Η ενασχόλησή μου με την ικάρια διατροφή (Ikarian diet), τη διατροφή της Ικαρίας, ξεκίνησε το 2015, στο πλαίσιο της διδακτορικής μου διατριβής. Ως επιστήμονας υγείας γνώριζα πως τα γονίδιά μας επηρεάζουν τη μακροζωία σε ποσοστό μικρότερο από 25%. Επομένως, αποφάσισα να ζήσω στην Ικαρία για να ανακαλύψω τι ρόλο παίζουν στη μακροζωία η διατροφή και οι συνήθειες των κατοίκων του νησιού και στη συνέχεια να γράψω όλα αυτά που έμαθα στο βιβλίο Ikarian Diet. Γιατί όμως στην Ικαρία, θα αναρωτηθεί κάποιος.
Η Ικαρία ανήκει στις λεγόμενες «μπλε ζώνες», τις πέντε τοποθεσίες του πλανήτη με τα υψηλότερα ποσοστά μακροζωίας και τους καλύτερους δείκτες υγείας. Οι δύο αυτές εκβάσεις σαφώς δεν κατακτώνται απλά, αλλά είναι αποτέλεσμα της μακροχρόνιας επίδρασης πλήθους παραγόντων. Η εύρεση των συνηθειών εκείνων που υιοθετούνται από τους μακροβιότερους κατοίκους του νησιού είναι ίσως η καλύτερη απόδειξη πως ο άνθρωπος μπορεί να καθορίσει τη μοίρα του συνειδητά, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι το γενετικό του υπόβαθρο. Έτσι, λοιπόν, και ενώ για το 2021 το προσδόκιμο ζωής παγκοσμίως εκτιμάται στα 72,8 χρόνια, με τις χώρες στις υψηλότερες θέσεις να μην ξεπερνούν τα 88 έτη, στην Ικαρία ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού φτάνει και ξεπερνά το 90ό έτος! Αυτό που ανακάλυψα είναι ότι η υγιής γήρανση και η επίτευξη της μακροζωίας είναι απόλυτα ρεαλιστικοί στόχοι για οποιονδήποτε, ανεξάρτητα από τον τόπο όπου ζει ή το γενετικό του υπόβαθρο. Ο εντοπισμός των χαρακτηριστικών και των παραγόντων στους κατοίκους της Ικαρίας που έχουν επιτύχει αυτούς τους στόχους δίνει το έναυσμα στην επιστημονική κοινότητα να προαγάγει την υιοθέτηση του εν λόγω τρόπου ζωής. Κάνοντας μικρές αλλαγές μπορούμε όλοι να αλλάξουμε τη ζωή μας και συνολικά να αυξήσουμε το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τι περιέχει η ικάρια διατροφή;
Η ικάρια διατροφή είναι μια σπουδαία διατροφή που πλέον την ακολουθούν άνθρωποι από όλα τα μέρη του κόσμου. Βασίζεται στη διατροφή των κατοίκων της Ικαρίας, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα και σε ανθρώπους που ζουν σε μια μεγάλη πόλη. Αποτελεί ένα μοντέλο φυσικής δίαιτας, διατροφής δηλαδή που στηρίζεται κυρίως στην κατανάλωση προϊόντων φυτικής προέλευσης, όπως φρούτα, λαχανικά, σιτηρά, ελαιόλαδο, όσπρια (πάντα στην εποχή τους), περιορίζοντας την κατανάλωση κόκκινου κρέατος σε 2 με 3 φορές τον μήνα, ενώ κοτόπουλου μέχρι 1 φορά την εβδομάδα. Η Ikarian diet, ωστόσο, είναι πλούσια σε ψάρι. Σχεδόν καθημερινά υπάρχει κατανάλωση βοτάνων και μέτρια κατανάλωση κρασιού. Μαζί με τη διατροφή, δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω τη σημασία της φυσικής δραστηριότητας αλλά και των στενών φιλικών δεσμών ανάμεσα στους ανθρώπους στη σωματική και ψυχική υγεία.
Fun Fact #1
Οι κάτοικοι της Ικαρίας, όπως παρατηρήθηκε και από τον προηγούμενο αιώνα, έτειναν να έχουν φυσιολογικό βάρος σώματος, με πολύ μικρά ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας. Και, πραγματικά, όταν αντίστοιχα μοντέλα δόθηκαν σε ερευνητικό επίπεδο στο πλαίσιο διάφορων προγραμμάτων σε άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος, φάνηκε να έχουν αποτέλεσμα στην άμεση μείωση. Αυτό που αξίζει να αναφερθεί είναι πως οι εξεταζόμενοι δεν ανέφεραν καμία δυσκολία στην προσκόλληση σε αυτού του τύπου τη διατροφή. Από την άλλη πλευρά, φάνηκε ότι μειώθηκαν και δείκτες όπως η αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη και το σάκχαρο, πράγμα που συμβάδιζε με το γεγονός πως οι Ικαριώτες ως σύνολο φαίνεται να έχουν πολύ καλή καρδιαγγειακή υγεία. Τέλος, σε όσες μελέτες έγινε επανέλεγχος των ατόμων φάνηκε να υιοθετούν με ευκολία το εκάστοτε μοντέλο και να διατηρούν την απώλεια κιλών.
Fun Fact #2
Πέραν, όμως, της ηλικίας που καταφέρνουν να φτάσουν τα άτομα, πλέον εξετάζεται πολύ συχνά και η ποιότητα της ζωής μέχρι τη μέγιστη ηλικία. Ο όρος «υγιής γήρανση» ή «healthy aging», που προτάθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έχει αρχίσει πλέον να εξετάζεται ενεργά στον πληθυσμό. Ουσιαστικά, ο όρος αυτός περιγράφει τη γήρανση του ατόμου με τη βέλτιστη ποιότητα περιβαλλοντικών συνθηκών και ευκαιριών, χωρίς να εννοεί την άνευ νόσου ή αναπηρίας γήρανση, αλλά περισσότερο αυτήν που δέχεται τη μικρότερη δυνατή επίδραση από την ύπαρξη οποιουδήποτε προβλήματος υγείας. Επομένως, οι μελέτες στην Ικαρία δεν έχουν στόχο να δείξουν μόνο το πώς μπορεί κανείς να επιτύχει τη μακροζωία, αλλά επιπλέον έχουν να εξερευνήσουν την επίτευξη της υγιούς γήρανσης, καθώς και το πώς διαβιούν τα άτομα ηλικίας άνω των 90.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Επαναπροσδιορισμός της λέξης «δίαιτα»
Όταν σκεφτόμαστε τη φροντίδα του σώματός μας και τη ρύθμιση του βάρους, αυτόματα το μυαλό μας πάει στη λέξη «δίαιτα». Η λέξη αυτή τείνει να ταυτιστεί με μια περίοδο διατροφικών περιορισμών και καταπιεστικών προγραμμάτων. Η πραγματικότητα, ωστόσο, πρέπει να είναι αρκετά διαφορετική.
Οι αντιλήψεις μας σε σχέση με το φαγητό, ο τρόπος μαγειρέματος, η υιοθέτηση ενεργητικών συνηθειών, ακόμα και η απόλαυση της παρέας φίλων είναι τα στοιχεία που θα πρέπει να αναθεωρηθούν. Στόχος μου μέσω του βιβλίου μου Ikarian Diet είναι να αλλάξει ο τρόπος σκέψης του ατόμου, όχι να χορηγήσει μια προσωρινή λύση για το πρόβλημα, αλλά πολύ περισσότερο να ενημερώσει και να διδάξει το άτομο προκειμένου τελικά να μην τον έχει ανάγκη. Το άτομο θα πρέπει να φτάσει στο σημείο όπου οι επιλογές του σε σχέση με τη διατροφή θα είναι συνειδητές και θα έχουν ως γνώμονα την υγεία, το ευ ζην και την προστασία του περιβάλλοντος. Όσο πιο γρήγορα αναγνωριστούν οι παράγοντες που επιδέχονται τροποποίηση, τόσο πιο εύκολο θα είναι να μπούμε στη διαδικασία αλλαγής του τρόπου ζωής. Όσο περισσότερο συνηθίζουμε τις αλλαγές, τόσο πιο εύκολο είναι να τις διατηρήσουμε. Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, ο αναγνώστης θα πρέπει να απομυθοποιήσει την έννοια της δίαιτας με τον τρόπο που μεταφράζεται στις μέρες μας και να αντιληφθεί πως ο τρόπος ζωής πρέπει να αλλάξει συνολικά.
