Είναι οι πρώτες μέρες του νέου έτους και ως συνήθως, μπορεί να σε φλερτάρουν οι σκέψεις να (ξανα)ξεκινήσεις δίαιτα για έναν «νέο, καλύτερο εαυτό», απαλλαγμένο από τις «περιττές» θερμίδες των γιορτών και αυτά τα «παραπανίσια» κιλά που κουβαλάς αβάσταχτα τα τελευταία χρόνια.
Σε αυτό το άρθρο θα εξερευνήσουμε τους λόγους για τους οποίους άλλη μία δίαιτα μπορεί να είναι όχι μόνο μάταιη, αλλά και επιβλαβής για τη σωματική και ψυχική σου υγεία, όπως επίσης και έναν εναλλακτικό τρόπο να ξεκινήσεις τη νέα χρονιά.
Η κουλτούρα της δίαιτας θεωρεί φυσιολογικό να επιδιώκουμε την απώλεια βάρους, ειδικά στο ξεκίνημα του νέου έτους, μεταξύ άλλων, μη ρεαλιστικών στόχων. Υπόσχεται μια θαυματουργή λύση χωρίς βέβαια να μας ενημερώνει πως ακολουθούν οι παρακάτω σημαντικές παρενέργειες.
Η δίαιτα οδηγεί μακροχρόνια σε αύξηση βάρους
Είναι παράδοξο ότι πολλά προγράμματα διατροφής στοχεύουν στην απώλεια βάρους, ωστόσο πολλαπλές μελέτες δείχνουν το ακριβώς αντίθετο για το 70% των διαιτόμενων. Θα έχεις παρατηρήσει στον εαυτό σου ή σε κάποια φίλη πως ενώ έκανε δίαιτα και έχασε κιλά, σε διάστημα τεσσάρων χρόνων γύρισε πίσω στο αρχικό της βάρος ή μάλιστα κατέληξε παραπάνω κιλά από όσα ξεκίνησε (1).
Η δίαιτα αυξάνει την αποθήκευση λίπους
Καλά άκουσες. Μπορεί να χάσεις λίπος στην αρχή μιας δίαιτας, αλλά σύντομα το σώμα αντιλαμβάνεται την έλλειψη αυτή ως ασητεία και προσαρμόζεται με το να σου «ανοίξει» την όρεξη (2). Το σώμα δεν έχει ιδέα πως αδυνατίζεις για αισθητικούς λόγους. Για να επιβίωσει λοιπόν αρχίζει να αποθηκεύει ενέργεια ως λίπος.
Η δίαιτα καταλήγει στο φαινόμενο του γιο-γιο
Μπορεί να έχεις ακουστά για το μοτίβο απώλειας και ανάκτησης βάρους που προκύπτει από μη βιώσιμες δίαιτες. Κανείς θα έλεγε πως είναι αθώο, αλλά κάθε άλλο, είναι τεκμηριωμένα ανησυχητικό λόγω της συσχέτισης με προβλήματα υγείας ανεξαρτήτως του βάρους των διαιτόμενων. Αυτά συμπεριλαμβάνουν αυξημένη θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο (3), αυξημένο κίνδυνο διατροφικών διαταραχών, άγχος, κατάθλιψη, διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, μειωμένη ευεξία και υγεία των οστών (4).
Η δίαιτα συνδέεται με την υπερφαγία
Έχει αποδειχθεί πως ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων υπερευαισθητοποιεί την ανταπόκριση του εγκεφάλου στα ερεθίσματα τροφής (5). Αυτό αυξάνει την την λαχτάρα για φαγητό και επομένως, τον κίνδυνο υπερφαγίας. Ακόμη κάτι ενδιαφέρον είναι πως τρώμε περισσότερο όταν γνωρίζουμε πως θα ξεκινήσουμε δίαιτα «από Δευτέρα». Δηλαδή, οδηγούμαστε βιολογικά στην αυξημένη κατανάλωση όταν αναμένουμε την στέρηση (6).
Η δίαιτα βλάπτει την εμπιστοσύνη στο σώμα σου
Πεινάς και αντί να δεις για τι έχεις όρεξη ανοίγοντας το ψυγείο, κοιτάς το πρόγραμμα διατροφής που είναι κολλημένο απ´έξω. Το να βασιζόμαστε σε εξωτερικές οδηγίες για το φαγητό απομαγνητίζει την εσωτερική μας πυξίδα που μας λέει πότε, τι και πόσο να φάμε.
Τι μπορείς να κάνεις;
Ναι, μπορεί να έφαγες παραπάνω τις γιορτές, αλλά ήταν απλά μερικές ημέρες. Εκείνο που είναι πραγματικά εκπληκτικό είναι πως αν επιστρέψεις στην κανονική σου ρουτίνα, το σώμα θα προσαρμοστεί. Χωρίς καν να επέμβεις στην διαδικασία, ο μεταβολισμός σου θα αυξηθεί και η όρεξή σου θα μειωθεί σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί το «κανονικό» σου βάρος.
Εάν θες να χάσεις βάρος με υγιεινό και βιώσιμο τρόπο, πρώτα πρέπει να βελτιώσεις τη σχέση σου με το φαγητό και το σώμα σου. Επένδυσε στο πώς να έρχεσαι σε επαφή με τις ανάγκες σου, να απολαμβάνεις αυτό που σου αρέσει, να θρέφεσαι για μακροπρόθεσμη ευεξία για έναν πιο χαρούμενο και υγιεινό τρόπο ζωής.
Πηγές:
- Mann, T., Tomiyama, A., Westling, E., Lew, A., Samuels, B., & Chatman, J. (2007). Medicare’s search for effective obesity treatments: diets are not the answer. The American psychologist, 62(3), 220-233.
- Dulloo, A. G., Jacquet, J., Montani, J. P., & Schutz, Y. (2015). How dieting makes the lean fatter: from a perspective of body composition autoregulation through adipostats and proteinstats awaiting discovery. Obesity reviews : an official journal of the International Association for the Study of Obesity, 16(1), 25–35.
- Lissner, L., Odell, P. M., D’Agostino, R. B., Stokes, J., 3rd, Kreger, B. E., Belanger, A. J., & Brownell, K. D. (1991). Variability of body weight and health outcomes in the Framingham population. The New England journal of medicine, 324(26), 1839–1844.
- Montani, J. P., Schutz, Y., & Dulloo, A. G. (2015). Dieting and weight cycling as risk factors for cardiometabolic diseases: who is really at risk?. Obesity reviews : an official journal of the International Association for the Study of Obesity, 16(1), 7–18.
- Burger, K. S., & Stice, E. (2011). Relation of dietary restraint scores to activation of reward-related brain regions in response to food intake, anticipated intake, and food pictures. NeuroImage, 55(1), 233–239.
- Hill, A. (2004). Does dieting make you fat? British Journal of Nutrition, 92(1), 15-18.
