Σε μια προσπάθεια να κάνεις πιο θρεπτικές επιλογές στη διατροφική σου καθημερινότητα έχεις μπει στη διαδικασία να αντικαταστήσεις τη ζάχαρη με άλλα προϊόντα της αγοράς που φαντάζουν πιο «υγιεινά»! Είναι όμως όλα το ίδιο θρεπτικά; Μήπως τελικά πέφτεις στην παγίδα των trends και των ελκυστικών τίτλων στα άρθρα που διαβάζεις; Πάμε να δούμε πιο αναλυτικά μερικές από τις πιο δημοφιλές εναλλακτικές που συχνά χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατα της ζάχαρης.
Ζάχαρη, λευκή ή καστανή
«Αντικατέστησα τη λευκή ζάχαρη στον καφέ με καστανή ζάχαρη για πιο υγιεινά, καλά δεν έκανα;». Δυστυχώς αυτός ο ισχυρισμός υγείας δεν έχει βάσιμα στοιχεία να τον υποστηρίζουν. Η λευκή ζάχαρη και η καστανή ζάχαρη είναι ακριβώς το ίδιο προϊόν. Η διαφορά στο χρώμα προκύπτει είτε από τη μικρότερη επεξεργασία της καστανής είτε λόγω της προσθήκης μελάσας για να προσδώσει αυτό το καραμελένιο χρώμα. Μπορεί να έχουν μια πολύ μικρή διαφορά στις βιταμίνες και στα μέταλλα, ωστόσο δεν είναι τόσο σημαντική!
Ζάχαρη καρύδας
Εδώ και μερικά χρόνια η ζάχαρη καρύδας έχει γίνει γνωστή ως ένα πιο υγιεινό υποκατάστατο της συμβατικής ζάχαρης. Η ζάχαρη καρύδας προέρχεται από το χυμό του κοκοφοίνικα. Αποτελείται από σακχαρόζη (όπως η απλή ζάχαρη) ενώ περιέχει μια φυτική ίνα, την ινουλίνη. Λόγω της ινουλίνης πιθανόν έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη από την απλή ζάχαρη, δηλαδή ανεβάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πιο σταδιακά σε σχέση με την κατανάλωση ζάχαρης. Ωστόσο, στην πράξη, παρά τις ελάχιστες διαφορές τους η ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο ή ζαχαρότευτλο και η ζάχαρη καρύδας είναι ίδιες!
Υποκατάστατα ζάχαρης: Μέλι
Το μέλι είναι ένα φυσικό προϊόν που προέρχεται από τη μέλισσα. Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα για διάφορους θεραπευτικούς σκοπούς. Στη σημερινή εποχή χρησιμοποιείται στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική για να προσδώσει τη γλυκιά του γεύση ενώ πολλές φορές λειτουργεί ως ένα πιο «υγιεινό» υποκατάστατο της ζάχαρης. Ισχύει όμως ένας τέτοιος ισχυρισμός; Η αλήθεια είναι πως όχι! Πρακτικά, το μέλι αποτελείται από απλούς υδατάνθρακες, φρουκτόζη και γλυκόζη. Ωστόσο, σε σχέση με τη ζάχαρη περιέχει μικρές ποσότητες σιδήρου, φωσφόρου, καλίου αλλά και συστατικά με αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, τα φλαβονοειδή.
Σιρόπι αγαύης
Το σιρόπι αγαύης προέρχεται από ένα φυτό που φύεται στην κεντρική Αμερική και κυρίως στο Μεξικό. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές καθώς από αυτό παρασκευάζεται, η αγαπημένη –όχι σε όλους– τεκίλα. Το φυτό αγαύη στη μη επεξεργασμένη του μορφή ίσως έχει κάποια οφέλη στην υγεία μας, λόγω τις περιεκτικότητάς του σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β και σε βιταμίνη C, αλλά και τις υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτάνες, ευεργετικές για τη λειτουργία του εντέρου. Ωστόσο, το επεξεργασμένο προϊόν που φτάνει στα χέρια μας δεν φαίνεται να παρουσιάζει ιδιαίτερα οφέλη για την υγεία μας. Σίγουρα, το σιρόπι αγαύης αποτελεί μια εναλλακτική του μελιού για τους αυστηρά χορτοφάγους (vegan).
Σιρόπι σφενδάμου
Το σιρόπι σφενδάμου είναι ένα δημοφιλές προϊόν στην Αμερική και ιδιαίτερα στον Καναδά, από όπου και προέρχεται. (Fun fact: Στη σημαία του Καναδά υπάρχει ένα φύλλο σφενδάμου!). Ο σφένδαμος είναι ένα γένος δένδρων με τα χαρακτηριστικά μυτερά φύλλα και κυρίως φύονται σε βόρειες χώρες. Το σιρόπι σφενδάμου παράγεται από το χυμό των δέντρων μετά από κατάλληλη επεξεργασία. Έχει μια πολύ μικρή περιεκτικότητα σε μέταλλα ωστόσο η σύνθεση του αποτελεί κυρίως από γλυκόζη, γεγονός που δεν το διαφοροποιηθεί ιδιαιτέρως από την κλασική ζάχαρη.
Υποκατάστατα ζάχαρης: Μελάσα
Τα τελευταία χρόνια η μελάσα και τα προϊόντα μελάσας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα στην αγορά. Αν ασχολείσαι με πιο υγιεινές παρασκευές ζαχαροπλαστικής πιθανόν και να την έχεις χρησιμοποιήσει. Η μελάσα είναι ο χυμός που προκύπτει από την επεξεργασία του ζαχαροκάλαμου (ή του ζαχαρότευτλου). Είναι ένα παραπροϊόν της διαδικασίας παραγωγής της ζάχαρης που για χρόνια δεν του πολυδίναμε σημασία όμως σήμερα γνωρίζουμε τα πολλαπλά της οφέλη. Η μελάσα είναι ένα φυτικό προϊόν με μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο, για αυτό λόγο προτείνεται σε άτομα με σιδηροπενική αναιμία, ιδιαίτερα αν είναι vegetarian ή vegan. Είναι πολύ πλούσια σε πολυφαινόλες με αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση ενώ έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Δοκίμασέ τη σκέτη ή ως συστατικό των γλυκών που φτιάχνεις στο σπίτι.
Σίγουρα σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να δαιμονοποιήσεις τη ζάχαρη καθώς και όλα τα υπόλοιπα υποκατάστατά της. Είναι γεγονός ότι η υψηλή κατανάλωση ζαχάρων οδηγεί στην εμφάνιση πολλών χρόνιων ασθενειών και συνολικά είναι επιβλαβής για την υγεία. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται να φας ξανά το αγαπημένο σου γλυκό ή ότι θα διαγράψεις για πάντα τα γλυκά από τη ζωή σου! Όλα θέλουν ισορροπία και όλα μπορούν να έχουν θέση στη διατροφική σου καθημερινότητα. Είναι σημαντικό να μένεις ενημερωμένος και να κάνεις ουσιαστικές αλλαγές που θα βελτιώσουν τη διατροφή και την υγεία σου.