Είναι η ερώτηση του «ενός εκατομμυρίου»! Πώς θα βρω επιτέλους την τέλεια σχέση; Η Esther Perel, μετά από περισσότερα από 35 χρόνια εμπειρίας ως ψυχοθεραπεύτρια ζεύγους και οικογένειας, μοιράστηκε σε πρόσφατη συνέντευξή της τις δικές της απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που κατά καιρούς «μας καίνε»! Και για να το κάνει ξεκίνησε από τα βασικά, που δεν είναι άλλη από την εξέταση της δομής της ίδιας μας της κοινωνίας. Μιας κοινωνίας πολύ διαφορετικής από εκείνη του παρελθόντος.
Οι σχέσεις – οποιασδήποτε φύσης – στην κοινωνία όπως ήταν πριν από λίγες δεκαετίες, διέπονταν από εκατοντάδες «κανόνες» για κάθε περίπτωση και κάθε στιγμή. Ή ακόμα καλύτερα, από κοινωνικές επιταγές. Φράσεις όπως «έτσι γίνονται τα πράγματα» και «απλά, έτσι πρέπει» βρίσκονταν στα θεμέλιά της και, επομένως, καθόριζαν κάθε πτυχή των κοινωνικών σχέσεων. Κι αν κάποια σχέση ξέφευγε από την πεπατημένη, τα άτομα κατέληγαν μάλλον στο… στόμα των γειτόνων.
Σήμερα, από την άλλη, όλα αυτά έχουν – κατά το ήμισυ μόνο – ανατραπεί. Οι σχέσεις έχουν μετατραπεί σε situationships, οι πρώην κανόνες πλέον είναι μια διαρκής διαπραγμάτευση, η αίσθηση του ίδιου μας του εαυτού αλλάζει διαρκώς και αντί να μας νοιάζει τι θα πει ο γείτονας, μας νοιάζει το τι θα πουν οι… followers μας. Είπαμε… είναι αλλαγή μονάχα κατά το ήμισυ. Σύμφωνα με την Perel, η σύγχρονη κοινωνία διέπεται από μία «οικονομία της ταυτότητας».
Σήμερα, η αυτογνωσία, η αυταγάπη και, τελικά, η αυτοπραγμάτωση έχουν αναχθεί στον ύψιστο στόχο. Όμως την ίδια στιγμή, ο Εαυτός μοιάζει πιο αδύναμος, πιο εύρωστος, πιο εύθικτος από ποτέ. Γιατί στέκεται μόνος. Από εκεί πηγάζει κάθε δυσκολία στις συναισθηματικές και κοινωνικές μας σχέσεις. Από εκεί πηγάζουν και οι περισσότερες δυσκολίες μας γενικότερα. Γιατί στην εποχή του μεγάλου «εαυτού», έχουμε ξεχάσει την αξία της κοινότητας, της «κοινωνίας» με την αυθεντική της έννοια, της τέχνης του να ερχόμαστε κοντά για να ανακαλύπτουμε ή να δημιουργούμε νόημα εκεί που ίσως δεν υπάρχει.
«Νομίζω πως ποτέ άλλοτε στο παρελθόν δεν είχαμε, ως κοινωνία, τόσο υψηλές απαιτήσεις από την αγάπη και την εργασία μας. Θέλουμε οι σχέσεις, εργασιακές και ερωτικές, μας να δίνουν νόημα στη ζωή μας, να μας μεταμορφώνουν, να μας μαγεύουν, να διέπονται από πνευματικότητα, από διάνοια, από ερωτισμό, από πάθος. Η δουλειά πια δεν είναι ένας τρόπος να κερδίσουμε τα προς το ζην. Είναι ένα μέσο αυτοπραγμάτωσης. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ερωτικές σχέσεις. Θέλουμε ο σύντροφός μας να είναι ο καλύτερός μας φίλος, ο άνθρωπος που θα εμπιστευτούμε πιο πολύ, ο καλύτερος εραστής μας, ο τέλειος συγκάτοικος, ο ιδανικός γονέας για το παιδί μας, ο ιδανικός συν-γονέας για μας, θέλουμε να συνεννοούμαστε για όλα τα μικρά και μεγάλα της καθημερινής ζωής, να κάνουμε τέλεια ταξίδια, να διαχειριζόμαστε τα πάντα μαζί του…».
Και δικαίως θα αναρωτηθείς… ήταν δηλαδή καλύτερα παλιότερα; Σύμφωνα με τους ερευνητές, όχι. Πράγματι οι καλύτερες σχέσεις του Σήμερα είναι πολύ καλύτερες από τις καλές σχέσεις του παρελθόντος. Όμως είναι και πολύ πολύ λίγες. Σε αυτό το πρόβλημα η Esther Perel προτείνει μια αλλαγή οπτικής γωνίας που θα ωθήσει όλους μας σε μια δημιουργική εποχή με στόχο τον επαναπροδιορισμό των ανθρωπίνων σχέσεων.
«Την τέλεια σχέση θα πρέπει να τη δημιουργήσουμε, όχι να τη βρούμε. Κι ένας τρόπος να το κάνουμε είναι ελέγχοντας τις προσδοκίες μας από αυτή». Κι όχι δεν εννοεί πως πρέπει να χαμηλώσεις τον πήχη. Αλλά να αναρωτηθείς αν θα μπορούσες να βρεις όλα αυτά που αναζητάς από περισσότερα από ένα άτομα. Αν σταματήσεις να ζητάς από ένα μόνο άτομο να κατέχει όλους αυτούς τους ρόλους στη ζωή σου, τότε τα πράγματα γίνονται αυτόματα πιο απλά. Και ανοίγει χώρος στη ζωή του καθενός μας για τη δημιουργία μιας κοινότητας όπου κάθε άτομο σηκώνει μονάχα τις ευθύνες που αντέχει, και όχι περισσότερες. Κι όταν όλο αυτό το βάρος φύγει από τους ώμους του συντρόφου μας, τότε μπορούμε να περάσουμε στο επόμενο βήμα. «Ας κάνουμε νέα πράγματα με τον σύντροφό μας. Ας διασκεδάσουμε περισσότερο μαζί του. Ας κάνουμε πράγματα που έχουν ρίσκο, ας βγούμε έξω από το comfort zone μας. Κι ας το κάνουμε τόσο συχνά ώστε να περνάμε καλά χωρίς να νιώθουμε αποδιοργάνωση».
Η ρύθμιση των απαιτήσεών μας, η δημιουργία μιας κοινότητας και η συχνή δοκιμή νέων πραγμάτων. Αυτό είναι το τρίπτυχο μιας επιτυχημένης σύγχρονης σχέσης. Κι όσον αφορά τον διακαή μας πόθο για αυτογνωσία κι αυτοπραγμάτωση, η Esther δεν σταματά να τονίζει πως κι αυτό, μέσα από τη σύνδεση με τους άλλους έρχεται. «Όταν περνάμε χρόνο με άλλους τρόπους. Τότε είναι που μαθαίνουμε ποιοι είμαστε».
Οι σχέσεις είναι αυτές που μας βοηθούν στην αυτοπραγμάτωση, και όχι η επικέντρωση στον Εαυτό.
