Τα οιστρογόνα είναι οι κύριες γυναικείες ορμόνες, αν και κυκλοφορούν στο αίμα και των δύο φύλων. Πήραν την ονομασία τους, από την αρχαία ελληνική λέξη Οίστρος, που σημαίνει πνευματική και ψυχική διέγερση και έξαρση, ενώ παράλληλα βιολογικά, σημαίνει το σύνολο των διεργασιών που σχετίζονται, με την ωορρηξία των θηλαστικών.
Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι φυσικών οιστρογόνων: η οιστρόνη (Ε1), η οιστραδιόλη (Ε2) και η οιστριόλη (Ε3). Η οιστραδιόλη αποτελεί τη βασική ορμόνη κατά τη διάρκεια των αναπαραγωγικών χρόνων της γυναίκας, και η οιστρόνη κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης.
Βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και ευθύνονται για την ανάπτυξη γυναικείων δευτερευόντων χαρακτηριστικών, όπως οι μαστοί, ενώ είναι είναι υπεύθυνα για την πάχυνση του ενδομητρίου και τη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου.
Ποιος ο ρόλος τους στον οργανισμό
- Αυξάνουν την HDL (καλή) χοληστερόλη και μειώνουν την (κακή) LDL, υπεύθυνη για τις αθηρωματικές πλάκες στις αρτηρίες, δίνοντας ώθηση στην καρδιά σου να λειτουργεί δυνατά.
- Συντελούν στην ανάπτυξη του κόλπου, του τραχήλου και της μήτρας και των σαλπίγγων.
- Συντελούν στην ανάπτυξη των γαλακτοφόρων πόρων των μαστών.
- Βοηθούν την κατανομή του λίπους στους μαστούς και στους γοφούς.
- Συμμετέχουν σε μεταβολικές διεργασίες στο ήπαρ και τα οστά.
- Επιδρούν στο μεταβολισμό των λιποπρωτεϊνών, της χοληστερόλης και των φωσφολιπιδίων.
- Αναστέλλουν την πρόσληψη σιδήρου από τα ερυθρά αιμοσφαίρια με συνέπεια την μείωση της αιμοσφαιρίνης στις γυναίκες. Έτσι, αναστέλλουν την οστεοπόρωση.
- Προκαλούν επαναρρόφηση του νατρίου και του νερού από τα νεφρικά σωληνάρια.
- Μπορούν να αναστείλουν την ανάπτυξη όταν η εμμηνορρυσία εμφανίζεται νωρίς.
Τι συμβαίνει όταν έχεις αυξημένα οιστρογόνα
Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων είναι υψηλά, επηρεάζεται ποικιλοτρόπως η σωστή λειτουργία του οργανισμού σου. Πέρα από το αυξημένο σωματικό βάρος -ιδίως στην περιοχή της κοιλιάς και της περιφέρειας- θα δεις ότι διαταράσσεται η κανονικότητα του έμμηνου κύκλου.
Πιο συγκεκριμένα, τα συμπτώματα που θα παρατηρήσεις:
- Ακανόνιστη περίοδος λόγω υψηλών οιστρογόνων
- Σταγονοειδής αιμόρροια
- Βαριά περίοδος με αυξημένη αιμόρροια
- Πιο έντονα συμπτώματα προεμμηνορροϊκού συνδρόμου
Άλλα συμπτώματα:
- Φούσκωμα
- Κρύα χέρια και πόδια
- Δυσκολίες στον ύπνο
- Κόπωση
- Τριχόπτωση
- Συχνοί πονοκέφαλοι
- Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
- Εναλλαγές διάθεσης, κατάθλιψη, άγχος
- Διαταραχές μνήμης
- Πόνος ή ευαισθησία των μαστών
- Μη καρκινικές ψηλαφητές μάζες στον μαστό
Πώς μπορεί να επηρεάσουν την υγεία σου
Τα ανεβασμένα επίπεδα οιστρογόνων μπορεί να είναι υπεύθυνα για πολλές σοβαρές επιπλοκές στην υγεία, όπως:
- Διαταραχές του θυρεοειδούς
- Θρόμβωση
- Έμφραγμα
- Εγκεφαλικό
- Καρκίνος μαστού
- Καρκίνος ωοθηκών
Τα οφέλη τους στον οργανισμό
Δεν μπορεί να υπάρξει ομαλή λειτουργία του οργανισμού σου χωρίς τα φυσικά οιστρογόνα που παράγει. Όταν υπάρχουν στα σωστά επίπεδα, τα οφέλη είναι σημαντικά, όπως:
- Προστασία από τη νόσο του Αλτζχάιμερ.
- Μείωση κινδύνου από τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
- Ανακούφιση από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης καθώς και της κατάθλιψης που οφείλεται σε αυτήν.
- Διατήρηση της μνήμης.
- Μείωση απώλειας οστικής μάζας.
Πώς θα τα ελέγξεις
Ο γιατρός θα σου πει ότι έχεις τη δυνατότητα να τα ανιχνεύσεις μέσω τεστ αίματος, σιέλου ή ούρων. Στο τεστ αίματος τα φυσιολογικά επίπεδα οιστρογόνων κυμαίνονται μεταξύ 180 – 200 pg/ml πριν την εμμηνόπαυση ενώ στην εμμηνόπαυση ιδανικά είναι τα επίπεδα που κυμαίνονται μεταξύ 60 – 120 pg/ml.
Ο ρόλος τους στην εμμηνόπαυση
Η ισορροπημένη παρουσία οιστρογόνων στον οργανισμό δρα ρυθμιστικά, σε προφυλάσσει από την παχυσαρκία και σε βοηθά να έχεις ομοιόμορφο βάρος. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα χαμηλά οιστρογόνα προκαλούν πτώση του μεταβολικού ρυθμού και μείωση της επιθυμίας για φυσική δραστηριότητα, της σεξουαλικής επιθυμίας συμπεριλαμβανομένης. Με την εμμηνόπαυση μειώνονται τα επίπεδά τους, αυξάνοντας έτσι την αποθήκευση λίπους και κάνοντας δύσκολη την απώλεια βάρους. Οι γυναίκες που παίρνουν οιστρογόνα τα πρώτα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση φαίνεται να έχουν καλύτερο μεταβολισμό, ενώ δεν παίρνουν γρήγορα βάρος μετά την διακοπή της περιόδου.
Τα οιστρογόνα στην εμμηνόπαυση
Πρόκειται για θεραπεία με σκοπό την υποκατάσταση των ορμονών του φύλου στις γυναίκες. Αυτές οι ορμόνες είναι τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Μέχρι τη φάση της εμμηνόπαυσης απελευθερώνονται φυσιολογικά από τις ωοθήκες και ελέγχουν την ομαλή έλευση της περιόδου αλλά και τη διάθεση ενώ ταυτόχρονα μπορούν να συμβάλουν στην αίσθηση της ευημερίας και της υγείας.
Με την έλευση της εμμηνόπαυσης, η υποχώρηση των επιπέδων των οιστρογόνων είναι υπεύθυνη για συμπτώματα όπως εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις, αϋπνία, αίσθημα παλμών, αλλαγές στη διάθεση, ξηρότητα του κόλπου και οδυνηρή σεξουαλική επαφή και ήπιες μεταβολές του δέρματος όπως ξηρότητα και απώλεια ελαστικότητας
.
Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης στην πρώιμη εμμηνόπαυση
Οι περισσότερες γυναίκες μπαίνουν σε εμμηνόπαυση σε ηλικία μεταξύ 50-55 ετών ενώ ορισμένες γυναίκες μπορεί να αντιμετωπίσουν την πρώιμη εμμηνόπαυση πριν την ηλικία των 45 ετών. Στις γυναίκες αυτές, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μπορεί να χρησιμοποιηθεί πριν την ηλικία των 50 ετών χωρίς να αυξηθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Πότε δεν ενδείκνυται η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης
Η θεραπεία δεν είναι κατάλληλη για σένα εάν υπάρχει:
- προσωπικό ή κληρονομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού,
- καρκίνου των ωοθηκών
- καρκίνου της μήτρας
- ιστορικό θρόμβωσης στο αίμα
- ιστορικό θρομβοφιλίας
- ιστορικό καρδιακής νόσου ή εγκεφαλικού επεισοδίου
- υψηλή αρτηριακή πίεση (απαιτείται έλεγχος της αρτηριακής πίεσης πριν την έναρξη της θεραπείας)
- ηπατική νόσος
- δυσπεψία
