Η μίμηση αποτελεί έναν βασικό πυλώνα στη διαδικασία μάθησης και ανάπτυξης των παιδιών. Σε κάθε στάδιο της παιδικής ηλικίας, παρατηρούμε τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αναπτύσσουν τις γνώσεις τους, εμπνέονται και εκπαιδεύονται μέσα από τη μίμηση. Το παιχνίδι αποτελεί το έδαφος όπου οι μικροί μας φίλοι εξερευνούν και αναπαριστούν τον κόσμο γύρω τους. Το ατελείωτο repeat των παιχνιδιών τους και οι αναπαραστάσεις ενισχύουν τις δεξιότητες τους και την κατανόησή τους για το περιβάλλον.
Επίσης, η μίμηση αποτελεί έναν τρόπο κοινωνικής επικοινωνίας, καθώς τα παιδιά μιμούνται τις εκφράσεις, τα γέλια και τις κινήσεις των άλλων γύρω τους. Μέσα από την αντιγραφή των δράσεων και των λέξεων των μεγαλύτερων, αναπτύσσουν τη γλώσσα τους και εμπλουτίζουν την κοινωνική τους δεξιότητα. Συνολικά, η μίμηση αποτελεί έναν παιδαγωγικό και κοινωνικό μηχανισμό, καθοριστικό για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα, την ανάπτυξη των ικανοτήτων και την οικοδόμηση σχέσεων με το περιβάλλον και τους συνομηλίκους.
Μίμηση και ανάπτυξη
Ήδη από τη γέννηση τους, και τις πρώτες μέρες ζωής, φαίνεται ότι τα παιδιά είναι ικανά να μιμηθούν και να συμμετέχουν στο παιχνίδι της μίμησης. Από τις πρώτες χειρονομίες που παρατηρούνται σε μωρά κάτω των 8 μηνών περιλαμβάνονται τα παλαμάκια και ο χαιρετισμός. Τα μωρά αποκτούν αυτές τις δεξιότητες μέσω της μίμησης των ενηλίκων. Προς την ηλικία των 18 μηνών, τα μικρά παιδιά αρχίζουν να μιμούνται απλές ενέργειες όπως το να σκουπίζουν ένα τραπέζι, να ανακατεύουν το φαγητό και άλλες παρόμοιες ενέργειες.
Στην νηπιακή ηλικία το φαινόμενο της μίμησης είναι πιο ξεκάθαρο καθώς στη καθημερινότητα συμπεριλαμβάνονται πλέον το συνειδητό παιχνίδι και η λεκτικές εκφράσεις. Τα νήπια αλληλεπιδρούν αντιγράφοντας ο ένας τον άλλο και όσο μεγαλώνουν παρατηρείται ότι αυτός ο τύπος μίμησης αυξάνεται, κάνοντας έντονα την εμφάνιση του στο συμβολικό παιχνίδι. Με αυτόν τον τρόπο, δίνεται στο παιδί η δυνατότητα να δοκιμάσει νέους ρόλους, αναπτύσσοντας την φαντασία, κοινωνικότητα καθώς και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.
Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να αρχίσει να μιμείται;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορούμε να δοκιμάσουμε για να βοηθήσουμε το παιδί να αρχίσει τη διαδικασία της μίμησης. Πολύ σημαντικό είναι να καθόμαστε με το παιδί μας πρόσωπο με πρόσωπο, ώστε να μπορεί να βλέπει καθαρά τις κινήσεις του προσώπου μας και του στόματος μας όταν μιλάμε, γελάμε ή κάνουμε εκφράσεις γενικότερα. Αρχικά, μπορούμε να επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε εύκολους ήχους και να ανεβάσουμε σταδιακά την δυσκολία όταν τους κατακτήσει το παιδί μας. Χρησιμοποιούμε ήχους που αρέσουν στο παιδί μας ώστε να επικεντρωθεί σε αυτή τη διαδικασία και το αφήνουμε να μας καθοδηγεί. Αφού καταφέρουμε να κατακτήσουμε τους αρχικούς ήχους με επιτυχία, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε σε πιο σύνθετα παιχνίδια μίμησης όπως παντομίμα και ρόλοι παραμυθιών.
Το παιδί μου δεν μπορεί να μιμηθεί. Τι σημαίνει αυτό και τι να κάνω;
Η έλλειψη της ικανότητας της μίμησης, συχνά συνδέεται με αναπτυξιακές διαταραχές. Για παράδειγμα, η πλειοψηφία των παιδιών που εντάσσονται στο φάσμα των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών, δεν αναπτύσσει μιμητικές δεξιότητες. Επιπλέον, παιδιά που παρουσιάζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας , συνήθως δεν έχουν επαρκώς αναπτύξει την διαδικασία της μίμησης. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που ένα παιδί εμφανίζει φωνολογικές διαταραχές όπως την αντικατάσταση φθόγγων, παράδειγμα αντί για «β» λέει «δ». Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή ένας από τους γονείς ή συγγενικό πρόσωπο δεν προφέρει σωστά ορισμένους φθόγγους, και το παιδί μιμείται αυτό το λανθασμένο πρότυπο.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να θυμόμαστε πως το κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει τους δικούς του ρυθμούς. Ιδανικά, για κάθε μας ερώτημα τέτοιας φύσεως, μπορούμε να αναζητήσουμε την συμβουλή ενός ειδικού, ώστε να μας ενημερώσει σχετικά με τα θέματα που μας απασχολούν και να μας κατευθύνει.
