Η Σοφία Κατσάτου είναι σχεδιάστρια κοσμημάτων και ενεργό μέλος του Συλλόγου Διαβητικών Αθήνας. Όσα χρόνια είναι «κολλητή» με τον διαβήτη έχει μάθει να αγαπάει τη ζωή ακόμα περισσότερο και προσπαθεί να κάνει ό,τι καλύτερο περνάει από το χέρι και το μυαλό της για να γνωρίσουν και να ξορκίσουν την παρεξηγημένη αυτή πάθηση όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι.
Μένει με τον σύζυγό της και τον 10χρονο γιο τους, Φοίβο, στην Αθήνα και η οικογένειά τους απαρτίζεται και από πολλά ζωάκια, ανάμεσα στα οποία και η Sugar, ο πρώτος πιστοποιημένος σκύλος ειδοποίησης διαβήτη στην Ελλάδα.
Σοφία, πώς τα καταφέρνεις με τον διαβήτη σου;
Με πολλή δουλειά, πειθαρχία, αφοσίωση, αποδοχή, συνεχή ενημέρωση και υπομονή. Έχω διαβήτη τύπου 1, ο οποίος δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμος, όμως ούτε και κάτι ακατόρθωτο, και αυτό ακριβώς το μήνυμα θέλω να περάσω στον κόσμο. Να μην τον φοβάται.
Τι συμβουλή θα έδινες σε κάποιον που μόλις έχει διαγνωστεί με διαβήτη;
Θα του έδινα βιωματικές συμβουλές, γιατί δεν είμαι γιατρός ούτε διατροφολόγος. Όμως, με την πάροδο των ετών και την εμπειρία των 11 χρόνων που κουβαλάω, έχω καταλάβει πολλά για τη διαχείριση του διαβήτη. Αρχικά, θα τον συμβούλευα να νιώσει όλα του τα συναισθήματα και να μην ντραπεί να ζητήσει ψυχική υποστήριξη. Να αναζητήσει έναν έμπειρο γιατρό, γιατί είναι ακρογωνιαίος λίθος, και να συμμετάσχει σε ομάδες εκπαίδευσης διαβήτη, που υπάρχουν σε διάφορα δημόσια νοσοκομεία της χώρας μας καθώς και στον πιο κοντινό Σύλλογο Διαβητικών της περιοχής του.
Υπάρχουν πράγματα που κέρδισες ή έχασες με τον διαβήτη;
Αν σου πω ότι δεν έχω χάσει απολύτως τίποτα, θα με πιστέψεις; Έχω κερδίσει τόσα πολλά, αλλά δεν σου κρύβω πως όλη αυτή μου η διαδρομή είχε πολλά μονοπάτια που ήταν αρκετά δύσκολα.
Τι είναι ο διαβήτης για σένα;
Ο διαβήτης για μένα είναι μια πρόκληση. Μια πρόκληση αγάπης προς τον εαυτό μου. Μπορείς να αγαπήσεις και να «χωρέσεις» τον εαυτό σου μαζί με τον γλυκό σου πλέον σύντροφο; Τότε θα τα πας περίφημα, αν όμως του εναντιωθείς, του θυμώσεις, τότε πώς θα τα πας καλά; Αφού είναι μέσα σου. Αν τον ακούσεις θα σ’ τα δώσει πίσω επί εκατό.
Από πού αντλείς όλη αυτή την αισιοδοξία;
Από την ίδια την ζωή. Από την ισχυρή μπόρα που θα φέρει αργότερα το πιο λαμπερό, φωτεινό και χρωματιστό ουράνιο τόξο. Από τον γιο μου, από την αγάπη που νιώθω για τον άντρα μου, την οικογένειά μου, τους φίλους μου, τα ζωάκια μου.
Είμαστε στοιχεία της φύσης και, αν την παρατηρήσουμε, η ίδια μάς δείχνει τον μηχανισμό της αισιοδοξίας και τη δύναμη που κρύβουμε μέσα μας. Η έμπνευση και η δημιουργικότητα έρχονται να ολοκληρώσουν την αισιοδοξία. Νιώθω… γεννήτρια στο να δημιουργώ όμορφες εικόνες στο μυαλό μου και γύρω μου, αυτό είναι το όπλο μου.
Μήπως τελικά όλα είναι θέμα οπτικής γωνίας;
Φυσικά και είναι. Είναι πολύ σημαντικό να είσαι αισιόδοξος και όταν έρχονται οι δυσκολίες να τις αντιμετωπίζεις βιώνοντας το καθετί. Άλλωστε, συνήθως οι δυσκολίες είναι αυτές που σε πηγαίνουν παρακάτω στη ζωή, που σε ωριμάζουν. Χωρίς αυτές δεν θα ήμουν ο άνθρωπος που είμαι σήμερα.
Η Sugar είναι ο πρώτος πιστοποιημένος σκύλος ειδοποίησης διαβήτη στην Ελλάδα. Τι σημαίνει αυτό;
Τη Sugar την εκπαιδεύσαμε μαζί με τον άντρα μου, ώστε να πετύχω την άριστη ρύθμισή μου στον διαβήτη. Επειδή ο τύπου 1 είναι αυτοάνοσος και με ολική απουσία της ινσουλίνης στον οργανισμό, ήταν πολύ βοηθητικό που είχα έναν ακόμα σύμμαχο. Τη μαγική της μύτη. Ο Βασίλης, ως επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων, μετεκπαιδεύτηκε στο εξωτερικό κι εγώ από την πλευρά μου στον διαβήτη, ώστε να παντρέψουμε τις γνώσεις μας και να δημιουργηθεί αυτός ο άγγελος, η Sugar μας. Η Sugar μπορεί να καταλάβει τις μεταβολές της γλυκόζης, είτε αυτές είναι ανοδικές (υπεργλυκαιμία), είτε καθοδικές (υπογλυκαιμία). Μπορεί να τις καταλάβει περίπου 10 με 15 λεπτά πριν αρχίσουν να λειτουργούν. Με ένα σκούντημα με τη μουσούδα της στο πόδι μου καταλαβαίνω ότι πρέπει να μετρηθώ και να δράσω αναλόγως. Είναι πραγματικά άξιο θαυμασμού πώς το κάνει αυτό, και πλέον με όλες τις έγκαιρες ειδοποιήσεις της έχω καταλάβει απόλυτα τι συμβαίνει και είμαι άριστα ρυθμισμένη. Σπάνια πλέον με ειδοποιεί, όμως, να τονίσω εδώ ότι κι εγώ είμαι πολύ καλή μαθήτρια και τυπική στα ζητούμενα του γλυκούλη συνοδοιπόρου μου!
Πώς είναι η ζωή σου με τη Sugar;
Όπως είναι η ζωή όλων των ανθρώπων που έχουν κατοικίδια. Είναι οικογένειά μας. Την παίρνουμε μαζί μας σε εκδρομές, περιπάτους, της μαγειρεύουμε, κάνουμε τις αθλητικές δραστηριότητες συχνά μαζί και άλλα πολλά. Πρωτίστως, όμως, είναι όλη αυτή η χαρά που μας δίνει η παρουσία της. Είναι ένα σκυλί που χαμογελάει, δεν το έχω ξανασυναντήσει ποτέ αυτό.
Η πρόταση που είχατε δεχτεί εσύ και ο σύζυγός σου, να ταξιδέψετε στη Ρώμη ώστε να εκπαιδεύσετε Ευρωπαίους εκπαιδευτές στο κομμάτι του διαβήτη, θα πραγματοποιηθεί;
Θέλουν και θέλουμε πολύ να γίνει. Φέτος ανοίξαμε με τον σύζυγό μου τη Σχολή Εκπαιδευτών Happydogs Education Center, και η αλήθεια ήταν ότι είχε αρκετή οργάνωση όλο αυτό. Μας τα έχει αποδιοργανώσει κάπως και η Covid-19, ευελπιστώ όμως πως θα το δρομολογήσουμε άμεσα.
Πώς νιώθετε που θα μεταδώσετε τη γνώση σας πέρα από τα ελληνικά σύνορα;
Νιώθω πολύ περήφανη που θα το επιχειρήσουμε και θα το πετύχουμε. Ο Βασίλης είναι ένας αξιόλογος επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων, γεμάτος γνώση, αγάπη και πάθος γι’ αυτό που κάνει. Εγώ, από την άλλη, ως επίσημα πλέον μαθητευόμενή του, ρουφάω σε κάθε του μάθημα τις γνώσεις που μας δίνει. Όποιος είναι μαθητής του είναι πολύ τυχερός. Πιστεύω, λοιπόν, πως με σκληρή δουλειά και αφοσίωση θα τα καταφέρουμε, άλλωστε είμαστε και οι δύο πολύ εργατικοί άνθρωποι.
Ποιοι είναι οι στόχοι σου για το μέλλον;
Να έχω πάνω απ’ όλα υγεία για να μπορώ να εκπληρώσω όλους μου τους στόχους, και όταν λέω υγεία δεν εννοώ μόνο τη σωματική. Γιατί, ξέρεις, πολλές φορές εμείς οι άνθρωποι ξεχνάμε την ουσία της ζωής, η οποία κρύβεται στην ισορροπία.
Τι μηνύματα θα ήθελες να συνεχίσεις να μεταδίδεις στον κόσμο;
Να έχουν θετικά πρότυπα, να εμπνέουν και να εμπνέονται. Να μην τα παρατάνε, να αγωνίζονται, να ζητάνε βοήθεια και να σέβονται τον εαυτό τους και τους γύρω τους.
Όλη σου η πορεία, οι δράσεις, οι ομιλίες και οι αθλητικές σου συμμετοχές τι αποτελέσματα πιστεύεις πως έφεραν στη διαβητική κοινότητα;
Αυτό που κατάλαβα εγώ από τον κόσμο που με ακολουθεί είναι ότι έχω βάλει έστω ένα μικρό λιθαράκι έμπνευσης, θετικής στάσης και προσέγγισης. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, γιατί όταν βλέπεις πως κάποιος μπορεί να τα καταφέρει τότε λες γιατί όχι κι εγώ. Μόνο και μόνο τα μηνύματα που λάμβανα από τις μητέρες των «γλυκών» παιδιών ήταν αρκετά για να συνεχίσω με ακόμα περισσότερο πάθος.
Ακολουθείς κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής και άσκησης;
Ακολουθώ ένα διαιτολόγιο βασισμένο στη μεσογειακή διατροφή, την οποία και λατρεύω! Έχουμε τόσα υπέροχα ελληνικά προϊόντα, είμαστε πραγματικά ευλογημένοι. Τρώω τα πάντα, με μέτρο, και αθλούμαι συστηματικά κάνοντας ποδήλατο, κυκλική προπόνηση, κολύμβηση κ.λπ. Αγαπώ τον αθλητισμό και δεν τον έχω αποχωριστεί ούτε λεπτό, από πολύ μικρή ηλικία.
Υπάρχουν κάποια φαγητά που σου κάνουν καλό;
Μου κάνουν καλό όλα τα φαγητά που θα έκαναν και σε σένα που δεν έχεις διαβήτη. Όποιος τρώει υγιεινές τροφές μόνο καλό μπορεί να κάνει στον εαυτό του.
Όταν ταξιδεύεις εκτός Ελλάδας δυσκολεύεσαι με τη διατροφή σου;
Λατρεύουμε τα ταξίδια με τον Βασίλη και τον Φοίβο και όσο μας επιτρέπει το πρόγραμμά μας πηγαίνουμε και στο εξωτερικό, είτε για επιμορφωτικά σεμινάρια είτε για αναψυχή. Εκεί, θα διαλέξω πάντα ό,τι πιο υγιεινό υπάρχει στον κατάλογο. Ευτυχώς στο εξωτερικό υπάρχουν πολλά εναλλακτικά εστιατόρια. Θυμάμαι σε ένα ταξίδι μας στη Σουηδία είχα δοκιμάσει μπέργκερ μέσα σε λαχανόφυλλα, αντί για το κλασικό ψωμί του μπέργκερ. Ήταν πεντανόστιμο και πολύ υγιεινό – μετά μπορούσες να κάνεις ποδήλατο ώρες χωρίς να νιώθεις ότι έχεις φάει. Επίσης, σε κάθε αεροπορική εταιρεία υπάρχει η δυνατότητα να δηλώσεις ότι θέλεις, π.χ., διαβητικό μενού. Όπου τι αλλάζει; Απλά έχει περισσότερες φυτικές ίνες και λίγη παραπάνω πρωτεΐνη. Πλέον, το διαλέγουν και οι φίλες μου κι ας μην έχουν διαβήτη. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα δοκιμάσω και κάτι πιο junk, όλα χρειάζονται στη ζωή – όπως οι τηγανητές πατάτες στα street food της Μπριζ…
Και με τα γλυκά πώς το διαχειρίζεσαι;
Αχ! Πόσες ερωτήσεις έχω ακούσει γι’ αυτά τα γλυκά! Ένας διαβητικός μπορεί να φάει ό,τι θέλει, αρκεί να γνωρίζει πώς ακριβώς θα το κάνει. Σίγουρα οι λογικές ποσότητες βοηθάνε αρκετά καθώς και το να είναι σπιτικά φτιαγμένα, προκειμένου να γνωρίζεις την ποσότητα και την ποιότητα των υλικών.
Πώς θα ήθελες να δεις την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια στο κομμάτι του διαβήτη;
Θα ήθελα αρχικά να έβλεπα αλλαγή στον τρόπο ενημέρωσης και εκπαίδευσης των παιδιών στη διατροφή και στην άσκηση, καθώς και στην αποδοχή του διαφορετικού.
Έχεις ανεκπλήρωτα όνειρα;
Ναι, ένα! Να μάθω να επικεντρώνομαι ουσιαστικά στο τώρα. Το οποίο είναι ό,τι πιο χειροπιαστό έχουμε, και να νιώθω βαθιά ευγνωμοσύνη για όλα όσα έχω. Ευγνώμων πραγματικά για ό,τι έχω!
Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο 1ο τεύχος του Love Yourself Magazine.
