Κάθε γειτονιά και ένας –τουλάχιστον– μπλε κάδος, κάθε σπίτι και δύο –τουλάχιστον–συμβατικοί κάδοι, ένας για την ανακύκλωση και ένας για τα υπόλοιπα απορρίμματα. Θα έλεγε κανείς πως, 20 χρόνια μετά τον ερχομό της ανακυκλωτικής επανάστασης στη χώρα μας, όλα βαίνουν κάτι παραπάνω από καλώς. 500.000 τόνοι υλικών παραδίδονται στις εταιρίες ανακύκλωσης στην Ελλάδα κάθε χρόνο και περνούν στη φάση της διαλογής και της επεξεργασίας ώστε να αποκτήσουν νέα ζωή. Από όλα όμως τα υλικά που εμείς δίνουμε προς ανακύκλωση, τι είναι κατάλληλο και τι ποσοστό τελικά ανακυκλώνεται; Πώς γίνεται η σωστή ανακύκλωση;
Οι –όχι τόσο– πράσινοι αριθμοί
Στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων που καταρτίστηκε για την πενταετία 2015–2020, υπήρχε η πρόβλεψη η ανακύκλωση, στο τέλος της χρονιάς που πέρασε, να αγγίζει το 50% των συνολικών απορριμμάτων που παράγονται. Ο στόχος αυτός όμως δεν επιτεύχθηκε ούτε κατά το ήμισυ, καθώς στην πραγματικότητα η ανακύκλωση στον τομέα των απορριμμάτων στην Ελλάδα κυμαίνεται –μόλις– στο 20%. Ενδεικτικά, από τους 500.000 τόνους υλικών που αναφέραμε παραπάνω ότι παραδίδονται προς ανακύκλωση στους μπλε κάδους, μόλις το 20% είναι κατάλληλο. Το υπόλοιπο 80% καταλήγει στις χωματερές.
Σωστή ανακύκλωση: Οι λεπτομέρειες που πρέπει να γνωρίζουμε
Τι κάνουμε λάθος;
Αν και λίγο ως πολύ όλοι γνωρίζουμε τι ανακυκλώνεται και τι όχι, φαίνεται πως το χάνουμε στις λεπτομέρειες, ξεκινώντας πριν τα υλικά συσκευασίας φτάσουν στον μπλε κάδο.
Τα λάθη στο χαρτί
- Για να ανακυκλωθεί κάποιο χαρτί πρέπει να έχει μέγεθος τουλάχιστον Α4. Αυτό σημαίνει ότι μικρά χαρτάκια, εισιτήρια, αποδείξεις και σκισμένες σελίδες δεν πρέπει να ρίχνονται στους μπλε κάδους.
- Το λερωμένο με λάδι χαρτί πρέπει να μένει εκτός κάδου, όχι μόνο επειδή δεν ανακυκλώνεται, αλλά και γιατί μπορεί να λερώσει και να αχρηστεύσει όλα τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά.
- Εκτός κάδου μένουν και τα βρεγμένα χαρτιά, ακόμη κι αν έχουν στεγνώσει. Γι’ αυτόν τον λόγο θα πρέπει να προσέχουμε ώστε το καπάκι του μπλε κάδου να παραμένει κλειστό για να μη βραχούν τα προς ανακύκλωση υλικά.
- Τα μιας χρήσης ποτήρια του καφέ, όσο κατάλληλα κι αν μοιάζουν για τη διαδικασία της ανακύκλωσης, λόγω των ειδικών επενδύσεων που έχουν δεν μπορούν να ανακυκλωθούν και καταλήγουν στις χωματερές.
- Ακατάλληλα προς ανακύκλωση είναι τόσο το χαρτί κουζίνας, όσο και το χαρτί υγείας και οι πάνες, ακόμη κι αν είναι εντελώς καθαρά.
Mr Cup Fabien Barral/ Unsplash
Προσοχή στο γυαλί
Τα μπουκάλια και οι γυάλινες συσκευασίες μπορεί μεν να ανακυκλώνονται, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα σπασμένα γυαλιά ή τα κομμάτια καθρέφτη ή τζαμιού. Και αυτό γιατί η διαλογή των υλικών γίνεται με τα χέρια και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τραυματισμού των εργαζόμενων.
Πώς διαχειριζόμαστε τα πλαστικά
- Μόνο τα καθαρά πλαστικά ανακυκλώνονται, οπότε πριν καταλήξουν στον κάδο θα πρέπει να έχουν απομακρυνθεί υπολείμματα τροφών και λίπους. Η διαδικασία της ανακύκλωσης απαιτεί καθαρή πρώτη ύλη, ώστε να παραχθεί σωστά το ανακυκλωμένο υλικό.
- Οι πολύ βλαβερές πλαστικές σακούλες μπορούν να ανακυκλωθούν κανονικά. Οι λιγότερο βλαβερές βιοδιασπώμενες ή φωτοδιασπώμενες δεν ανακυκλώνονται, αλλά μετά την ημερομηνία λήξης τους αρχίζουν να θρυμματίζονται.
- Τα πλαστικά μπουκάλια ανακυκλώνονται κανονικά, όπως και τα καπάκια τους. Όμως επειδή ανακυκλώνονται με διαφορετικό εντελώς τρόπο, είναι πολύ σημαντικό να αφαιρούμε τα καπάκια από τα μπουκάλια και μετά να τα τοποθετούμε στον μπλε κάδο.
- Τα πλαστικά καλαμάκια δεν ανακυκλώνονται, ούτε τα μαχαιροπίρουνα ούτε οι μπατονέτες για τα αυτιά. Αν και κάποια από αυτά παρασκευάζονται από ανακυκλώσιμο πλαστικό, δεν αποτελούν υλικό εύκολο προς ανακύκλωση.
- Οι τηλεκάρτες και οι πιστωτικές κάρτες δεν ανακυκλώνονται.
- Ακόμα κι αν χρησιμοποιούμε πλαστικές σακούλες για τον διαχωρισμό της ανακύκλωσης στο σπίτι, θα πρέπει να τις ανοίγουμε και να ρίχνουμε τα υλικά ελεύθερα στον κάδο, διευκολύνοντας με αυτόν τον τρόπο τη διαλογή.
Διάβασε επίσης: Γίνε less waste μέσα σε 21 ημέρες
Συσκευασίες που θέλουν προσοχή
- Οι χάρτινες συσκευασίες φαγητού και τα κουτιά από πίτσα δεν ανακυκλώνονται, καθώς έχουν υπολείμματα φαγητού, λάδι και λίπος που έχει περάσει μέσα στους πόρους του χαρτιού. Αντίθετα, οι πλαστικές συσκευασίες, εφόσον έχουν απομακρυνθεί τα υπολείμματα, ανακυκλώνονται κανονικά.
- Τα χαρτιά που χρησιμοποιούν στα σουπερμάρκετ για τα τυριά και τα αλλαντικά θα πρέπει πρώτα να διαχωριστούν από το πλαστικό τους μέρος και ύστερα να πεταχτούν στον κάδο.
- Τα κουτιά των χυμών πολλές φορές συνδυάζουν πλαστικό και χαρτόνι και δεν ανακυκλώνονται. Πριν τα πετάξουμε, θα πρέπει να ελέγξουμε αν έχουν την ειδική σήμανση καταλληλόλητας για ανακύκλωση.
Marcell Viragh/ Unsplash
Σωστή ανακύκλωση: Δεν θέλει κόπο, θέλει γνώση και τρόπο
Τι ανακυκλώνουμε στους μπλε κάδους
- Συσκευασίες από αλουμίνιο (αναψυκτικά)
- Συσκευασίες από λευκοσίδηρο (κονσέρβες από γάλα εβαπορέ, ντοματάκια, τόνο)
- Συσκευασίες από πλαστικό (μπουκάλια και δοχεία από νερό, αναψυκτικά, τρόφιμα και καλλυντικά, πλαστικές σακούλες)
- Συσκευασίες από γυαλί (μπουκάλια και βαζάκια)
- Συσκευασίες από χαρτί και χαρτοκιβώτια (κουτιά τροφίμων, ηλεκτρικών συσκευών, χαρτοσακούλες)
Ποια υλικά δεν ανακυκλώνονται καθόλου
- Το αφρολέξ και το φελιζόλ είναι τόσο εύφλεκτα υλικά που μπορούν να πάρουν φωτιά σε οποιοδήποτε στάδιο της πορείας της ανακύκλωσης, οπότε δεν μπορούν να ανακυκλωθούν.
- Υλικά από πηλό, πορσελάνη, όπως πιάτα, σκεύη ή γλάστρες δεν ανακυκλώνονται.
- Συσκευασίες είτε από πλαστικό είτε από μέταλλο, που περιείχαν εντομοκτόνα, ορυκτέλαια, αντιψυκτικά και άλλα τοξικά υλικά, τα κατάλοιπα των οποίων δύσκολα απομακρύνονται.
- CDs & DVDs, κασέτες, βιντεοκασέτες και δισκέτες υπολογιστή, καθώς περιέχουν πολλές προσμείξεις που κάνουν αδύνατη την ανακύκλωσή τους.
- Τα κεριά.
- Το ξύλο και το δέρμα.
- Αποτσίγαρα.
- Μάσκες μιας χρήσης.
Η ανακύκλωση εκτός των μπλε κάδων
Η ανακύκλωση στους μπλε κάδους αφορά κυρίως προϊόντα συσκευασίας που χρησιμοποιούμε κατά κόρον καθημερινά. Τι γίνεται όμως με άλλα υλικά;
Λαμπτήρες: Με την κατάργηση των λαμπτήρων πυράκτωσης, όλο και περισσότεροι λαμπτήρες που κυκλοφορούν στο εμπόριο σήμερα περιέχουν υδράργυρο. Ο υδράργυρος επιβαρύνει το οικοσύστημα, μολύνοντας όλη τη ζωική και τροφική αλυσίδα και γι’ αυτό είναι σημαντικό οι λαμπτήρες να ανακυκλώνονται με τις κατάλληλες διαδικασίες. Σήμερα ανακυκλώνονται όλες οι λάμπες οικονομίας, φθορισμού, οι λαμπτήρες ατμών νατρίου χαμηλής ή υψηλής πίεσης, ατμών υδραργύρου υψηλής πίεσης και οι λαμπτήρες τεχνολογίας LED. Δεν ανακυκλώνονται οι λαμπτήρες πυρακτώσεως και αλογόνου. Είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε αν η λάμπα μας ανακυκλώνεται, βλέποντας αν στη συσκευασία της υπάρχει το ειδικό σήμα. Για την ανακύκλωσή της μπορούμε να απευθυνθούμε στα καταστήματα από όπου αγοράζουμε λαμπτήρες και ηλεκτρολογικό εξοπλισμό, σε σημεία συλλογής στους δήμους αλλά και σε συμβεβλημένα σουπερμάρκετ.
Ηλεκτρικές συσκευές: Μπορούμε να ανακυκλώσουμε οποιαδήποτε ηλεκτρική και ηλεκτρονική συσκευή μπαίνει στην πρίζα και ανήκει στις παρακάτω κατηγορίες:
-Μεγάλες οικιακές συσκευές (π.χ. πλυντήριο, ψυγείο κ.ά.) μπορούν να βρουν τον δρόμο τους προς την ανακύκλωση είτε τηλεφωνώντας στον δήμο της περιοχής μας ώστε να κάνει την αποκομιδή, είτε πηγαίνοντας τη συσκευή στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους του δήμου.
-Μικρές οικιακές συσκευές (π.χ. μίξερ, καφετιέρες, υπολογιστές, κινητά κ.ά.) και ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία μπορούν να παραδοθούν στα καταστήματα που πωλούν ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη, σε αλυσίδες σουπερμάρκετ, αλλά και σε συμβεβλημένα δημοτικά σημεία, όπως δημαρχεία, ΚΕΠ και ΚΑΠΗ.
Όλα τα σημεία ανακύκλωσης λαμπτήρων και ηλεκτρικών συσκευών εδώ: electrocycle.gr/network
John Cameron/ Unsplash
Φάρμακα ή φυτοφάρμακα: Επιστρέφονται στα φαρμακεία ή στα καταστήματα από τα οποία τα αγοράσαμε όταν περάσει η ημερομηνία λήξης τους και από εκεί γίνεται στη συνέχεια η διαχείρισή τους.
Οικιακές μπαταρίες: Όλες οι οικιακές μπαταρίες μπορούν να δοθούν για ανακύκλωση στους ειδικά διαμορφωμένους κάδους ΑΦΗΣ σε σουπερμάρκετ, καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών, σχολεία κ.ά.
Μαγειρικό λάδι: Το λάδι, ύστερα από μία ή δύο φορές που θα το χρησιμοποιήσουμε για τηγάνισμα, αρχίζει να γίνεται ιδιαίτερα τοξικό τόσο για εμάς όσο και για το έδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα. Έρευνες έχουν δείξει πως ένα μόνο λίτρο λάδι μπορεί να μολύνει εκατομμύρια λίτρα νερού. Στην Ελλάδα λειτουργεί σύστημα ανακύκλωσης χρησιμοποιημένων μαγειρικών λαδιών, τα οποία μετά από κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να μετατραπούν σε βιοκαύσιμα και βιολιπαντικά. Το χρησιμοποιημένο μαγειρικό λάδι συλλέγεται σε ειδικά δοχεία σε μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ.
Ρούχα και υφάσματα: Με το 85% των ρούχων και των υφασμάτων που παράγονται να καταλήγουν στις χωματερές και με κάθε Ευρωπαίο πολίτη να πετά κατά μέσο όρο 15 κιλά ρούχα κάθε χρόνο, αντιλαμβανόμαστε πως η ανάγκη για ανακύκλωση ρούχων και υφασμάτων είναι κάτι περισσότερο από μεγάλη. Στην Ελλάδα πλέον τα ρούχα μπορούν να αποκτήσουν δεύτερη ζωή μέσα από τους κόκκινους κάδους που υπάρχουν σε πολλούς δήμους σε όλη τη χώρα. Από εκεί, όσα είναι σε καλή κατάσταση διοχετεύονται σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες και το υπόλοιπο ποσοστό εξάγεται με σκοπό την επανάχρησή του.
Όλα τα σημεία ανακύκλωσης ρούχων και υφασμάτων εδώ: Κάδοι Recycom
Christopher Vega/ Unsplash
Τα SOS της σωστής ανακύκλωσης
- Διαχωρίζουμε καθημερινά τα υλικά συσκευασίας από τα υπόλοιπα απορρίμματα και ελέγχουμε πόσο κατάλληλα είναι για να ανακυκλωθούν.
- Αδειάζουμε εντελώς τις συσκευασίες από τα υπολείμματά τους και τις ξεπλένουμε με νερό.
- Διπλώνουμε/συμπιέζουμε τα χαρτοκιβώτια και τα πλαστικά μπουκάλια του νερού και δεν τα κόβουμε σε μικρότερα κομμάτια.
- Αφαιρούμε τα καπάκια πριν πετάξουμε τα μπουκάλια στον κάδο, ώστε να διευκολύνουμε τον διαχωρισμό και το ιδανικό είναι να αφαιρούνται και οι ετικέτες από τα μπουκάλια, όπου αυτό είναι δυνατό.
- Δεν πετάμε στον κάδο τα υλικά προς ανακύκλωση μέσα σε δεμένες σακούλες, τα ρίχνουμε χύμα.
- Δεν πετάμε ποτέ σκουπίδια στους μπλε κάδους ανακύκλωσης.
- Κλείνουμε τους κάδους, για να προστατεύσουμε τα ανακυκλώσιμα υλικά από τη βροχή.
Τι γίνονται τα υλικά που ανακυκλώνουμε;
Χαρτί -> Χαρτοκιβώτιο
Γυαλί -> Νέο μπουκάλι
Αλουμίνιο -> Νέο κουτάκι αλουμινίου
Λευκοσίδηρος -> Νέα κουτάκια / προϊόντα χάλυβα
Πλαστικό -> Σακούλες, βαρέλια, φιάλες, νήμα για συνθετικά υφάσματα
