Έχω καλύτερη απόδοση στη δουλειά μου σε σχέση με τους συναδέλφους μου; Έχω μεγαλύτερο εκπαιδευτικό υπόβαθρο ή εισόδημα; Ζω σε καλύτερο σπίτι από τους φίλους μου; Φοράω καλύτερα ρούχα; Είμαι πιο όμορφος/η; Αυτές είναι μερικές μόνο από τις -εξαιρετικά κουραστικές- σκέψεις και συγκρίσεις που κάνουμε όλοι σχεδόν καθημερινά, χωρίς κανένα απολύτως λόγο.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, η σύγκριση δεν είναι πάντοτε κακή. Μπορεί να είναι χρήσιμη ή επιβλαβής, ανάλογα με τον τρόπο χρήσης της.
Έτσι, όταν χρησιμοποιείται εποικοδομητικά, μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο αυτοβελτίωσης. Αν, για παράδειγμα, συγκρίνουμε τον εαυτό μας με κάποιον που βρίσκεται πιο μπροστά στην καριέρα του, μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ως κίνητρο για να εργαστούμε σκληρότερα και πιο αποτελεσματικά.
Αν, όμως, χρησιμοποιείται με αρνητικό τρόπο -συγκρίνοντας συνεχώς τον εαυτό σας με τα χαρακτηριστικά των άλλων που δεν ανταποκρίνονται στις δικές μας ανάγκες και καταστάσεις-, μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε εξαιρετικά ανεπαρκείς, ανταγωνιστικοί, ζηλόφθονοι και -φυσικά- να βλάψει τις σχέσεις μας και να μειώσει σημαντικά την αυτοεκτίμησή μας.
Πιο συγκεκριμένα:
Άδικες συγκρίσεις
Η σύγκριση του εαυτού μας με τους άλλους μπορεί να είναι άδικη, κι αυτό επειδή στην ουσία κανείς δε μπορεί να συγκριθεί με κανέναν. Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του, μοναδική προσωπικότητα, τις δικές του ιδιομορφίες, τα δικά του χαρακτηριστικά, πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, εμπειρίες και ευκαιρίες. Συγκρίνοντας τον εαυτό μας, για παράδειγμα, με κάποιον που έχει περισσότερα χρήματα ή υποστήριξη από εμάς, είναι σα να του λέμε ότι δεν αξίζει αυτά τα χαρακτηριστικά.
Ζήλια και δυσαρέσκεια
Η σύγκριση μπορεί, επίσης, να οδηγήσει σε συναισθήματα ζήλιας και δυσαρέσκειας προς τους άλλους. Μπορεί να αρχίσουμε να ζηλεύουμε αρνητικά την επιτυχία, τον πλούτο, την ομορφιά ή την συναισθηματική κατάσταση κάποιου, κάτι που μπορεί να φθείρει τις σχέσεις μας αλλά και να μας κάνει να υιοθετήσουμε μια αρκετά τοξική νοοτροπία.
Αναβλητικότητα
Το να νιώθουμε ότι δεν θα είμαστε ποτέ τόσο καλοί όσο οι άλλοι, συχνά ενδεχομένως να μας δημιουργεί ένα αίσθημα φόβου μήπως αποτύχουμε, εμποδίζοντάς μας να αναλάβουμε δράση για τους στόχους μας και να προοδεύουμε μέρα με τη μέρα.
Λανθασμένη αυτοαντίληψη
Πολύ συχνά, όταν επικεντρωνόμαστε στα χαρακτηριστικά των άλλων, μπορεί να πιστεύουμε ότι είμαστε καλύτεροι ή χειρότεροι από ό,τι πραγματικά είμαστε, κάτι που ενδεχομένως να μας αποτρέψει από το να δούμε πραγματικά και ξεκάθαρα τα δυνατά και αδύνατα σημεία μας και να αναπτύξουμε μια πιο ρεαλιστική άποψη για τον εαυτό μας.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό να προσέχουμε πώς χρησιμοποιούμε τη σύγκριση στη ζωή μας. Αντί να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους, μπορούμε να επικεντρωθούμε στους δικούς μας, προσωπικούς στόχους, στη δική μας πρόοδο και αυτοβελτίωση. Ας γίνει κάθε σύγκριση μια ευκαιρία κινητοποίησης και ανάπτυξης για εμάς, παρά μια επιλογή που μας κρατά ολοένα και πιο πίσω.
