Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ε.Ε., φέρνουμε τον δείκτη μια ώρα πίσω τον Οκτώβριο (τυπική ώρα) και μια ώρα μπροστά τον Μάρτιο (θερινή ώρα), την τελευταία Κυριακή των δύο αυτών μηνών.
Κι ενώ η αλλαγή της ώρας δεν μοιάζει ως μια εξαιρετικά δραστική αλλαγή, οι ειδικοί έχουν πολλάκις αναφερθεί στις ανησυχητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει για τον ανθρώπινο οργανισμό. Πιο συγκεκριμένα:
Η ιδέα πίσω από τη μετάβαση από την τυπική στη θερινή ώρα είναι η διατήρηση του φυσικού φωτός, καθώς οι μέρες της άνοιξης και του καλοκαιριού συνήθως σκοτεινιάζουν αργά το βράδυ, σε σύγκριση με τις μέρες του φθινοπώρου και του χειμώνα. Σύμφωνα με έρευνες η αλλαγή ώρας τον Μάρτιο επηρεάζει οργανικά τον άνθρωπο περισσότερο από μία ημέρα ως προς την προσαρμογή του. Έτσι, αισθήματα κούρασης και καταπόνησης κατά τη διάρκεια της ημέρας καθώς και αλλαγές στην όρεξη και τη διάθεση είναι πολύ πιθανόν να προκύψουν ως συνέπειες αυτής της αλλαγής.
Αντίστοιχα, η μετάβαση από τη θερινή στην τυπική ώρα συχνά συνδέεται με «κέρδος» μιας ώρας ύπνου. Ωστόσο, η αθροιστική επίδραση των επόμενων της αλλαγής ημερών κατά τις οποίες ξυπνάμε νωρίτερα συνιστά μια καθαρή απώλεια ύπνου κατά μήκος της εβδομάδας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, κάτι τετοιο μπορεί να προκαλέσει πληθώρα επιπτώσεων όπως είναι οι διαταραχές στην πρόσληψη τροφής, η αρνητική επίδραση στην διάθεση και η μειωμένη ενέργεια, συνεπώς και η μείωση δραστηριοτήτων και παραγωγικότητας.
Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, οι αλλαγές στο πρόγραμμα ύπνου μας έχουν κατά καιρούς συσχετιστεί με μια πληθώρα από συνέπειες για την υγεία, καθώς επηρεάζουν την ποιότητα και την ποσότητα του ύπνου, ενώ είναι δυνατόν να προκαλέσουν και συμπτώματα κόπωσης, πονοκέφαλο, απώλεια προσοχής και συγκέντρωσης, άγχος ή ακόμη και κατάθλιψη. Οι δυσχέρειες είναι ακόμη πιο έντονες για άτομα που αντιμετωπίζουν ήδη διαταραχές ύπνου ή κάποια συναισθηματική διαταραχή, την ίδια στιγμή που έρευνες που έχουν χρησιμοποιήσει φυσιολογικές μετρήσεις, όπως είναι η θερμοκρασία του σώματος, αναδεικνύουν τις δυσκολίες της σωματικής προσαρμογής στην αλλαγή οποιασδήποτε ώρας.
Υπάρχει λύση;
Για να ελαττώσουμε τις επιπτώσεις της αλλαγής της ώρας στον ύπνο μας, είναι σημαντικό να προσαρμόσουμε σταδιακά το πρόγραμμα ύπνου μας στις ημέρες που προηγούνται της αλλαγής. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το να πηγαίνουμε για ύπνο και να ξυπνάμε 15-30 λεπτά νωρίτερα κάθε μέρα μέχρι να φτάσουμε στο νέο μας πρόγραμμα – κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς μπορεί να βοηθήσει το σώμα μας να κάνει μια πιο ομαλή μετάβαση όταν συμβεί η αλλαγή της ώρας.
Καθιέρωσε μια συνεπή ρουτίνα ύπνου
Το να πηγαίνουμε για ύπνο και να ξυπνάμε την ίδια ώρα κάθε μέρα – συμπεριλαμβανομένων των Σαββατοκύριακων – συνιστά μια καλή συνήθεια ύπνου που μπορεί να μας προετοιμάσει κατάλληλα για αλλαγές της ώρας. Βεβαιώσου, όμως, ότι κοιμάσαι τουλάχιστον επτά ώρες κάθε βράδυ πριν και μετά τη μετάβαση από ή προς τη θερινή ώρα.
Βγες έξω
Δεδομένου ότι το φυσικό φως αποτελεί την κινητήριο δύναμη πίσω από τους κιρκάδιους ρυθμούς μας, η έκθεση στο ηλιακό φως μπορεί να ανακουφίσει τα αισθήματα κούρασης κατά τη διάρκεια της ημέρας, που συχνά συνοδεύουν τις αλλαγές της ώρας. Το να περνάμε χρόνο έξω την ημέρα μπορεί, επίσης, να καταστείλλει την παραγωγή μελατονίνης, μιας ορμόνης που απελευθερώνεται το βράδυ για να μας βοηθήσει να αισθανόμαστε κουρασμένοι άρα και έτοιμοι για ύπνο.
Σύντομος ύπνος μέσα στη μέρα
Σύμφωνα με μελέτες, ένας σύντομος μεσημεριανός «υπνάκος» -ο οποίος να μην ξεπερνά τα 20 λεπτά, γιατί αλλιώς μπορεί να λειτουργήσει αντίστροφα- θεωρείται πολύ ευεργετικός για την ξεκούραση αλλά και τη διάθεσή μας.
Απόφυγε την καφεΐνη και το αλκοόλ
Το ποτό, ενώ μπορεί να μας κάνει να νυστάζουμε αρχικά, δύναται να προκαλέσει διαταραχές στην ποιότητα του ύπνου μας, όπως και ένα βαρύ γεύμα λίγο πριν κοιμηθούμε. Η καφεΐνη, από την άλλη, συστήνεται να καταναλώνεται τουλάχιστον έξι ώρες πριν πέσουμε για ύπνο, ώστε να μην μας επηρεάσει αρνητικά.
