Έκανες το πρώτο, θαρραλέο βήμα. Εντόπισες έναν ψυχολόγο που φαίνεται να σου ταιριάζει κι έκλεισες το πρώτο ραντεβού. Στα χαρτιά, όλα δείχνουν τέλεια. Οι σπουδές του, η ειδίκευσή του και οι συστάσεις του, είναι αυτό ακριβώς που φανταζόσουν.
Όσο σημαντικά κι αν είναι τα παραπάνω ωστόσο, δεν μπορούν να εγγυηθούν την καλή έκβαση της θεραπευτικής σου πορείας. Το μόνο που μπορεί να το κάνει είναι η θεραπευτική σχέση – εκείνη που δημιουργείται ανάμεσα σε σένα κι έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Μάλιστα αυτό δεν είναι, απλά, για μία εμπειρική παρατήρηση αλλά κάτι που οι, μέχρι στιγμής, έρευνες υποστηρίζουν. Το δύσκολο της υπόθεσης είναι, βέβαια, πως σε αντίθεση με τα πτυχία, η θεραπευτική σχέση δεν μπορεί να αποκτηθεί μετά από επιμελές διάβασμα και δεν εξαρτάται μονάχα από τον εκάστοτε ειδικό. Τι χρειάζεται, λοιπόν, να προσέξεις στην πρώτη σου επίσκεψη σε ψυχολόγο;
Επίσκεψη σε ψυχολόγο: Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για μία καλή θεραπευτική σχέση;
Αναγνωρίζοντας από πολύ νωρίς τη σημασία που έχει η σύνδεση ανάμεσα στον ψυχολόγο και τον πελάτη του, ορισμένοι από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες σε αυτόν τον τομέα διατύπωσαν τους παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουν τη θεραπευτική σχέση. Η επικρατέστερη, μέχρι σήμερα, θεωρία για τη θεραπευτική σχέση είναι εκείνη του Carl Rogers, ιδρυτή της Ανθρωποκεντρικής Ψυχοθεραπείας, ο οποίος το 1965 διατύπωσε τις ιδιότητες που οφείλουν να την χαρακτηρίζουν.
Έτσι, μίλησε για την ενσυναίσθηση, δηλαδή την ικανότητα του ψυχολόγου να μπαίνει στη θέση του πελάτη του και να κατανοεί το βίωμά του, τη γνησιότητα, δηλαδή το να είναι ο ψυχολόγος ο αυθεντικός του εαυτός μέσα στη θεραπευτική διαδικασία και τη άνευ όρων αποδοχή του πελάτη, με όλα τα αρνητικά και τα θετικά του συναισθήματα και βιώματα.
Πώς σου ακούγεται, αλήθεια, μία σχέση χτισμένη πάνω σε αυτές τις 3 ιδιότητες; Ιδανική, έτσι; Κι όμως, το αυστηρό πλαίσιο της ψυχοθεραπείας κάνει αυτό το είδος σχέσης όχι άπιαστο όνειρο, αλλά μία υπαρκτή συνθήκη, απαραίτητη για την αυτοΐαση και τη προσωπική εξέλιξη του ανθρώπου.
Επίσκεψη σε ψυχολόγο: Πώς θα αξιολογήσω την ψυχοθεραπευτική σχέσης με τον νέο μου ψυχολόγο;
Φυσικά μια τέτοια σχέση δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε μόλις μία συνεδρία. Και πάλι σύμφωνα με έρευνες ωστόσο, οι σπόροι για την καλή θεραπευτική σχέση «φυτεύονται» από την πρώτη συνάντηση των δύο αυτών ατόμων – όπως γίνεται, λίγο πολύ, με κάθε μας κοινωνική σχέση. Επιπλέον, η «χημεία» παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην εδραίωσή της, κάτι που γίνεται εμφανές από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας με ένα νέο άτομο.
Αναρωτιέσαι πώς θα αναγνωρίσεις κι εσύ αν ο νέος σου ψυχολόγος έχει ό,τι χρειάζεται για να αναπτύξεις μαζί του μία δυνατή θεραπευτική συμμαχία; Δοκίμασε να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις, μετά την πρώτη σου συνεδρία.
#1 Πόσο άνετα κι ευπρόσδεκτη με έκανε να νιώθω;
#2 Έδειχνε να με ακούει προσεκτικά και να θυμάται ό,τι έχω ήδη αναφέρει;
#3 Πώς αντιδρούσε κατά τη διάρκεια της διήγησής μου;
#4 Πήρε χρόνο να απαντήσει στις ερωτήσεις ή τις ανησυχίες μου;
#5 Ένιωσα ότι δέχεται όλα μου τα συναισθήματα και βιώματα, χωρίς να με κατακρίνει;
#6 Τι συναίσθημα ένιωσα φεύγοντας;
#7 Τι συναίσθημα γεννιέται όταν σκέφτομαι την επόμενη συνάντησή μας;
#8 Υπήρξε κάποια στιγμή που ένιωσα άβολα κι αν ναι, πότε; Θα ένιωθα άβολα να το αναφέρω στην επόμενη συνεδρία μας;
Αν απαντήσεις με ειλικρίνεια στις παραπάνω ερωτήσεις, θα έχεις ήδη καταλάβει κατά πόσο πρόκειται για μία σχέση με μέλλον ή… όχι. Μην ξεχνάς πως και οι ψυχολόγοι είναι άνθρωποι, με συγκεκριμένη προσωπικότητα κι αδυναμίες και πως αυτός που θα ταιριάξει σε εσένα δεν είναι σίγουρο πως θα ταιριάξει με κάποιον άλλο – αλλά και το ανάποδο. Και, σύμφωνοι, μπορεί να σου πάρει λίγο περισσότερο χρόνο να βρεις έναν ψυχολόγο που να σε κάνει να νιώθεις ασφάλεια και ζεστασιά – ακόμα κι αν δεν συμφωνεί πάντα απόλυτα μαζί σου – όμως επειδή πρόκειται για μία από τις σπουδαιότερες σχέσεις της ζωής σου, αξίζει τον κόπο.
Υπάρχουν κι εξαιρέσεις!
Ως ειδικευόμενη ψυχοθεραπεύτρια, κι εγώ, θέλω σε αυτό το σημείο να κάνω ένα μικρό disclaimer. Όλα τα παραπάνω αφορούν άτομα χωρίς κάποιο σοβαρό ψυχοπαθολογικό νόσημα καθότι σε αυτή την περίπτωση, ενδέχεται να μην έχει τη δύναμη, το άτομο, να βιώσει ανεμπόδιστα τη σύνδεση με τον ψυχολόγο του. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, ένας ψυχολόγος μπορεί να αξιολογήσει και να παραπέμψει κάθε άτομο, στον ειδικό που θα έχει την απαραίτητη γνώση κι εκπαίδευση για να τον βοηθήσει.
Η θεραπευτική αίθουσα οφείλει να αποτελεί ένα ασφαλές καταφύγιο μέσα στο οποίο μπορείς (και οφείλεις) να είσαι ο πιο ευάλωτος, αυθεντικός εαυτός σου. Γι’ αυτό ο άνθρωπος με τον οποίο θα αποφασίσεις να μοιραστείς αυτή τη μοναδική εμπειρία αξίζει την προσοχή σου. Άλλωστε, η αυτογνωσία και η αυτοπραγμάτωση είναι ένα ταξίδι που αν και πρέπει να κάνεις μόνος σου, γίνεται πολύ πιο ευχάριστο κι εύκολο με έναν καλό «χάρτη» – τον ειδικό που εσύ θα επιλέξεις.
