Τοξική θετικότητα: Πώς γίνεται δύο έννοιες με εντελώς αντίθετο νόημα να συνδυάζονται μεταξύ τους; «Σκέψου θετικά και όλα θα πάνε καλά», «όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο», «κοιτάμε μπροστά», είναι μόνο μερικές χαρακτηριστικές εκφράσεις που ναι μεν ακούγονται πολύ αισιόδοξες, αλλά πολλές φορές λέγονται τις πλέον ακατάλληλες στιγμές – εκείνες που συνήθως βιώνουμε κάτι δύσκολο και σκοτεινό. Σε ό,τι αντιστέκεσαι, αυτό επιμένει.
Ουσιαστικά, η τοξική θετικότητα είναι η πεποίθηση ότι πάντα πρέπει να διατηρούμε θετική στάση απέναντι σε ό,τι μας συμβαίνει, απορρίπτοντας, τελικά, τα αρνητικά συναισθήματα και φορώντας ένα ψευδώς θετικό προσωπείο. Η πίεση να αισθάνεσαι πάντα θετικά και αισιόδοξα, ό,τι κι αν σου συμβαίνει μπορεί να βλάψει σοβαρά τη ψυχική υγεία, αλλά και τις σχέσεις σου.
Τοξική θετικότητα: Πού εντοπίζεται;
Η τοξική θετικότητα είναι συχνά αδιόρατη, μπορεί να είσαι ο αποδέκτης, αλλά και ο υπεύθυνος μιας τέτοιας συμπεριφοράς.
Κάποια ενδεικτικά παραδείγματα είναι:
- Μετά από κάποια απώλεια, όταν ακούγονται εκφράσεις «όλα γίνονται για κάποιο λόγο» ή «όλα θα φτιάξουν». Αυτές οι εκφράσεις, ενώ είναι ενθαρρυντικές, ουσιαστικά αποτελούν έναν τρόπο για το άτομο που τις λέει να αποφύγει να έρθει σε επαφή με τον πόνο του άλλου.
- Όταν συμβαίνει κάτι αρνητικό μπορεί να ακούσεις από κάποιον φίλο ή συγγενή εκφράσεις, όπως «να είσαι θετικός/ή», «δεν τη θετική πλευρά, θα μπορούσε να είναι και χειρότερα».
- «Η ευτυχία είναι επιλογή»: Μία φράση που μπορεί να έχεις ακούσει ή και να έχεις πει σε κάποιον φίλο που εξέφρασε κάποιο αρνητικό συναίσθημα. Τελικά, είναι πάντα δικό μας λάθος, όταν δεν «επιλέγουμε» τη χαρά;
- Στη συλλογικά τραυματική εμπειρία της πανδημίας, όπου ήρθαμε σε επαφή με κάτι πρωτόγνωρο και δεν γνωρίζαμε πώς να το διαχειριστούμε. «Θα περάσει κι αυτό…».
Σε καμία περίπτωση δεν αμφιβάλλουμε για την καλή προαίρεση αυτών των δηλώσεων, αφού τις περισσότερες φορές και σε τέτοιες αρνητικές καταστάσεις οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι να πουν και δεν έχουν «καλλιεργήσει» ένα σημαντικό χαρακτηριστικό: την ενσυναίσθηση. Τελικά, καταλήγουν να λένε κοινότυπα πράγματα, ώστε να απαλλαχθούν το συντομότερο από τα αρνητικά συναισθήματα των άλλων και, φυσικά, των δικών τους. Μελέτη του 2018 εξηγεί πως η αποδοχή των αρνητικών συναισθημάτων, αντί για την απόρριψη τους, θα ωφελήσει την ψυχική σου υγεία στο μέλλον.
Τοξική θετικότητα: Γιατί είναι βλαβερή;
Η τοξική θετικότητα, όχι μόνο δεν ωφελεί, αλλά επιπλέον είναι επιζήμια για τον άνθρωπο που βιώνει μία δύσκολη κατάσταση, αφού δεν του δίνεται ο χώρος να μοιραστεί τα αυθεντικά του συναισθήματα και να δεχτεί την υποστήριξη των αγαπημένων του προσώπων. Τα συναισθήματά του αγνοούνται, προκαλώντας επιπλέον αισθήματα ντροπής, ενοχές και απόρριψη.
Τοξική θετικότητα: Πώς αντιμετωπίζεται;
- Επίτρεψε στον εαυτό σου να αισθανθεί οτιδήποτε – τα συναισθήματα δεν είναι οδηγοί δράσης, αλλά μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες.
- Αποδέξου πως είναι εντάξει να αισθάνεσαι άγχος και θλίψη, όταν βιώνεις μία δύσκολη κατάσταση.
- Δείξε την υποστήριξή σου και άνοιξε τα αυτιά σου, όταν κάποιος εκφράζει ένα δύσκολο συναίσθημα: «Είμαι εδώ για εσένα», «σε ακούω». Αυθεντικά και έμπρακτα.
Είναι αλήθεια πως οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούμε να αποφύγουμε τα αρνητικά συναισθήματα – τα δικά μας, αλλά και των σημαντικών άλλων της ζωής μας. Η αποφυγή, ωστόσο, μας εγκλωβίζει σε μία μάταιη κατάσταση, αφού ο συναισθηματικός πόνος είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής και της ανθρώπινης φύσης μας. Τα αρνητικά συναισθήματα θα έρθουν, θα φύγουν (αν δεν τους αντισταθούμε) και θα ξανά έρθουν, αλλά τελικά, το πώς θα τα διαχειριστούμε θα καθορίσουν και τον τρόπο που θα πορευόμαστε στη ζωή.
Αν θέλεις να εξερευνήσεις περισσότερο τη σχέση σου με την τοξική θετικότητα, δοκίμασε να απαντήσεις γραπτώς στις παρακάτω ερωτήσεις:
- Ποια συναισθήματα θεωρείς αρνητικά;
- Είναι δύσκολο για σένα να νιώσεις και να βιώσεις τα αρνητικά συναισθήματα;
- Πώς τα βγάζεις πέρα όταν βιώνεις συναισθήματα που σε δυσκολεύουν;
