Κλιματική αλλαγή, ατμοσφαιρική ρύπανση, τρύπα του όζοντος, λιώσιμο των πάγων, λειψυδρία και επισιτιστική ανασφάλεια δεν είναι καινούργιοι όροι. Είναι φαινόμενα που, αν και είναι γνωστά από τον προηγούμενο αιώνα και αποτελέσματα της ανθρώπινης εκμετάλλευσης και υπερχρήσης των φυσικών πόρων, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει έντονα και με καταστροφικές συνέπειες για τον πλανήτη μας. Και ό,τι επηρεάζει τον πλανήτη επηρεάζει και τους κατοίκους του. 

Ατμοσφαιρική ρύπανση και αναπνευστικά προβλήματα

Η ατμοσφαιρική ρύπανση, εκτός από το περιβάλλον βλάπτει και την υγεία του ανθρώπου. Οι άνθρωποι με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα και ειδικά αυτοί με άσθμα και ΧΑΠ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην ατμοσφαιρική ρύπανση και πολλές φορές παρουσιάζουν αποσταθεροποίηση των νοσημάτων τους.   Οι ρύποι στην ατμόσφαιρα, αν και συχνά αόρατοι, (όζον, διοξείδιο του αζώτου, αιωρούμενα σωματίδια) έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας καθώς, ένας μέσος ενήλικας αναπνέει πάνω από 15 m3 αέρα την ημέρα. Η παρατεταμένη έκθεση σε αυτούς τους ρύπους σε συνδυασμό με την ποσότητα που εισπνέουμε και την ποσότητα που εισέρχεται στους πνεύμονές μας αυξάνει το κίνδυνο επιβάρυνσης των αναπνευστικών νοσημάτων ενώ έχουν αναφερθεί μελέτες για την ανάπτυξη νοσημάτων όπως το άσθμα στα παιδιά. 

Πώς η περιβαλλοντική κρίση επηρεάζει την υγεία μας

Frederic Paulussen/ Unsplash

Τα συχνότερα συμπτώματα που σχετίζονται με βραχυχρόνια έκθεση αφορούν το ανώτερο αναπνευστικό και εκδηλώνονται με ρινίτιδα και αίσθημα ξηρότητας στο φάρυγγα. Μπορεί επίσης να εμφανισθεί βήχας που είναι ξηρός και ερεθιστικός, ενώ ανεξάρτητα από την ύπαρξη υποκείμενου νοσήματος μπορεί να εμφανισθεί και δύσπνοια. Σε ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα όπως το άσθμα που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αεραγωγών (βρόγχοι), οι οποίοι είναι οι σωλήνες που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες μπορεί να επιταθεί η φλεγμονή και να οδηγήσει σε επιδείνωση των συμπτωμάτων. Όταν κάποιος ασθενής με άσθμα εισπνεύσει κάποιον ερεθιστικό παράγοντα από το περιβάλλον, προκαλείται μια υπερβολική απάντηση των βρόγχων με σύσπαση των λείων μυϊκών ινών των αεραγωγών (βρογχόσπασμος), η οποία οδηγεί σε στένωση του αυλού τους. Έτσι, περιορίζεται η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους.

Ένας βασικός παράγοντας που επιδεινώνει τα συμπτώματα του άσθματος είναι η έκθεση σε ερεθιστικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες και ιδιαίτερα σε περιόδους υγρασίας, μπορεί να προκαλέσει παροξύνσεις και να οδηγήσει στην αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, αναφέρει ο Πνευμονολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας και Καθηγητής Ιατρικής Σχολής, κος Στυλιανός Λουκίδης, Β’ Πνευμονολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ΠΓΝ «Αττικόν.

Κλιματική κρίση και υπογονιμότητα 

Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος του ΟΗΕ έχει προβλέψει ότι η κλιματική κρίση θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διατροφική ασφάλεια και βιωσιμότητα και κατά συνέπεια και δημογραφικές επιπτώσεις. 

Πώς όμως επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τη γονιμότητα;

Μελέτες αναδεικνύουν τις αλληλεπιδραστικές σχέσεις μεταξύ των ρυθμών αύξησης του πληθυσμού και της κλιματικής αλλαγής και προσφέρουν ενδείξεις για τέτοιου είδους επιπτώσεις, υπογραμμίζοντας τους πολυδιάστατους τρόπους με τους οποίους οι αναπαραγωγικοί στόχοι μπορεί να επηρεαστούν από ένα μεταβαλλόμενο κλίμα, τονίζει η Χαρούλα Μαθιοπούλου Μπιλάλη, BSc, MMedSc, μοριακή βιολόγος με εξειδίκευση στην Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και το Μικροβίωμα, CEO Ferticeutics Co.

Πώς η περιβαλλοντική κρίση επηρεάζει την υγεία μας

Nadezhda Moryak/ Pexels

Έρευνα του UCLA διαπιστώνει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας μειώνει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης και το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αυτό οφείλεται (και) στο γεγονός πως, βάσει μελετών, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες έχουν αντίκτυπο στην ανδρική γονιμότητα, με την ποσότητα και την ποιότητα σπέρματος να μειώνονται σημαντικά. Δεν είναι τυχαίο πως εννέα μήνες μετά από ένα κύμα καύσωνα τον Αύγουστο, τον επόμενο Μάιο καταγράφονται λιγότερες γεννήσεις.

Άλλες μελέτες τονίζουν πως η αυξημένη έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί φλεγμονές, γεγονός που θα μπορούσε να βλάψει την παραγωγή ωαρίων και σπέρματος αλλά και μετέπειτα την εξέλιξη μιας κύησης. Σαφέστατα, τον δικό τους ρόλο στην κλιματική κρίση έχουν και παράγοντες όπως η κακή διατροφή, το άγχος και η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία.

Επειδή η υπογονιμότητα αλλά και η υπογεννητικότητα απασχολούν τις περισσότερες χώρες, και δη τις πιο ανεπτυγμένες, πόσο μάλλον στην Covid-19 εποχή, υπάρχει μια ροπή σε μεσοπρόθεσμη πληθυσμιακή στασιμότητα, με σημαντική μείωση των γεννήσεων. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά. 

Καρκίνος του δέρματος

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και η πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού απέναντι στους περιβαλλοντικούς παράγοντες που το απειλούν, από τα μικρόβια, τις καιρικές συνθήκες, έως και την ατμοσφαιρική ρύπανση, τονίζει ο δρ Μάρκος Μιχελάκης Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική).

Πώς η περιβαλλοντική κρίση επηρεάζει την υγεία μας

Lenstravelier/ Unsplash


Με τη δημιουργία της τρύπας του όζοντος, -συνέπεια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης-, έχει μειωθεί δραματικά η προστασία μας από την ηλιακή ακτινοβολία και έχει φέρει αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία μας. Καθώς το όζον δεν μας προστατεύει απορροφώντας σημαντικό τμήμα της υπεριώδους ακτινοβολίας, η έκθεσή μας στον ήλιο αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, ο οποίος αποτελεί ένα από τους συχνοτερους τύπους καρκίνου.
Εμφανίζεται συχνότερα σε περιοχές του δέρματος που είναι εκτεθειμένες  στην ηλιακή ακτινοβολία. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και σε σημεία του σώματος που δεν είναι εκτεθειμένα. Η υπεριώδης ακτινοβολία διαπερνά στο μεγαλύτερο ποσοστό της τα σύννεφα όλες τις εποχές του χρόνου. Ακόμη και στη σκιά ο ήλιος μπορεί να είναι επικίνδυνος. Έρευνα του γερμανικού ασφαλιστικού φορέα ΚΚΗ,  καταγράφει κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των  διαγνώσεων καρκίνου τα τελευταία δέκα χρόνια.

Ηχορύπανση, η σοβαρή απειλή της ακοής

Οι ειδικοί συμφωνούν. Η ηχορύπανση βλάπτει σοβαρά την υγεία των αυτιών. Οι καθημερινοί θόρυβοι της πόλης, αυτοκίνητα, μηχανές, μουσική, έργα στους δρόμους, δημιουργούν ηχορύπανση, η οποία προκαλεί σοβαρά προβλήματα στα αυτιά. Μελέτες καταδεικνύουν ότι η έκθεση σε μη ασφαλή επίπεδα ήχου μέσα από διάφορα χόμπι, όπως η μουσική ή ακόμη και το κυνήγι, και ο θόρυβος στους χώρους εργασίας συνδέονται άμεσα με μερική απώλεια ακοής. Ο κίνδυνος μεγαλώνει αναλογικά με την έκθεση σε αυτόν. Το ζήτημα είναι ότι η έκθεση στον θόρυβο, παρότι δεν είναι κάτι απτό, κάτι χειροπιαστό, έχει πολλές και διαφορετικές επιπτώσεις, άμεσες όσο και μακροχρόνιες, στη γενικότερη υγεία. Και μάλιστα όχι μόνο στα ηλικιωμένα άτομα, όπως ίσως φαντάζονται κάποιοι, δηλώνει η Ανατολή Παταρίδου MD, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής & τραχήλου, παιδοΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτιδα Νοσοκομείου «Υγεία – Μητέρα». 

Πώς η περιβαλλοντική κρίση επηρεάζει την υγεία μας

Ryoji Iwata/ Unsplash

Η ζημιά είναι μεγαλύτερη σε παιδιά και σε νέους. Αξιωματούχοι του ΠΟΥ εκτιμούν ότι πάνω από ένα δισεκατομμύριο νέοι στον κόσμο κινδυνεύουν να χάσουν την ακοή τους εξαιτίας των φορητών συσκευών παραγωγής ήχου – δεν ξεφεύγουν ούτε τα smartphones. 

Η έλλειψη πρασίνου σκοτώνει

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά, με βάση επιστημονικές μελέτες, την καθολική πρόσβαση των κατοίκων των πόλεων σε χώρους πρασίνου, θέτοντας ως ελάχιστο όριο την ύπαρξη πράσινου χώρου έκτασης τουλάχιστον 5 στρεμμάτων σε ευθεία γραμμή έως 300 μέτρων από κάθε σπίτι.

Σύμφωνα με διεθνή έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας (ISGlobal) της Βαρκελώνης, η Αθήνα ανήκει στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα λόγω έλλειψης προσβάσιμων χώρων πρασίνου. 

Πώς η περιβαλλοντική κρίση επηρεάζει την υγεία μας

Ahmed Zayan/ Unsplash

Οι ερευνητές τόνισαν ότι οι χώροι πρασίνου σχετίζονται με πολλαπλά οφέλη για τη σωματική, ψυχική και νοητική υγεία και, κατ’ επέκταση, με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Το πράσινο επίσης αντισταθμίζει σε έναν βαθμό τη ρύπανση του αέρα, τη ζέστη και την ηχορύπανση, απορροφά διοξείδιο του άνθρακα, μετριάζοντας την κλιματική αλλαγή, και διευκολύνει τη σωματική άσκηση, την ψυχαγωγία και τις κοινωνικές συναναστροφές.

Σχεδόν το 88% του πληθυσμού της Αθήνας (του ευρύτερου κέντρου) και της Θεσσαλονίκης εκτιμάται ότι δεν πληροί τον ελάχιστο στόχο του ΠΟΥ για την πρόσβαση των κατοίκων σε κοντινό χώρο πρασίνου, γεγονός που θα οδηγούσε στην αποφυγή περίπου 1.500 θανάτων τον χρόνο στην πρωτεύουσα και περίπου 250 στη συμπρωτεύουσα. 

Η περιβαλλοντική κρίση είναι κυρίως απόρροια και έργο του ανθρώπου. Της απληστίας του, της αλόγιστης χρήσης, της υπερκατανάλωσης. Μπορούμε ακόμα να διορθώσουμε την κατάσταση και μαζί τη ζωή και την υγεία μας; Ο χρόνος θα δείξει.

Διάβασε επίσης: 

Το πλαστικό δεν κάνει κακό μόνο στο περιβάλλον, αλλά και στην καρδιά σου

Πώς να κατευνάσεις το οικολογικό σου άγχος;