Μήπως αισθάνεσαι πως οι αρνητικές σκέψεις σου επιδρούν σημαντικά στην καθημερινότητά σου και στον τρόπο που συμπεριφέρεσαι; Μήπως, για αυτό τον λόγο, το άγχος σου έχει επιδεινωθεί και η ζωή περνά μπροστά από τα μάτια σου, χωρίς ουσιαστικά να την απολαμβάνεις; «Η καταγραφή των αρνητικών σκέψεων είναι μία μικρή πρακτική που μπορεί να σε βοηθήσει να ρυθμίσεις τα συναισθήματά σου, να διαχειριστείς το άγχος, να εξασκήσεις την αυτοφροντίδα, να αυξήσεις την αυτογνωσία σου και πολλά άλλα», λέει η Φανή Ζαφειρίδου, συμβουλευτική ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια.

Την επόμενη φορά που θα βρεθείς μέσα σε ένα κυκεώνα αρνητικών σκέψεων, όπως «ο φίλος μου με μισεί γιατί δεν απάντησα στο μήνυμά του!» ή «νιώθω πολύ άσχημα με τον εαυτό μου σήμερα!» κ.ά., κάνε μία παύση και ρώτησε τον εαυτό σου: Τι σκέφτομαι αυτή τη στιγμή; Στη συνέχεια, γράψτο, είτε σε ένα σημειωματάριο, σε ένα doc ή στις σημειώσεις του κινητού σου. Γιατί έχει σημασία;

Καταγράφοντας τις αρνητικές σκέψεις σου, αναγνωρίζεις μοτίβα

Παρόλο που είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι μια σκέψη είναι αυτόματα αληθινή ή σημαντική μόνο και μόνο επειδή τη νομίζουμε, οι σκέψεις μας μπορεί συχνά να διαστρεβλωθούν. «Αυτό συμβαίνει επειδή είμαστε επιρρεπείς σε “γνωστικές διαστρεβλώσεις” ή γνωσιακές παγίδες και μέσα από αυτές ερμηνεύουμε τις σκέψεις και τις εμπειρίες μας» εξηγεί η ειδικός. Μπορεί, για να παράδειγμα, να είσαι εξοικειωμένη με σκέψεις “όλα ή τίποτα”, π.χ. ή θα πας τέλεια στην παρουσίαση ή θα αποτύχεις παταγωδώς ή με καταστροφικές σκέψεις, π.χ. “κι αν πέσει το αεροπλάνο, ενώ ταξιδεύω;”. Το να βλέπεις γραμμένες αυτές τις σκέψεις μπορεί να φαίνεται δραματικό, αλλά αν είχες τέτοιου είδους σκέψεις στο παρελθόν, ξέρεις πόσο αληθινές αισθάνονται εκείνη τη στιγμή.

Ακόμα κι αν δεν γνωρίζεις καλά όλες τις επίσημες γνωστικές παραμορφώσεις εκεί έξω, μπορείς ακόμα να αρχίσεις να αναγνωρίζεις μοτίβα στη σκέψη σου, καθώς και συγκεκριμένα ερεθίσματα. Για παράδειγμα, μπορεί να παρατηρήσεις ότι έχεις την τάση να κάνεις πολλές εικασίες για πράγματα που είναι πέρα από τον έλεγχό σου ή να κάνεις τον εαυτό σου να αισθάνεται άσχημα συγκρίνοντας τον με άλλους. Ό,τι κι αν μάθεις, είναι βέβαιο ότι θα είναι χρήσιμο στο να εκπαιδευτείς πώς να διορθώνεις τη διαστρεβλωμένη σκέψη και να την αντικαθιστάς με μία πιο ωφέλιμη.

Σε βοηθά να καταλάβεις πώς να νιώσεις καλύτερα

Πολλές ασκήσεις σχετικά με την αντιμετώπιση δυνατών ή δύσκολων σκέψεων και συναισθημάτων ξεκινούν με την επίγνωση. «Αφού ονομάσεις μια σκέψη, μπορείς να κάνεις το σημαντικό έργο της διερεύνησής της: να ρωτήσεις από πού προέρχεται η σκέψη, να σκεφτείς τι μπορεί να την επηρεάζει, να αμφισβητήσεις εάν είναι αληθινή και χρήσιμη και πολλά άλλα», λέει η ψυχολόγος. Μερικές φορές αυτή είναι μια εξαιρετικά γρήγορη και εύκολη διαδικασία, όπως το να συνειδητοποιήσεις πως απλά υποθέτεις ότι ο σύντροφός σου αγνοεί το μήνυμά σου επειδή σε μισεί, παρόλο που ξέρεις ότι είναι απασχολημένος με τη δουλειά.

Η πράξη της καταγραφής είναι θεραπευτική από μόνη της

Αφαιρώντας μια περίπλοκη σκέψη από το μυαλό σου και βάζοντάς τη σε χαρτί θα αφαιρέσει λίγο βάρος από τους ώμους σου. Πρώτον, το να αποφύγεις μια σκέψη αντί να την αντιμετωπίσεις κατάματα μπορεί συχνά να σε κάνει να νιώσεις χειρότερα, οπότε η πράξη της αναγνώρισης της, γράφοντάς την, μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από μόνη της. Ειδικά αν ανήκεις σε εκείνους τους ανθρώπους που αφήνουν τις αρνητικές σκέψεις να συσσωρεύονται μυαλό τους, μέχρι να αισθανθούν συντετριμμένοι, χωρίς πια να μπορούν να αντιληφθούν το γιατί.

Επίσης, η καταγραφή των αρνητικών σκέψεων μπορεί πραγματικά να υπογραμμίσει πόσο υπερβολικές, παράλογες ή λανθασμένες μπορεί να είναι αυτές οι σκέψεις. Κάτι που δεν σημαίνει ότι τα συναισθήματα και οι ανησυχίες σου δεν ισχύουν, αλλά το γράψιμο μπορεί να σε βοηθήσει να αποκτήσεις προοπτική και να νιώσεις καλύτερα.

Συνολικά, όταν πρόκειται να δοκιμάσεις νέες πρακτικές αυτοφροντίδας και μηχανισμούς αντιμετώπισης, απλά κάντο, πειραματίσου. Δεν θα λειτουργήσουν όλες οι πρακτικές για εσένα, αλλά επίσης δεν μπορείς να ξέρεις αν κάτι θα λειτουργήσει για εσένα μέχρι να το δοκιμάσεις. Εάν αυτή τη στιγμή αισθάνεσαι ανήσυχη, λυπημένη, θυμωμένη, φοβισμένη ή ό,τι άλλο αρνητικό, ίσως χρειάζεται να δώσεις μια ευκαιρία σε αυτό το ανέξοδο “εργαλείο”. Χαρτί και μολύβι, παρακαλώ.

Η Φανή Ζαφειρίδου είναι συμβουλευτική ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, www.fanizafeiridou.gr

Διάβασε επίσης: 8 πράγματα που κανείς δεν σου είπε για το άγχος