Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται συχνά απόγνωση ακούγοντας για την υπερθέρμανση του πλανήτη, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, το λιώσιμο των πάγων και την εξαφάνιση όλο και περισσότερων ειδών του ζωικού βασιλείου. Αυτό με δύο λέξεις λέγεται οικολογικό άγχος.
Το δείχνουν άλλωστε και οι στατιστικές. Σύμφωνα με μια παγκόσμια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, η κλιματική κρίση αποτελεί κορυφαία δεξαμενή ανησυχίας για τους νέους ανθρώπους. Από τους 10.000 νέους από 16 έως 25 ετών που συμμετείχαν στην έρευνα, το 60% δήλωσε πολύ ανήσυχο ή εξαιρετικά ανήσυχο, ενώ πάνω από το 45% των ερωτηθέντων απάντησε ότι τα συναισθήματά του για τον τρόπο που επηρεάζεται το περιβάλλον από την κλιματική αλλαγή επιδρά στην καθημερινότητά του.
Η έρευνα, η οποία διενεργήθηκε σε 10 χώρες και χρηματοδοτήθηκε από την ερευνητική ομάδα Avaaz, καυχιέται ότι είναι η μεγαλύτερη του είδους. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες (56%) θεωρούν ότι η ανθρωπότητα είναι καταδικασμένη, ενώ τα 2/3 αισθάνονται λύπη, φόβο και ανησυχία. Ένας 16χρονος απάντησε: «Είναι διαφορετικό για τους νέους ανθρώπους. Για εμάς, η καταστροφή του πλανήτη είναι προσωπική».
Αλλά και στη χώρα μας, οι Έλληνες έχουμε συμπεριλάβει στη λίστα με τις αγωνίες μας και την επιβάρυνση του πλανήτη: το 98% των Ελλήνων και των Ελληνίδων πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα, ενώ μεταξύ των νέων το ποσοστό φτάνει στο απόλυτο 100% (Opinion Poll, Ιούνιος 2021). Εξάλλου, ως ένα «πολύ σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης» θεωρούν 8 στους 10 Έλληνες (84%) την κλιματική αλλαγή, έναντι ποσοστού 78%, κατά μέσο όρο, στην ΕΕ, σύμφωνα και με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δόθηκε στη δημοσιότητα το καλοκαίρι. Ειδικότερα, η κλιματική αλλαγή κατατάσσεται στην τέταρτη θέση στην Ελλάδα ως το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κόσμος, μετά την οικονομική κατάσταση (28%), τη φτώχεια, την πείνα και τη λειψυδρία (18%) και τη διάδοση μεταδοτικών ασθενειών (14%).
Πώς να κατευνάσουμε το οικολογικό άγχος;
1. Τα συναισθήματά μας για το κλίμα είναι δικαιολογημένα
Μπορεί να μην είναι τόσο άμεση, όπως το άγχος μας για το αυριανό πρώτο ραντεβού ή για μια νέα επαγγελματική επιλογή, όμως η ανησυχία μας για το αύριο του πλανήτη κάθε άλλο παρά παράλογη είναι. Τα σημάδια άλλωστε είναι πολλά. Η πρόσφατη έκθεση της Ομάδας Εργασίας 1 της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προειδοποιεί με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι, αν δεν ληφθούν επειγόντως μέτρα, κατευθυνόμαστε σε κλιματικά φαινόμενα άνευ προηγουμένου.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, η κλιματική αλλαγή έχει πάψει πια να αποτελεί μελλοντική απειλή. Είναι εδώ και επιδεινώνεται ταχύτατα. Τα πρωτοφανή κύματα καύσωνα και οι πυρκαγιές, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι πλημμύρες, η θαλάσσια ζωή που πεθαίνει, οι πάγοι στους πόλους που λιώνουν και τα οικοσυστήματα που καταρρέουν αποτελούν οδυνηρή υπενθύμιση του πόσο μέσα στην επικίνδυνη ζώνη έχουμε ήδη βυθιστεί.
2. Ορίζουμε αυτό που μας αγχώνει
Σύμφωνα με την Ελένη Μαυρουκλή, κλινική ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια, είναι πολύ σημαντικό να παρατηρήσουμε και να κατονομάσουμε τα συναισθήματα που μπορεί να μας δυσκολεύουν. Είναι βοηθητικό, με άλλα λόγια, να βάλουμε σε λέξεις τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας και να μπορέσουμε να παρατηρήσουμε και το πώς αυτά τα συναισθήματα ή/και σκέψεις εκφράζονται στο σώμα μας. «Θα μπορούσε να σας βοηθήσει το να συγκεντρωθείτε στο σώμα σας και την αναπνοή σας και να αποφύγετε συνειδητά τον καταστροφολογικό τρόπο σκέψης. Επιλέξτε υγιείς αντιπερισπασμούς και μέσα ανακούφισης που σας ταιριάζουν. Φροντίστε τις υλικές, πνευματικές και σωματικές σας ανάγκες».
3. Η σύνδεση με τους άλλους είναι το κλειδί
Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το οικολογικό άγχος και τα άλλα συναισθήματα που αφορούν στο περιβάλλον, ότι δεν είμαστε οι μόνοι που τα νιώθουμε. Είναι πολλοί άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη που συμμερίζονται αυτή την ανησυχία και μάλιστα οργανώνονται σε ομάδες προκειμένου να δραστηριοποιηθούν και να μεριμνήσουν ως προς αυτά. «Ίσως θα ήταν καλή ιδέα για κάποιους που βιώνουν οικολογικό άγχος να ενταχθούν σε μια τέτοια ομάδα και να αναλάβουν δράση. Δείτε το άγχος σχετικά με το περιβάλλον ως μια ευκαιρία για περαιτέρω ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οικολογικά θέματα Ακούστε τα συναισθήματά σας και συνδεθείτε με τη φύση ξανά ή περισσότερο», προτείνει η κ. Μαυρουκλή.
4. Βλέπουμε τη μεγαλύτερη εικόνα
Πολλές φορές συναισθήματα που μας δυσκολεύουν, όπως το οικολογικό άγχος, συνδέονται με ένα υπαρξιακό άγχος. Μια βαθύτερη δηλαδή επιθυμία και ανάγκη μας για εύρεση νοήματος και σκοπού στη ζωή μας. Ίσως θα είχε σημασία για εσάς να φέρετε ξανά στο προσκήνιο και να αναρωτηθείτε σχετικά με τις αξίες της ζωής σας και το πώς θα ζήσετε κοντά σε αυτές, επισημαίνει η ψυχολόγος. Κάποιες λίγες φορές το οικολογικό άγχος μπορεί να αποτελεί απλά την κορυφή ενός παγόβουνου ψυχικών προκλήσεων. Έτσι λοιπόν, αν δούμε ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας γύρω από το περιβάλλον μάς κατακλύζουν και δεν μας επιτρέπουν σε μεγάλο βαθμό να ζήσουμε μια λειτουργική για εμάς ζωή, ας μη διστάσουμε να επισκεφθούμε κάποιον ειδικό προκειμένου να μπορέσουμε να βοηθηθούμε.
Ολόκληρο το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο 1ο τεύχος του Love Yourself Magazine.
