Έχεις αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι οδοντόκρεμες περιέχουν φθόριο και γιατί στα παιδιά μας κάνουμε φθορίωση; Προσωπικά δεν είχα ποτέ, μέχρι που πέρασα από την εκπαίδευση δασκάλου Γιόγκα. Εκεί έμαθα πόσο σημαντική είναι η λειτουργία της επίφυσης (pineal gland). Αυτού του μικρού αδένα, που έχει μέγεθος μπιζελιού και «κάθεται» ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου. Γνωστή ανάμεσα στους μύστες και ως Τρίτο Μάτι ή Ajna Chakra, η επίφυση είναι υπεύθυνη τόσο για σωματικές λειτουργίες (κιρκάδιοι ρυθμοί κτλ) όσο και για πνευματικές (σύνδεση με ανώτερα επίπεδα). Τί σχέση έχει όμως η οδοντόκρεμα μας με αυτή την περιοχή του εγκεφάλου; Να πάρω οδοντόκρεμα με φθόριο ή όχι; Αυτό αναρωτήθηκα κι εγώ, όταν στο βιβλίο της εκπαίδευσής μου διάβασα την φιλική οδηγία να χρησιμοποιούμε φυσικές οδοντόκρεμες χωρίς φθόριο.
Όποιος ψάχνει βρίσκει λένε. Έτσι άρχισα κι εγώ να ρωτάω. Ο πιο κατάλληλος άνθρωπος που θα μπορούσα να σκεφθώ για να απαντήσει στις ερωτήσεις μου δεν ήταν άλλος από τον παιδοδοντίατρό μας. Ο Σωκράτης Μητάκος MSc, δημιουργός του OneTooθ είναι ο λόγος που τρία στα τρία μου παιδιά ζητούν από μόνα τους να πάμε στον οδοντίατρο. Και με αυτή την εισαγωγή πιστεύω ότι δεν χρειάζεται να πω κάτι άλλο για το άτομό του (οι γονείς με καταλαβαίνουν!). Ο Σωκράτης λοιπόν αρχικά μου εξήγησε με απλά λόγια πως λειτουργεί το φθόριο στα δόντια. «Η αδαμαντίνη των δοντιών, ή αλλιώς το σμάλτο έχει μια κρυσταλλική δομή. Αν την δούμε σχηματικά, στο κέντρο του κάθε κρυστάλλου βρίσκεται ένα βασικό συνδετικό συστατικό, το οποίο είναι το ασβέστιο. Όταν κάνουμε τοπική φθορίωση στα παιδικά δόντια, η υψηλή συγκέντρωση του φθορίου έρχεται στην επιφάνεια του δοντιού να κάνει μία θεραπεία αντικατάστασης. Επειδή το φθόριο είναι πιο δυνατό στοιχείο από το ασβέστιο, βγαίνει το ασβέστιο και μπαίνει στη σύνδεση το φθόριο. Έχει διαπιστωθεί ότι ο κρύσταλλος που έχει στο κέντρο του το φθόριο είναι πολλές φορές πιο ανθεκτικός με αποτέλεσμα να αντέχει στα οξέα. Έτσι, σκληραίνουν τεχνητά τα δόντια και προλαμβάνεται η τερηδόνα. Η επανάληψη της φθορίωσης κάθε 6 μήνες γίνεται με σκοπό να δημιουργηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι όγκοι κρυστάλλων με φθόριο παρά με ασβέστιο.
Στα διαστήματα μεταξύ των φθοριώσεων έρχεται ο ρόλος της παιδικής οδοντόκρεμας με φθόριο να συντηρήσει κατά μία έννοια το αποτέλεσμα. Παλαιότερα, έδιναν στα παιδιά και καραμελάκια φθορίου (Apoflux) ή σταγόνες, κάτι που στην Αμερική ακόμα το κάνουν. Αυτά παρέχουν μία θεωρητικά ασφαλή ημερήσια δόση φθορίου, που φθοριώνει τα δόντια εν τη γενέσει». Σε αυτό το σημείο κατάλαβα τη μεγάλη σημασία του φθορίου στις μικρές ηλικίες. Τι γίνεται όμως με τους ενήλικες και την οδοντόκρεμά τους; «Τα δόντια πίνουν φθόριο μέχρι και τρία χρόνια μετά την Ανατολή τους. Αυτό σημαίνει ότι είναι επιδεκτικά στην φθορίωση μέχρι τα 15 έτη. Μετά από αυτό το όριο δεν υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε». Η προσωπική άποψη του Σωκράτη είναι ότι στα δόντια των ενηλίκων δεν είναι καθόλου απαραίτητο το φθόριο, άρα και οι οδοντόκρεμες που το περιέχουν. Στη μεταξύ μας συζήτηση καταλήξαμε ότι αν ένας ενήλικας βουρτσίζει σωστά τα δόντια του και τακτικά, αποφεύγοντας την ζάχαρη, εξασφαλίζει αποτελεσματικά την πρόληψη της τερηδόνας. Επίσης στα παιδιά με την τοπική φθορίωση στο οδοντιατρείο, απολαμβάνουμε τα οφέλη της χωρίς τις αρνητικές συνέπειες της κατανάλωσης φθορίου.
Σε αυτό το σημείο ανακουφίστηκα, αφού σκέφτηκα, οκ ό,τι φθόριο έχω «φάει» το έχω «φάει» και ότι δεν χρειάζεται να το χρησιμοποιώ από εδώ και στο εξής. Όσον αφορά τα παιδιά σίγουρα θα συμβούλευα τις φίλες μου με παιδιά που έχουν νεογιλά δοντάκια να μην ενδώσουν ακόμα στην οδοντόκρεμα με φθόριο. Ευχαριστώντας θερμά τον Σωκράτη Μητάκο για τα φώτα του, συνέχισα την έρευνα για να βρεθώ μπροστά σε σοκαριστικά στοιχεία σχετικά με αυτό το σχημικό στοιχείο.
Πάνω από 400 μελέτες συνδέουν το φθόριο με νευρολογικές διαταραχές από το 1930, ανάμεσα σε αυτές συγκαταλέγεται και η επίδραση του φθορίου στην λειτουργία της επίφυσης. Υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν την σχέση της κατανάλωσης φθορίου κατά την εγκυμοσύνη με χαμηλό δείκτη ΙQ στα παιδιά αλλά και μορφές αυτισμού. Τα στοιχεία μπορείτε να τα δείτε εδώ.
Ολόκληρα site και οργανισμοί έχουν δημιουργηθεί κατά καιρούς για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους της κατανάλωσης φθορίου από τους ανθρώπους. Σε αυτή εδώ την πηγή βρίσκει κανείς τις δημοσιευμένες μελέτες, ενώ στο site του ΙΑΟΜΤ (International Academy of Oral Medicine and Toxicology οι επιστήμονες έχουν πάρει σαφή θέση σε σχέση με το φθόριο και την έχουν αναρτήσει εδώ.
Μαζί με μία ολόκληρη λίστα με τρόπους για να αποφύγουμε την έκθεση στο φθόριο
Υπάρχουν και οι αστικοί μύθοι που λένε ότι οι ναζί φθοριώνανε το νερό στα στρατόπεδα συγκέντρωσης αλλά και στις κατακτημένες πόλεις προκειμένου να χειραγωγούν ευκολότερα τις συνειδήσεις των ανθρώπων. Αυτό δεν μπορούμε να το εξακριβώσουμε αλλά με βάση όλα τα παραπάνω στοιχεία θα μπορούσε εύκολα να είναι αλήθεια. Στην πορεία έμαθα ότι ακόμα και σήμερα φθοριώνουν το νερό σε κάποια μέρη του κόσμου με την πρόφαση ότι κάνει καλό στα δόντια του πληθυσμού. Η πρακτική αυτή βέβαια έχει απαγορευθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά σε άλλες γεωγραφικές συντεταγμένες ο κόσμος παλεύει με τις αρχές για την αυτονόητη ελευθερία του να πίνει καθαρό νερό. Το φθόριο είναι αδιαμφισβήτητα ένα δηλητήριο. Τις δεκαετίες του 10’ και του 20’ χρησιμοποιούνταν σαν ποντικοφάρμακο. Ακόμα κι ένας πρώην υπέρμαχος της φθορίωσης του νερού, κάνοντας έρευνα άλλαξε γνώμη κι έγραψε βιβλίο.
Όλα αυτά τα αδιάσειστα στοιχεία με κάνουν να αναρωτιέμαι πόσο ασφαλής είναι ακόμα και αυτή η μικρή ποσότητα του φθορίου που υπάρχει στις οδοντόκρεμές μας; Ποιος μας το εγγυάται αυτό; Ναι, στις ηλικίες κάτω των 15 είναι αδιαμφισβήτητο ότι βοηθά τα δόντια να γίνουν πιο ανθεκτικά όμως γιατί οι οδοντόκρεμες των ενηλίκων εξακολουθούν να περιέχουν φθόριο; Θεωρητικά, το γεγονός ότι δεν καταπίνουμε την οδοντόκρεμα, μας προστατεύει από την άρθροισή του στον οργανισμό μας; Μία καλή έρευνα αρχικά απαντά. Σε δεύτερη φάση όμως γεννά νέα ερωτήματα και με αυτά θα σας αφήσω εδώ. Ας σκεφτούμε, με όποια δύναμη μας επιτρέπει η επίφυσή μας (χα χα χα) τις καθημερινές επιλογές που κάνουμε. Ακόμα και η τόσο μικρή κίνηση της εναπόθεσης της οδοντόκρεμας επάνω στην οδοντόβουρτσά μας, πόσο μεγάλη σημασία μπορεί να έχει για την ολική μας υγεία και την πνευματική μας ικανότητα; Το να μην τρώμε γλυκά και να φροντίζουμε τα δόντια μας πιο εντατικά ίσως είναι πιο δύσκολο από το απλά να μην αλλάξουμε καμία συνήθεια. Μήπως όμως αξίζει τον κόπο;
