«Πώς τα πέρασες σήμερα στο σχολείο μωρό μου;» Καλά!

«Πώς τα πήγες με την καινούργια δασκάλα;» Καλά!

«Με ποιον φίλο σου έπαιξες;» Με κανέναν!

«Πώς σου φάνηκε το πρώτο μάθημα αγγλικών;» Καλό!

«Τι κάνατε σήμερα με την κυρία Χ;» Δεν θυμάμαι!

Αυτές είναι μερικές μόνο από τις ερωτήσεις που έχω κάνει ως σήμερα στον πεντάχρονο γιο μου, προσπαθώντας να εκμαιεύσω πληροφορίες για την καθημερινότητά του στο σχολείο. Και οι απαντήσεις του προέρχονται προφανώς από κάποιο προεγκατεστημένο οδηγό Q&A βάσει του οποίου λειτουργούν τα παιδιά. Αλλιώς δεν εξηγείται ότι ίδιες και απαράλλαχτες απαντήσεις δίνουν και οι περισσότεροι συνομήλικοί του. Μήπως όμως φταίνε κι οι ερωτήσεις μας; Μήπως εάν τις θέσουμε διαφορετικά, λάβουμε και πιο κατατοπιστικές απαντήσεις;

Το timing το σωστό για να μάθεις πώς περνάει το παιδί σου στο σχολείο

Σύμφωνα με την Dr. Bettina Hohnen, κλινική ψυχολόγο και μία εκ των συγγραφέων του How to Have Incredible Conversations With Your Child, οι ουσιαστικές συζητήσεις των παιδιών με τους γονείς λειτουργούν προστατευτικά για την ψυχική υγεία τους. Η ώρα που παίρνουμε τα παιδιά από το σχολείο είναι η ώρα της επανένωσης. «Είναι σημαντική στιγμή για την ανάπτυξή τους, γιατί αν βλέπεις τα σημάδια που δίνει το παιδί την ώρα της συνάντησης και φέρεσαι με ενσυναίσθηση, ο μεταξύ σας δεσμός δυναμώνει» λέει η Hohnen.

Πώς περνάει το παιδί σου στο σχολείο
Taylor Flowe/ Unsplash

Εκτός από απλή περιέργεια, λοιπόν, ερωτήσεις όπως «πώς ήταν η μέρα σου» κρύβουν την αγωνία του γονιού να μάθει πράγματα για το παιδί και να συνδεθεί βαθύτερα μαζί του. Το να ρωτήσεις κάτι λιγότερο γενικό και πιο ουσιαστικό δείχνει ότι προηγουμένως έχεις διερευνήσει την έκφραση και τη γλώσσα του σώματός του. Για παράδειγμα, μπορεί μια μέρα το παιδί να είναι πολύ κουρασμένο ή νευριασμένο. Πιθανώς να χρειάζεται χρόνο αποσυμπίεσης προτού μιλήσει γι’ αυτό. «Η μετάβαση από το σχολείο στο σπίτι αποτελεί μια ψυχική αλλαγή και κάθε παιδί τη βιώνει διαφορετικά» λέει η Hohnen. Βομβαρδίζοντάς το με ερωτήσεις από το πρώτο λεπτό της συνάντησης, προκαλούμε εκνευρισμό και άρνηση να μιλήσει. Έτσι, το να επιλέξουμε την κατάλληλη στιγμή για να θέσουμε τις ερωτήσεις μας μπορεί να είναι πιο σημαντικό κι από αυτό που θα ρωτήσουμε.

Πώς περνάει το παιδί σου στο σχολείο: Θέλει τρόπο

Αφού βρούμε την κατάλληλη στιγμή, θα πρέπει να σκεφτούμε πώς να ρωτήσουμε κάτι ώστε να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον του παιδιού και να πάρουμε απαντήσεις. Όπως στις συζητήσεις ενηλίκων έτσι και με τα παιδιά, όσο πιο γενικές είναι οι ερωτήσεις μας τόσο πιο γενικές θα είναι και οι απαντήσεις τους. Αντ’ αυτού καλό είναι να ακολουθήσουμε τις οδηγίες του Jerry Bubrick, PhD., κλινικού ψυχολόγου στο Child Mind Institute: «Ας αφήσουμε την περιέργεια να μας καθοδηγήσει και ας κάνουμε ερωτήσεις ανοικτού τύπου μεν, αλλά πολύ συγκεκριμένες δε». Αν δηλαδή ρωτήσουμε «σου άρεσε σήμερα που κάνατε ζωγραφική;», θα ακούσουμε πιθανότατα ένα ναι ή ένα όχι. Αν όμως ρωτήσουμε «τι σου άρεσε περισσότερο σήμερα στη ζωγραφική;» θα λάβουμε μια απάντηση που μάλλον θα αποτελέσει αφετηρία για περαιτέρω συζήτηση.

Επίσης, βοηθάει να πούμε εμείς πρώτοι στο παιδί κάτι που μας συνέβη μέσα στη μέρα. Είναι η τέλεια ευκαιρία να του δείξουμε ότι υπάρχουν διάφορες λεπτομέρειες που μπορεί να φωτίσει κανείς για να περιγράψει ένα γεγονός. Και δεν χρειάζεται να είναι κάτι βαρυσήμαντο. Μπορεί να είναι απλώς ότι ξεχάσαμε το σημειωματάριό μας στο σπίτι. Το σημαντικό είναι να πούμε πώς νιώσαμε γι’ αυτό που συνέβη. Έτσι το ενθαρρύνουμε να μοιραστεί με τη σειρά του μια δική του ιστορία, να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και να μιλάει γι’ αυτά.

Μία ερώτηση που επαναλαμβάνεται καθημερινά με τον ίδιο τρόπο, δεν δημιουργεί κανέναν ενθουσιασμό στο παιδί. Αντιθέτως μπορεί να του δώσει την εντύπωση ότι ρωτάμε μηχανικά και δεν ενδιαφερόμαστε πραγματικά να μάθουμε κάτι γι’ αυτό. Καλό είναι, λοιπόν, να χρησιμοποιήσουμε τις παρακάτω 7 ερωτήσεις ως οδηγό για να δημιουργήσουμε πολύ περισσότερες και να προάγουμε την καθημερινή συζήτηση με τα παιδιά μας.

Πώς περνάει το παιδί σου στο σχολείο
Carl Jorgensen/ Unsplash

7 ερωτήσεις διαφορετικές «από το πώς ήταν η μέρα σου;»

  1. Πώς θα βαθμολογούσες τη μέρα σου από το 1 ως το 10; Γιατί;
  2. Έγινε κάτι που σου άρεσε πολύ σήμερα; (ή σε στενοχώρησε ή σε εκνεύρισε κ.ο.κ.)
  3. Ποιο ήταν το πιο αστείο πράγμα που έγινε σήμερα στο σχολείο;
  4. Με ποιον έπαιξες στο διάλειμμα ή με ποιον κάθισες στο φαγητό;
  5. Μάθατε κάτι που σε εντυπωσίασε;
  6. Ποιος κανόνας της δασκάλας σου σε δυσκολεύει;
  7. Ποιος συμμαθητής σου θα έλεγες ότι είναι το ακριβώς αντίθετο από εσένα;

Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα λάβουμε και πάλι μονολεκτικές απαντήσεις. Όμως, καθώς ρωτάμε πιο συγκεκριμένα πράγματα, κινητοποιούμε κι έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης πριν από την απάντηση. Έτσι, είναι πολύ πιθανό, να αναφερθούν πληροφορίες που δεν γνωρίζαμε μέχρι τώρα κι από αυτές να δημιουργηθούν νέες ερωτήσεις που θα βοηθήσουν τη συζήτηση να πάει παρακάτω.