Είτε για να βελτιώσουμε τη φυσική μας κατάσταση είτε την ψυχική μας υγεία, είτε για να τρώμε καλύτερα είτε για να αφιερώνουμε λιγότερο χρόνο στα social media, οι περισσότεροι άνθρωποι στο ξεκίνημα της νέας χρονιάς εμπνεόμαστε και βάζουμε στόχο να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. Πόσοι από εμάς όμως καταφέρνουν τελικά να παραμείνουν πιστοί στους νέους στόχους και να υιοθετήσουν τελικά νέες καλές συνήθειες;
Σύμφωνα με την καθηγήτρια ψυχολογίας και ερευνήτρια Dr. Debra Rose Wilson οι μισοί παρατάμε τους στόχους αυτοβελτίωσης που θέτουμε μπροστά στη δυσκολία της υιοθέτησης μιας νέας «καλής» συνήθειας. Και δεν είναι παράλογο αν κατανοήσουμε την ευκολία με την οποία μας κατευθύνει ο εγκέφαλός μας σε μια «κακή» συνήθεια που μας ικανοποιεί αλλά και τη δυσκολία να αλλάξει δρόμο η σκέψη μας και να επιλέξει κάτι άλλο.
Ποιος είναι λοιπόν ο τρόπος για κόψουμε τις κακές συνήθειες και ακόμα περισσότερο να δημιουργήσουμε νέες, υγιείς συνήθειες σύμφωνα με τους επιστήμονες; Αρχικά κατανοώντας πώς διαμορφώνονται οι συνήθειες.
Πώς διαμορφώνονται οι συνήθειες
Οι συνήθειες είναι ρουτίνες ή τελετουργίες που επαναλαμβάνονται τόσο τακτικά που με την πάροδο του χρόνου τις κάνουμε ασυνείδητα και σχεδόν αυτόματα. Γι αυτό και είναι τόσο δύσκολο για τους περισσότερους ανθρώπους να τις αλλάξουν. Συνήθεια είναι να τρώει κάποιος τα νύχια του ή να κουνάει τα πόδια του όταν για παράδειγμα αγχώνεται ή να απολαμβάνει ένα ανθυγιεινό σνακ ξαπλώνοντας στον καναπέ στο τέλος της ημέρας επιβραβεύοντας τον εαυτό του. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος να αναζητά την ευχαρίστηση και όταν κάποιες συνήθειες – καλές ή κακές- μας δίνουν ικανοποίηση τότε αυτόματα τις επιλέγουμε, εξηγεί ο Δρ Sanam Hafeez, κλινικός ψυχολόγος και νευροψυχολόγος.
Οι συνήθειες είναι ενέργειες που ενεργοποιούνται από συνθήματα, όπως μια ώρα της ημέρας, μια δραστηριότητα ή μια τοποθεσία. Καταλήγουν σε μια καλή ανταμοιβή που, μέσω της επανάληψης, συγχωνεύει σταθερά στον εγκέφαλο τη σύνδεση μεταξύ συνθηκών και ανταμοιβής. Επειδή όμως αισθανόμαστε καλά εκείνη τη στιγμή, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι καλό για τη μακροπρόθεσμη ευτυχία, την υγεία, τη μακροζωία, τις κοινωνικές σχέσεις ή την ψυχική μας ευεξία.
pexels / kevin-malik
Με δεδομένο λοιπόν ότι αυτή η σύνδεση δράσης και ανταμοιβής είναι ο τρόπος με τον οποίο δημιουργείται μια συνήθεια μπορούμε αντίστοιχα να διαμορφώσουμε μια νέα καλή συνήθεια.
Εκπαιδεύοντας τον εγκέφαλό μας
Η λέξη κλειδί της συγκεκριμένης λειτουργίας του εγκεφάλου είναι η νευροπλαστικότητα και η εξήγηση της ορολογίας αποτελεί και τον τρόπο αλλαγής σκέψης και συμπεριφοράς που θα μας οδηγήσει στην υιοθέτηση νέων συνηθειών.
Νευροπλαστικότητα: Η ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει κατά τη διάρκεια της ζωής μας
Νευροπλαστικότητα εξαρτώμενη από την εμπειρία: Η παθητική διαδικασία ενίσχυσης των συνηθειών κάνοντας τις ασυνείδητα ξανά και ξανά, είτε είναι καλές είτε κακές
Αυτοκατευθυνόμενη νευροπλαστικότητα: Η ενεργή διαδικασία του συνειδητού προβληματισμού και σκέψης σχετικά με το πώς οι συνήθειες που υιοθετούμε μας κάνουν να νιώθουμε.
Η αυτοκατευθυνόμενη νευροπλαστικότητα είναι διαφορετική από την εξαρτώμενη από την εμπειρία νευροπλαστικότητα, η οποία είναι μια παθητική διαδικασία κατά την οποία ενισχύουμε συνήθειες κάνοντάς τις ασυνείδητα και επαναλαμβανόμενα, είτε είναι καλές είτε κακές.
Η αυτοκατευθυνόμενη νευροπλαστικότητα ή αλλιώς ο ενεργός προβληματισμός είναι συνεπώς ο τρόπος για να δημιουργήσουμε με επιτυχία νέες, μακροχρόνιες θετικές συνήθειες. Το μόνο που χρειάζεται είναι να βάλουμε τον στόχο, να ξεκινήσουμε να λειτουργούμε υπέρ του καθημερινά και σταθερά, να επανασυνδέσουμε σκόπιμα τον εγκέφαλο και τη σκέψη μας προς αυτή τη δραστηριότητα και να περιμένουμε τον χρόνο να δράσει υπέρ μας.
*#LoveYourselfFirst — Ο Φεβρουάριος είναι μήνας αφιερωμένος στην αγάπη, αλλά για να αγαπήσουμε τους άλλους, πρέπει πρώτα να αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Στο loveyourselfmagazine.com θα ανακαλύψεις σκέψεις, ιδέες, εμπειρίες για την αγάπη προς τον εαυτό σε κάθε έκφανσή της.
Ανακάλυψε όλα τα άρθρα του #LoveYourselfFirst εδώ
