O βιγκανισμός είναι πλέον μία από τις ισχυρότερες τάσεις. Το να οδηγηθούμε σε έναν συμπονετικό τρόπο ζωής φαίνεται να είναι πλέον ανάγκη και όχι απλά μόδα.  Όλη αυτή η ζήτηση για vegan προϊόντα έκανε κι άλλες βιομηχανίες να ενεργοποιηθούν, κυρίως τη βιομηχανία της ομορφιάς – κοινώς, των καλλυντικών και των προϊόντων μακιγιάζ. Θα έχεις άλλωστε προσέξει πως ακόμα και στα σουπερμάρκετ πλέον μπορεί κανείς να βρει vegan προϊόντα περιποίησης και ομορφιάς, που έχουν και το σηματάκι της πιστοποίησης.

Τι σημαίνει όμως vegan προϊόν ομορφιάς;

Υπάρχει ένα μπέρδεμα γύρω από τα vegan προϊόντα ομορφιάς και συνήθως έχει να κάνει με το… «cruelty-free». Δεν είναι λίγοι (δηλαδή μάλλον είναι οι πολλοί) που θεωρούν πως είναι ένα και το αυτό. Ωστόσο, για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα, όταν ένα προϊόν είναι vegan σημαίνει ότι δεν έχει ζωικά συστατικά, ενώ ο όρος «cruelty-free» αναφέρεται σε προϊόντα που για τη δημιουργία τους δεν έχουν γίνει πειράματα σε ζώα. Δηλαδή, ναι, είναι πιθανό ένα vegan προϊόν να έχει τεσταριστεί σε ζώα και ένα cruelty-free προϊόν να περιέχει ζωικά συστατικά.

Υπάρχουν αρκετοί οργανισμοί που δίνουν πιστοποιήσεις σχετικά με το αν ένα προϊόν είναι vegan ή cruelty-free. Το πιο αναγνωρισμένο είναι το πρόγραμμα Leaping Bunny, το οποίο δίνει πιστοποίηση σε εταιρείες με προϊόντα προσωπικής φροντίδας και σπιτιού, που είναι σίγουρο πως δεν κάνουν πειράματα σε ζώα σε κανένα στάδιο της διαδικασίας παραγωγής.

Με απλά λόγια, ένα τελικό προϊόν μπορεί να λέει cruelty-free, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Τα περισσότερα πειράματα σε ζώα γίνονται στο επίπεδο των συστατικών, οπότε με το Leaping Bunny είσαι 100% σίγουρη πως δεν έγινε κανένα πείραμα, ποτέ, στο εργαστήριο.

Με τη σειρά της, η PETA, και το πρόγραμμά της Beauty Without Bunnies, έχει βγάλει λίστα με κάθε καταγεγραμμένη εταιρεία που είναι είτε cruelty-free είτε και vegan και cruelty-free μαζί. Το ίδιο έχει κάνει και η Vegan Society στην Αγγλία, όπου βρίσκεται και η πιο παλιά vegan society παγκοσμίως.03

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για τα cruelty-free καλλυντικά

Ζωικά vs vegan συστατικά

Τα πιο συνηθισμένα συστατικά ζωικής προέλευσης που συναντά κανείς σε προϊόντα ομορφιάς είναι το μέλι, η κηρήθρα, η λανολίνη (εκκρίνεται από τους σμηγματογόνους αδένες του μαλλιού που φέρουν κάποια ζώα), το σκουαλένιο (αν και υπάρχει και φυτικό, υπάρχει και ζωικό και είναι το έλαιο από το συκώτι του καρχαρία), η καρμίνη (προέρχεται από πολτοποιημένα σκαθάρια), η ζελατίνη (από τα οστά αγελάδας ή γουρουνιού, τένοντες ή συνδέσμους), η αλλαντοΐνη (ούρα αγελάδας), το αμπάρο (προέρχεται από τις εκκρίσεις του λεπτού εντέρου της φάλαινας) και ο πλακούντας (από τα πρόβατα).

Αξίζει να αναφερθεί πως το ότι ένα προϊόν είναι vegan δεν σημαίνει απαραίτητα και ότι είναι και «αθώο». Για παράδειγμα, και τα πατατάκια είναι vegan, αλλά δεν είναι και υγιεινά. Το ίδιο συμβαίνει και με τα προϊόντα μακιγιάζ: επειδή είναι vegan και cruelty-free δεν σημαίνει πάντα πως είναι και «καθαρά» (αυτό που λέμε clean beauty). Η λίστα των συστατικών τους μπορεί να είναι, για παράδειγμα, γεμάτη με χημικά.

Γι’ αυτό μια μικρή προσοχή. Το επόμενο βήμα είναι να «καθαρίσεις» τον κατάλογο των συστατικών χωρίς όμως να βγάλεις τελείως τα συντηρητικά, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της φρεσκάδας ενός προϊόντος. Χρησιμοποιώντας προϊόντα μόνο με φυσικά συστατικά, θα παρατηρήσεις πως συχνά αναπτύσσονται βακτηρίδια, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε μόλυνση και απώλεια της αποτελεσματικότητας του προϊόντος. Εν ολίγοις, προτίμησε ένα vegan προϊόν με καθαρά φυσικά συστατικά μαζί με κάποια συντηρητικά.

Τι γίνεται στην Ευρώπη;

Τα πειράματα σε ζώα για προϊόντα της βιομηχανίας καλλυντικών απαγορεύονται στην Ευρώπη από το 2004, μετά από δεκαετίες εκστρατειών αντίδρασης από καταναλωτές, εταιρείες και οργανισμούς προστασίας ζώων. Το 2009, απαγορεύτηκαν στην ΕΕ τα πειράματα σε ζώα για τα συστατικά των καλλυντικών. Το 2013 η ΕΕ απαγόρευσε την πώληση καλλυντικών που είχαν δοκιμαστεί σε ζώα.

Η προσέγγιση της ΕΕ μέχρι σήμερα υπήρξε πρωτοπόρα και προοδευτική, ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις και στην πολιτική πίεση των καταναλωτών, δίνοντας το παράδειγμα για υιοθέτηση παρόμοιας νομοθεσίας σε πολλές χώρες. Οι πρόσφατες απαιτήσεις για πειράματα σε ζώα από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Χημικών (ECHA) έθεσαν σε αμφισβήτηση την απαγόρευση, αλλά και την πρόοδο που έχει σημειωθεί παγκοσμίως σχετικά με την απαγόρευση των πειραμάτων σε ζώα για τα καλλυντικά. Πολλές χιλιάδες ζώων θα μπορούσαν να υποβληθούν σε βάναυσα και περιττά πειράματα. Συγκεκριμένα, η ECHA είχε γνωμοδοτήσει πως η γερμανική εταιρεία χημικών Symrise ήταν υποχρεωμένη να κάνει πειράματα για δύο ουσίες που χρησιμοποιούνταν μόνο σε καλλυντικά, για λόγους ασφαλείας, παρακάμπτοντας τους ισχύοντες περιορισμούς που είχαν τεθεί στην ΕΕ.

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για τα cruelty-free καλλυντικά

Nati Melnychuk/ Unsplash

Τι συμβαίνει με την Κίνα;

Αν και πολλές εταιρείες θέλουν να είναι cruelty-free, είτε για λόγους ηθικής είτε γιατί δέχονται πίεση από τους καταναλωτές, υπάρχει πάντα ένα μεγάλο εμπόδιο που λέγεται… Κίνα. Η Κίνα είναι η μοναδική χώρα που από τον νόμο απαιτεί να γίνονται πειράματα σε ζώα. Και, ναι, είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές καλλυντικών και αποτελεί το 20% της παγκόσμιας αγοράς, με έσοδα άνω των 3 δισ. δολαρίων. Αυτό σημαίνει πως brands που θέλουν να είναι πραγματικά cruelty-free θα πρέπει να μπουν αντίο σε αυτό το τόσο μεγάλο αγοραστικό κοινό. Ακόμα και αν οι ίδιες οι εταιρείες δεν κάνουν πειράματα σε ζώα, προκειμένου να πουλήσουν στην Κίνα θα πρέπει να πληρώσουν ώστε τα προϊόντα τους να υποβληθούν σε δοκιμές σε ζώα από τρίτους.

Παρ’ όλα αυτά, κάτι φαίνεται να αλλάζει. Το κινέζικο πρακτορείο Gansu Province National Medical Products Association είχε ανακοινώσει πως οι δοκιμές σε ζώα μετά τη διάθεση των προϊόντων στην αγορά δεν θα αποτελέσουν πλέον προϋπόθεση για τελικά εγχώρια ή εισαγόμενα καλλυντικά προϊόντα. Στο παρελθόν, η διαδικασία μετά τη διάθεση στην αγορά της Κίνας περιελάμβανε υποχρεωτικές δοκιμές σε ζώα, καθώς και δοκιμές πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά. Με τα νέα δεδομένα, αυτό το δεύτερο βήμα των δοκιμών σε ζώα καταργείται, αν και οι κανονισμοί πριν από τη διάθεση του προϊόντος στην αγορά παραμένουν αμετάβλητοι.

H Humane Society International σε tweet που έκανε ανέφερε πως τα νέα ήταν «ενθαρρυντικά, ωστόσο δεν αποτελούν εγγύηση πως δεν θα ξαναγίνουν πειράματα σε ζώα για προϊόντα μετά τη διάθεσή τους στην αγορά, ενώ τα πειράματα σε ζώα για προϊόντα πριν από τη διάθεσή τους συνεχίζονται. Επίσης, θα γίνονται σε περίπτωση που κάποιος καταναλωτής παραπονεθεί για κάποιο προϊόν».

Από την άλλη, έπειτα από πιέσεις της PETA US, η κινεζική κυβέρνηση ενέκρινε δύο ακόμα μεθόδους να τεστάρονται τα καλλυντικά προϊόντα που παρασκευάζονται στην Κίνα, χωρίς τη χρήση ζώων. Να τονίσουμε πως μέχρι τώρα ό,τι καλλυντικό παρασκευαζόταν στην Κίνα οι παρασκευαστές του ήταν υποχρεωμένοι να το ελέγχουν κάνοντας πειράματα σε ζώα πριν πάρουν επίσημη άδεια για να το κυκλοφορήσουν στην αγορά της χώρας.

Οι δύο πρόσφατα εγκεκριμένες δοκιμές, η άμεση δοκιμασία αντιδραστικότητας πεπτιδίων για την ευαισθησία του δέρματος και ο σύντομος προσδιορισμός έκθεσης για τον ερεθισμό των ματιών, θα σώσουν αμέτρητα ζώα που μέχρι τώρα υπέμειναν τα χειρότερα.

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για τα cruelty-free καλλυντικά

Emiliano Vittoriosi/ Unsplash

Οι καταναλωτές έχουν τη δύναμη…

…και οι μεγάλες εταιρείες ακούν. Πολύ συχνά πλέον ακούμε για μεγάλες εταιρείες πως δεσμεύονται σε μια πολιτική που δεν επιτρέπει τα πειράματα σε ζώα, ενώ άλλες υποστηρίζουν ανοιχτά την παγκόσμια απαγόρευση των πειραμάτων. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, οι επιλογές μας μπορούν να οδηγήσουν σε ένα λιγότερο βίαιο μέλλον. Γι’ αυτό, την επόμενη φορά που θα αγοράσουμε την αγαπημένη μας κρέμα, foundation ή σαμπουάν, ψάχνουμε για την πιστοποίηση.

Η γνώση είναι ένα κλικ μακριά σου

To crueltyfreekitty.com είναι το site το οποίο θα γίνει ο σύμμαχός σου στον “αγώνα” για ένα cruelty free μέλλον. Εδώ θα βρεις όλες τις εταιρείες που δεν κάνουν πειράματα σε ζώα, ενώ η λίστα τους ανανεώνεται συνέχεια, μην αφήνοντας περιθώρια για λάθη.

List of Officially Cruelty-Free Brands (2022 Update)