Η κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ πολύ κοντά στον ύπνο, το φως και η θερμοκρασία του υπνοδωματίου ακόμα και οι κάλτσες είναι μερικοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν τον ύπνο σου. Υπάρχει όμως και κάτι που ίσως δεν το σκέφτηκες ποτέ και μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο σου και αυτό είναι το χρώμα των ματιών σου!
Το χρώμα των ματιών σου είναι κάτι μοναδικό πάνω σου, κάτι σαν το δακτυλικό σου αποτύπωμα. Ναι μπορεί να έχεις καφέ μάτια όπως και εκατομμύρια άλλα άτομα στον κόσμο, αλλά στην πραγματικότητα η απόχρωση των ματιών σου είναι μοναδική! Αυτό που διαμορφώνει το χρώμα των ματιών σου είναι η ποσότητα της μελανίνης που περιέχεται στο μπροστινό στρώμα της ίριδας του ματιού. Εάν ο οργανισμός ενός ατόμου παράγει περισσότερη μελανίνη, τα μάτια του έχουν πιο σκούρο χρώμα. Αντίθετα, αν ο οργανισμός ενός ατόμου παράγει λιγότερη μελανίνη, τα μάτια του θα έχουν πιο ανοιχτό χρώμα, όπως πράσινο ή μπλε.
Ωραία όλα αυτά, τι σχέση έχουν όμως με τον ύπνο; Σύμφωνα με έρευνα, ανάλογα με το αν εκτίθεσαι στο φως κατά τη διάρκεια του ύπνου, το χρώμα των ματιών σου μπορεί να παίζει ρόλο στην απελευθέρωση της μελατονίνης από το σώμα, μιας ορμόνης που επηρεάζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης.
Τι συμβαίνει στα άτομα με ανοιχτόχρωμα μάτια;
Σε μια μελέτη του 2007 που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Physiology, οι ερευνητές εξέτασαν τον ρόλο της φυλής και του χρώματος των ματιών σε δέκα λευκούς ενήλικες άνδρες με ανοιχτόχρωμα μάτια (μπλε, πράσινα, ανοιχτά καστανά) και έντεκα Ασιάτες άνδρες με σκούρα, καστανά μάτια. Ενώ κοιμόντουσαν, οι συμμετέχοντες εκτέθηκαν στο φως του δωματίου για διάρκεια δύο ωρών. Η ομάδα μελέτης έκανε μετρήσεις στη συγκέντρωση μελατονίνης στο σάλιο των συμμετεχόντων, αλλά και του μεγέθους της κόρης του ματιού τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της έκθεσης τους στο φως. Στα άτομα με ανοιχτόχρωμα μάτια παρατηρήθηκε μεγαλύτερος βαθμός καταστολής της μελατονίνης ύστερα από την έκθεση τους στο φως, ενώ δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφοροποίηση στο μέγεθος της κόρης του ματιού μεταξύ των δύο ομάδων.
Η καταστολή της μελατονίνης από την έκθεση στο φως του δωματίου πριν από τον ύπνο έχει αποδειχθεί πως μπορεί να αλλάξει την αντίληψη του οργανισμού για τη διάρκεια της νύχτας και να επηρεάσει αρνητικά τον ύπνο. Έτσι, τα άτομα με ανοιχτόχρωμα μάτια είναι πιο επιρρεπή σε αυτή την επίδραση.
Επηρεάζει το χρώμα των ματιών την ώρα που κοιμόμαστε;
Σύμφωνα με έρευνες, ναι! Το χρώμα των ματιών σου μπορεί να επηρεάσει την ώρα που πέφτεις για ύπνο. Μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2003 με 1.000 συμμετέχοντες ανακάλυψε πως τα άτομα με σκουρόχρωμα μάτια τείνουν να κοιμούνται τουλάχιστον 2 ώρες αργότερα από τα άτομα με πιο ανοιχτόχρωμα μάτια. Και αυτό ισχύει περισσότερο τους χειμερινούς μήνες και σε νοτιότερες περιοχές της Γης. Οι ερευνητές θεωρούν πως αυτό συμβαίνει διότι οι φωτοευαίσθητες πρωτεΐνες στα σκούρα μάτια μπορεί να παραμένουν ενεργοποιημένες από την έκθεση στο βραδινό φως για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα από ότι εκείνες στα ανοιχτόχρωμα μάτια, ως μέσο παράτασης της αντίληψης του οργανισμού για τη διάρκεια της ημέρας, κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Από την άλλη, μια μελέτη του 2009 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Circadian Rhythms διαπίστωσε ότι ενώ η έκθεση στο φως καθυστερούσε την έναρξη του ύπνου των συμμετεχόντων, το χρώμα των ματιών δεν ήταν παράγοντας που συνέβαλε στις μετατοπίσεις της φάσης του κιρκάδιου ρυθμού. Σίγουρα, πάντως, χρειάζονται ακόμη περισσότερες έρευνες σχετικά με το θέμα.
