4 Αυγούστου 2021. Μεσημέρι. Δονούσα. Μαζί με την οικογένειά μου και ένα φιλικό ζευγάρι απολαμβάνουμε παραδοσιακή ελληνική κουζίνα χαζεύοντας τα σχεδόν τιρκουάζ νερά του νησιού. Στον αιγαιοπελαγίτικο ουρανό ούτε ένα συννεφάκι. Από μακριά ακούγονται οι φωνές των παιδιών που κάνουν διαγωνισμό βουτιάς πέφτοντας από την προβλήτα. Η κόρη μου κάθεται μπροστά σε ένα mural που απεικονίζει μια καταγάλανη θάλασσα, γλάρους να πετούν, μια βαρκούλα να πλέει και δύο νησάκια να αχνοφαίνονται στο βάθος. Από πάνω τους ο λαμπερός ήλιος να τα φωτίζει και η φράση «Καλώς ήρθατε» γραμμένη με έντονα γράμματα. Όλα είναι τόσο ήρεμα, μέχρι που κάποιος από εμάς βλέπει τις δυστοπικές εικόνες από τις φωτιές να προβάλλονται στην οθόνη της τηλεόρασης που υπάρχει μέσα στο μαγαζί. Εκεί που τον χειμώνα οι ντόπιοι μαζεύονται και τα λένε και τρώνε, τώρα βρίσκονται κάποιοι τουρίστες όρθιοι και κοιτάνε με απόγνωση τα ρεπορτάζ του μεσημεριανού δελτίου ειδήσεων.
Μπαίνω στα social media και ξαφνικά προσγειώνομαι σε μια άλλη πραγματικότητα. Καμένα δέντρα, καμένα ζώα, άνθρωποι έχουν δει τα σπίτια τους να γίνονται φωτιά. Ο ένας ρίχνει τις ευθύνες στον άλλον. Ποιος φταίει, τι έγινε και τι θα έπρεπε να γίνει. Και μέσα σε όλον αυτόν τον θόρυβο, κάποιοι άνθρωποι έχουν αφήσει τη δική τους ζωή πίσω για να πάνε να σώσουν άλλες. Ανάμεσά τους και η Κατρίνα. Η Κατρίνα Τσάνταλη, συγγραφέας παιδικών βιβλίων, γόνος της οικογένειας Τσάνταλη, ιδρύτρια του A Little Shelter, ενός μικρού καταφυγίου για ζώα. Μια γυναίκα που είχα την τύχη να γνωρίσω πριν από αρκετά χρόνια, όντας δασκάλα της για λίγο καιρό στη yoga, και που πλέον μας δένει η ανεξάντλητη αγάπη μας για τα ζώα και τον πλανήτη. Αυτό της το χαρακτηριστικό είναι κάτι που πολύ εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κάποιος ακολουθώντας την απλώς στα social media, όπου είναι τόσο ενεργή όσο ένας ακτιβιστής. Και όχι δεν μένει απλά στα λόγια της οθόνης, προχωρά και σε πράξεις, όπως έκανε και εκείνον τον Αύγουστο, όπου έτρεχε να σώσει ζώα από τις περιοχές που καίγονταν, όταν φιλοξένησε δύο πυρόπληκτες κατσίκες στον κήπο του σπιτιού της αλλά και σε καθημερινό επίπεδο, που μπορεί να σταματήσει ακόμα και στην Αττική Οδό για να σώσει ένα γατάκι.
Το μέλλον του πλανήτη και της ανθρωπότητας, βλέπεις το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο;
Ειλικρινά θέλω τόσο πολύ να σου μιλήσω και να σκεφτώ αισιόδοξα. Και για μένα την ίδια δηλαδή θα ήταν υπέροχο να νιώθω ελπίδα. Ωστόσο, βλέπω πως ο καθόλου αγγελικά πλασμένος κόσμος μας δεν ταρακουνιέται ούτε από τις εμφανέστατες αλλαγές στις θερμοκρασίες, ούτε από τις ακραίες φυσικές καταστροφές, ούτε από τις πανδημίες. Η βολή και η συνήθεια του καθενός είναι μάλλον πρώτα και πάνω από όλα. Πάνω από το περιβάλλον. Πάνω από τον πλανήτη, και ας είναι το μοναδικό μας σπίτι. Να σου πω πού βλέπω την ελπίδα; Στα παιδιά. Αν τους κάνεις μια συζήτηση για την κλιματική κρίση, για το περιβάλλον, την αλήθεια για τα ζώα, θα σε κοιτάξουν με βλέμμα «είναι τρελοί αυτοί οι μεγάλοι και τα έχουν κάνει…». Στους νέους, που με ανοιχτό μυαλό ακούν την πληροφορία και «ξεκουνιούνται». Δεν μιλάμε πια για κλιματική αλλαγή, αλλά για κλιματική κρίση, όπου η Γη εκπέμπει SOS.
Ήσουν πάντα η Κατρίνα που είσαι τώρα; Ή υπήρχε κάποια στιγμή στη ζωή σου που ήταν ορόσημο και άλλαξες;
Ήμουν πάντα έξτρα ευαίσθητη όσον αφορά στα ζώα. Ένιωθα πάντα ότι η φύση με γεμίζει ευτυχία και ηρεμία. Φυσικά και μεγάλωσα όπως οι περισσότεροι, που δεν συνδυάζουν το κρέας του πιάτου τους με τα ζώα, και σε καμία περίπτωση δεν είχα την εκπαίδευση που έχουν τα σημερινά παιδιά για τον περιβαλλοντολογικό σεβασμό που οφείλουμε να έχουμε. Ναι, μας μάθαιναν για την ανακύκλωση, μεγαλώνοντας όμως δεν άργησα να απογοητευτώ με το κεφάλαιο «Ανακύκλωση στην Ελλάδα». Αντιλαμβάνεσαι τι έπαθα όταν συνειδητοποίησα πως οι καθημερινές μου συνήθειες, η ντουλάπα μου, η τροφή μου, τα καλλυντικά μου είναι γεμάτα πόνο, βασανισμό, θάνατο, και φυσικά όλα αυτά ήταν κερασάκια στην τούρτα για την καταστροφή του πλανήτη. Είναι πλέον αποδεδειγμένο πως η βιομηχανία κρέατος και η εμπορική αλιεία συνεισφέρουν δυναμικότατα στην κλιματική κρίση. Η δική μου προσωπική αλλαγή και εξέλιξη έγινε και γίνεται ακόμη διαβάζοντας τα κατάλληλα βιβλία, βλέποντας τα κατάλληλα ντοκιμαντέρ και συζητώντας με τους κατάλληλους ανθρώπους.
Νίκος Ζήκος
Η τόσο μεγάλη σου αγάπη για τα ζώα σε κάνει πολλές φορές να απογοητεύεσαι με τους ανθρώπους;
Πάρα πολύ. Πονάω βαθιά κάθε φορά που έρχεται ένα κακοποιημένο σκυλί, γατί, γαϊδούρι, μουλάρι, αρνάκι ή κότα στο καταφύγιο. Τι έχουν δει τα μάτια μου δεν μπορώ να σου περιγράψω. Και ξέρεις με τι συγκλονίζομαι ακόμη περισσότερο; Όταν αυτά τα πλάσματα, παίρνοντας λίγη φροντίδα και αγάπη, ξαναεμπιστεύονται και αγαπούν τον άνθρωπο. Μεγαλείο για αυτά, ντροπή για εμάς.
Πώς το διαχειρίζεσαι αυτό;
Δεν θα σου πω ψέματα. Μεγαλώνοντας δυσκολεύομαι πολύ. Προσπαθώ να συναναστρέφομαι ανθρώπους ίδιας φιλοσοφίας για να παίρνω κουράγιο. Φυσικά, όταν βλέπω να γίνονται υιοθεσίες στο καταφύγιο και τα πλάσματα αυτά να ζουν υπέροχα, παίρνω μεγάλη δύναμη. Όταν βλέπω να δοκιμάζουν να κάνουν την αλλαγή σε vegan τρόπο ζωής, επίσης.
Έχεις νιώσει ποτέ η ευαισθησία σου να επηρεάζει τον ψυχισμό σου;
Έχω κλάψει πολύ, έχω θυμώσει πολύ, έχω συγκινηθεί πολύ. Έχω παλέψει με την κατάθλιψη – η ψυχοθεραπεία με βοήθησε αρκετά. Υπήρχαν χρονικά διαστήματα που χρειάστηκε να πάρω αγωγή. Υπάρχουν στιγμές που πραγματικά υποφέρω με την ανθρωπότητα. Τώρα βρίσκω την ψυχική μου ηρεμία στην ομοιοπαθητική και στον βελονισμό. Και φυσικά παρακολουθώ και συναναστρέφομαι ανθρώπους που με κάνουν να ελπίζω.
Τον τελευταίο καιρό ακούμε ολοένα περισσότερο περί βιώσιμου lifestyle. Κατά ποσό εσύ το έχεις υιοθετήσει; Τι είναι sustainable για σένα στην καθημερινότητά σου;
Όσο μπορώ και όσο γίνεται. Μέχρι και πέρσι ήμουν κάθετη σε πολλά θέματα, με αποτέλεσμα να ζοριστώ. «Be as green as possible» είναι η φράση-κλειδί. Δεν πειράζει να ξεχάσεις μια μέρα το θερμός σου και να αγοράσεις ένα μπουκάλι νερό ή να πάρεις έναν καφέ στο πλαστικό, τις επόμενες θυμήσου να πάρεις το πολλαπλών χρήσεων. Δεν ξεχνάω ποτέ τις τσάντες μου για το σουπερμάρκετ και χρησιμοποιώ διχτάκια για φρούτα και λαχανικά. Ανακυκλώνω τα σαμπουάν μου –θεωρώ πολύ πιο σημαντικό να είναι vegan και cruelty-free– και τώρα ετοιμάζομαι να αλλάξω το αυτοκίνητό μου και να πάρω ηλεκτρικό. Επίσης, σε μεγάλες πτήσεις πληρώνω το τέλος εκπομπών άνθρακα.
Πώς προέκυψε η δημιουργία του A Little Shelter;
Η φροντίδα των αδέσποτων ήταν κάτι που πάντα έκανα, πάντα κάναμε ως οικογένεια. Ήθελα να δημιουργήσω κάτι πιο οργανωμένο, για καλύτερα αποτελέσματα, πιο σωστή δουλειά, περισσότερη, με υιοθεσίες κατόπιν συνεντεύξεων… Το shelter μού τρώει πολύ χρόνο κάθε μέρα, αλλά τώρα με τη μορφή που έχει (Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία) μπόρεσα να προσλάβω κόσμο για να γίνεται καλύτερη δουλειά. Αδύνατον πια να τα κάνω όλα μόνη μου. Συνοδοιπόρος μου στο A Little Shelter είναι η Τόνια (Σωτηροπούλου) και φυσικά βοηθά πολύ η οικογενειακή μας επιχείρηση. Μην ξεχνάς ότι σήμερα που μιλάμε το A Little Shelter έχει 67.000 ακολούθους στο Instagram. Ένα στοχευμένο κοινό που βοηθά πολύ τις υιοθεσίες και φυσικά τις δωρεές, καθώς τα έξοδα ενός καταφυγίου δεν είναι καθόλου λίγα.
Είσαι πολύ ενεργή στα social media και τα χρησιμοποιείς όχι μόνο για να δείχνεις στιγμές από την προσωπική σου ζωή, αλλά και για να ευαισθητοποιείς το κοινό σου και να το ενημερώνεις για διαφορά θέματα. Μίλα μου λίγο γι’ αυτό. Πώς προέκυψε αυτή η ανάγκη να το κάνεις;
Για μένα, αυτό έχει νόημα στα social, με την τόσο τεράστια δύναμη πλέον. Φυσικά και θέλεις να χαζέψεις όμορφα προφίλ, ταξιδιάρικες εικόνες, ιδέες για ένα ανανεωτικό κούρεμα. Όλα καλά είναι. Για μένα έχει μεγαλύτερο νόημα να ενημερώσω και να ευαισθητοποιήσω. Όχι με πίεση και κουνώντας το δάχτυλο! Το σιχαίνομαι αυτό. Be as green as possible, be as vegan as possible, και στην τελική be as human as possible.
Νίκος Ζήκος
Πόσο εύκολη σου είναι αυτή η επαφή με ανθρώπους που δεν γνωρίζεις, αλλά σου στέλνουν μηνύματα και σου γράφουν σχόλια σε αυτά που ανεβάζεις;
Τα περισσότερα σχόλια και μηνύματα που λαμβάνω είναι όμορφα και ευγενικά. Είναι πολύ τιμητικό για μένα, ειδικά στο τόσο hate που υπάρχει εκεί έξω στα πληκτρολόγια. Συγκινούμαι όταν μου στέλνουν παιδάκια με βιβλία μου, χαίρομαι όταν μου στέλνουν φωτογραφίες με τα οικογενειακά μας κρασιά, συγκινούμαι όταν μου στέλνουν φωτογραφίες με χαρούμενα ζωάκια που έχουν υιοθετήσει από το A Little Shelter. Χαίρομαι βαθιά όταν μου γράφουν για τις αλλαγές που εφαρμόζουν στη ζωή τους, σε διατροφή και συνήθειες, επειδή παρακολουθούν το προφίλ μου.
Κεφάλαιο παιδικά βιβλία…
Μέχρι τώρα τα μηνύματα αφορούν στα ζώα, τη φροντίδα των αδέσποτων, στο να δίνουμε χωρίς να περιμένουμε αντάλλαγμα, στο περιβάλλον, στον ρατσισμό, στη μοναδικότητα, την αυτοπεποίθηση, την ευγνωμοσύνη. Είμαστε τα διαβάσματα, τα ακούσματα και τα βιώματα της παιδικής μας ηλικίας. Στόχος μου είναι τα βιβλία μου να τοποθετούν ένα κομμάτι στο παζλ της μεγάλης καρδιάς ενός παιδιού. Ένα μικρό λιθαράκι στη δημιουργία ωραίων ανθρώπων.
Ποιο είναι το κυριότερο μήνυμα που θέλεις να περάσεις;
Είμαστε το μόνο είδος σε τούτο τον κόσμο που νιώθει ανώτερο από όλα τα υπόλοιπα και μάλιστα ξεχωρίζει όλα τα υπόλοιπα και αποφασίζει ποια είναι η θεσούλα τους στη ζωή. Ο εγωισμός αυτός, για να το θέσω κομψά, έχει καταφέρει να εξαφανίσει παραπάνω από το 50% του πληθυσμού των άγριων ζώων, έχει καταφέρει να αφήσει ζωντανό μόλις το 1/5 των παγκόσμιων δασών και εκτιμάται πως έχουμε «πετάξει» έως και 51 τρισεκατομμύρια κομμάτια πλαστικού στους ωκεανούς μας. Βλέποντας την παγκόσμια κινητοποίηση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ελπίζω πως η δράση αυτή θα συμπαρασύρει τα ζώα και τον πλανήτη. Ναι, γίνονται βήματα. Παρακολουθούμε συνεχώς κυβερνήσεις να μιλάνε για την κλιματική αλλαγή, ωστόσο, δυστυχώς, ακόμη τα συμφέροντα είναι τεράστια. Πιστεύω πολύ στη δύναμη της μονάδας και στο domino effect. Να είσαι η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο. Στον κόσμο που θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές. Καλό είναι να μην ντρεπόμαστε αλλά να είμαστε περήφανοι για αυτόν.
