Κάνεις πολύ συχνά αρνητικές σκέψεις που περιλαμβάνουν καταστροφικά σενάρια για το μέλλον; Μήπως επαναλαμβάνεις στο μυαλό σου αρνητικά γεγονότα του παρελθόντος και βασανίζεσαι με ερωτήματα για το τι θα μπορούσε να είχε συμβεί διαφορετικά; Ανησυχείς υπερβολικά για την εργασία, τις σχέσεις σου, για μία διαφωνία που είχες με κάποιον ή ότι άφησες ανοιχτό τον θερμοσίφωνα όταν έφυγες από το σπίτι;

Οι αρνητικές σκέψεις μπορεί να έχουν τη μορφή ανησυχίας – αρνητικών υποθέσεων σχετικά με το μέλλον ή μία αναπαραγωγή δυσάρεστων καταστάσεων που συνέβησαν στο παρελθόν. Επίσης, μπορεί να εμφανίζονται ως μία επικριτική εσωτερική φωνή που σου λέει ότι δεν είσαι αρκετ@, οι άνθρωποι δεν σε συμπαθούν, θα έπρεπε να είχες καταφέρει περισσότερα, πρέπει να κάνεις πιο πολλά, δεν θα τα καταφέρεις, θα αποτύχεις, είσαι άχρηστ@ κ.ά.

Με ποιο τρόπο επηρεάζουν την καθημερινότητα μας;

Οι αρνητικές σκέψεις επιδρούν στην ψυχική υγεία μας, καθώς σχετίζονται με την εμφάνιση άγχους και κατάθλιψης. Το άτομο που βασανίζεται από αρνητικές σκέψεις κινδυνεύει να εγκλωβιστεί σε έναν κυκεώνα αβάσιμων σεναρίων, χάνοντας το σήμερα και την ουσία της ζωής. Παραμένει ακινητοποιημένο στο παρόν σκεπτόμενο τα λάθη – δυσκολίες του παρελθόντος ή αγωνιά για το μέλλον, προσπαθώντας να προβλέψει κάθε πιθανότητα πριν ενεργήσει και συχνά καταλήγει να μην ενεργεί.

Επιπλέον, οι επαναλαμβανόμενες αρνητικές σκέψεις απομυζούν την ενέργεια – δύναμη του με αποτέλεσμα να νιώθει, άδειο, κουρασμένο, στραγγισμένο.

Γιατί κάνουμε αρνητικές σκέψεις;

Επιβίωση

Ένας μηχανισμός του μυαλού μας είναι να μας βοηθήσει να επιβιώνουμε. Προσπαθεί να μας προστατέψει, να μας προειδοποιήσει, να μας προετοιμάσει για το χειρότερο σενάριο (τι θα γίνει στην περίπτωση που…) προκειμένου να προλάβουμε το κακό ή να προετοιμαστούμε γι’ αυτό.

Η προσωπική σου ιστορία

Ποιο είναι το οικογενειακό κλίμα μέσα στο οποίο έχεις μεγαλώσει; Ένα παιδί που μεγάλωσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου επικρατούσε η άποψη ότι η ζωή είναι δύσκολη, υπήρχαν έντονες δυσκολίες, γκρίνια, μιζέρια, κατάθλιψη, εστίαζαν στα αρνητικά και προσπερνούσαν τα ευχάριστα, είναι πιθανό ως ενήλικας να μεταφέρει ένα αντίστοιχο κλίμα στη ζωή του. Αυτό εκφράζεται μέσα από τον τρόπο μιλάει για τον εαυτό του (συνήθως έχει αρνητική αυτοεικόνα), από τον τρόπο που σκέφτεται, από τη συνολική εικόνα της ποιότητας ζωής του.

Υπολογίζεται πως ένας άνθρωπος κάνει περίπου 60.000 σκέψεις τη μέρα. Συνεπώς είναι αδύνατο να ελέγξουμε όλες μας τις σκέψεις. Το να πούμε στον εαυτό μας σκέψου θετικά ή αυτό μην το σκέφτεσαι είναι κάτι που δεν λειτουργεί από μόνο του. Αντίθετα, έχει αποδειχθεί πως όταν μπαίνουμε σε μία διαδικασία να καταπιέζουμε ή να διώχνουμε τις σκέψεις μας, τότε είναι σαν να τις σπρώχνουμε με μεγαλύτερη ένταση να βγουν-εκφραστούν, άρα πετυχαίνουμε το αντίθετο αποτέλεσμα.

Πώς μπορούμε να βγούμε από τον φαύλο κύκλο των αρνητικών σκέψεων;

Παρατήρηση

Η παρατήρηση είναι το πρώτο βήμα για την αλλαγή σε καθετί που σε δυσκολεύει. Δώσε στον εαυτό σου χώρο και χρόνο να πάρει μία απόσταση από την αρνητική σκέψη που τον κατακλύζει, να την παρατηρήσει και να αναρωτηθεί: Αυτή η σκέψη τι μου λέει; Είναι αληθινή; Πού θα με οδηγήσει το να την πιστέψω και να ακολουθήσω αυτό που μου λέει;

Απασχολήσου με κάτι άλλο

Η ανάληψη μιας εργασίας που απαιτεί την πλήρη προσοχή σου, όπως η ολοκλήρωση μιας δουλειάς που έχεις αναβάλει, μια βόλτα ή η ακρόαση μουσικής λειτουργούν ανακουφιστικά. Η εστίαση σε κάτι άλλο, μεταθέτει την προσοχή σου και μπορεί να μειώσει το άγχος.

Αυτοφροντίδα

Φρόντιζε την καθημερινότητά σου, ώστε να περιλαμβάνει δραστηριότητες που σε ευχαριστούν και φροντίζουν την ψυχή και το σώμα σου. Οφείλουμε στον εαυτό μας να έχουμε ένα περιεχόμενο ζωής μέσα στο οποίο υπάρχουν στιγμές χαλάρωσης, χαράς, σύνδεσης με τον εαυτό.

Καλλιέργησε μία ενθαρρυντική – υποστηρικτική εσωτερική φωνή

Τα άτομα που κάνουν αρνητικές σκέψεις, συχνά κατακλύζονται από αρνητικές φωνές, οι οποίες τους επιβεβαιώνουν πόσο λίγοι είναι (π.χ. είσαι χάλια, δεν πρόκειται να σε κοιτάξει, μην ζητήσεις αύξηση). Ξεκίνησε να αφουγκράζεσαι και να ενδυναμώνεις την ενθαρρυντική, τρυφερή, φροντιστική πλευρά που υπάρχει μέσα σου, αναπτύσσοντας έναν υποστηρικτικό εσωτερικό διάλογο (π.χ. δοκίμασε, δεν έχεις τίποτα να χάσεις, είναι πολύ σπουδαία η προσπάθεια που κάνεις, δικαιούσαι να κάνεις λάθη, αξίζεις να ξεκουραστείς, αξίζεις να φροντίσεις τον εαυτό σου, είσαι σπουδαί@).

Μοιράσου τις σκέψεις σου με αγαπημένα πρόσωπα

Το να μοιραστείς τις σκέψεις που σε ταλαιπωρούν με αγαπημένα πρόσωπα που εμπιστεύεσαι είναι από μόνο του βοηθητικό. Μέσα από το μοίρασμα ανακουφίζεσαι από την ένταση των σκέψεων και των συναισθημάτων σου, ενώ παράλληλα αντλείς δύναμη ανακαλύπτοντας ότι και άλλοι άνθρωποι μπορεί να σκέφτονται όπως εσύ. Επίσης, μπορείτε να υποστηρίξετε ο ένας τον άλλο μοιραζόμενοι τις εμπειρίες σας και τρόπους διαχείρισης.

Δράσε!

Το άτομο που κατακλύζεται από αρνητικές σκέψεις, προκειμένου να προστατέψει τον εαυτό του από την αποτυχία και να βιώσει συναισθήματα θλίψης, απογοήτευσης, ανημποριάς, υιοθετεί συγκεκριμένες συμπεριφορές «ασφάλειας» με συνηθέστερη το να κρατά τον εαυτό του στην άκρη, αναβάλλοντας ή μη προσπαθώντας για εκείνα που επιθυμεί να κατακτήσει. Στην πραγματικότητα αυτοεγκλωβίζεται, καθώς με την αποφυγή επιλέγουμε την αποτυχία γιατί δεν δίνουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να προσπαθήσει ώστε να επιτύχει.

Το θέμα είναι όχι τόσο να μην κάνουμε αρνητικές σκέψεις, αλλά να μπορέσουμε να τις διαχειριστούμε και να τις ενσωματώσουμε στην καθημερινότητά μας χωρίς να τις αφήνουμε να μας ακινητοποιούν.