον φέρεις σε θέση να δώσει διευκρινίσεις και να εκτεθεί.
4. Τοξικά θετικός
Σε ένα κλίμα πίεσης, άγχους και στενοχώριας θα ακουστεί να λέει: «Ας δούμε την καλή πλευρά των πραγμάτων» ή «Χαμογέλα και λίγο δεν έγινε κάτι!» Και σίγουρα ο αρνητισμός δεν βοηθάει την ψυχολογία μας, όμως αυτή η επιτηδευμένη θετικότητα είναι εκνευριστική και κουραστική. Το σημαντικό είναι να αναγνωρίζεις τα συναισθήματά σου και να τα παρατηρείς.
Αν είσαι δυσαρεστημένος με κάτι και το κρύβεις πίσω από ένα ψεύτικο χαμόγελο, αφενός δεν εκτονώνεις αυτό που αισθάνεσαι και αφετέρου κουράζεσαι και χάνεις ενέργεια από την υπερπροσπάθειά σου να το καλύψεις.
Την επόμενη φορά που το τοξικά θετικό άτομο με το οποίο συνεργάζεσαι θα σου πει «Μην είσαι έτσι κατσούφ@» πες ότι έτσι νιώθεις κι έτσι πράττεις. Η στάση σου θα αλλάξει μόλις περάσει η στενοχώρια, ο θυμός ή το όποιο άλλο συναίσθημα.
5. Μόνιμα αρνητικός
Κράζει τους πάντες και τα πάντα. Το ανικανοποίητό του πηγάζει από το γεγονός ότι όλα γίνονται αντίθετα από τον τρόπο που θεωρεί ενδεδειγμένο. Μπορεί να τα βάζει με το χώρο εργασίας, τις συνθήκες, τα άτομα ή… τον καιρό. Και όσα περισσότερα άτομα παρασύρει μαζί του στον αρνητισμό και την γκρίνια, τόσο καλύτερα νιώθει. Φρόντισε λοιπόν να μην του δίνεις πάτημα να ξεσπαθώνει. Κούνα αδιάφορα το κεφάλι και άλλαξε τη συζήτηση.
6. Καβάτζας
Το πιθανότερο είναι ότι βρίσκεται χρόνια στη θέση που τον έχεις πετύχει και δεν έχει σκοπό να κουνηθεί από αυτή. Λέει συνέχεια ότι πήζει, αλλά στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει με τι ακριβώς ασχολείται. Σε meeting και brainstorming εμφανίζεται γεμάτος όρεξη για καινοτομίες και αποτελεσματικότητα, αλλά όταν έρχεται η ώρα της υλοποίησης, αποποιείται όλες τις ευθύνες -γιατί φυσικά έχει σημαντικότερες δουλειές να κάνει- και βάζει άλλους να βγάλουν το φίδι από την τρύπα.
Για να πάει καλά η συνεργασία σας, θα πρέπει να είναι καταγεγραμμένες και πολύ ξεκάθαρες οι αρμοδιότητές σας και να κάνετε τακτικές συναντήσεις, ώστε να βλέπετε πού βρίσκεστε σε σχέση με τον εκάστοτε τελικό στόχο. Αν γίνεται να υπάρχουν κι άλλοι εμπλεκόμενοι συνεργάτες τόσο το καλύτερο για σένα.
