Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι η κατάσταση εκείνη όπου το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει «λανθασμένα» το σώμα σου. Τα τελευταία χρόνια ακούμε, όλο και συχνότερα είναι η αλήθεια, ότι κάποιος από το περιβάλλον μας διαγνώστηκε με αυτοάνοσο νόσημα, συνήθως έπειτα από ένα έντονα στρεσογόνο γεγονός.
Τι είναι μια αυτοάνοση ασθένεια;
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα συνήθως μας προστατεύει από βακτήρια και ιούς. Όταν αισθάνεται αυτούς τους ξένους εισβολείς, στέλνει έναν στρατό μαχητικών κυττάρων για να τους επιτεθεί. Συνήθως, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να καταλάβει τη διαφορά μεταξύ ξένων κυττάρων και των δικών σου.
Σε μια αυτοάνοση ασθένεια, το ανοσοποιητικό σου εκλαμβάνει μέρος του σώματός σου, όπως οι αρθρώσεις ή το δέρμα σου, ως ξένα. Απελευθερώνει τότε πρωτεΐνες, που ονομάζονται αυτοαντισώματα, οι οποίες επιτίθενται σε υγιή κύτταρα.
Ορισμένες αυτοάνοσες ασθένειες στοχεύουν μόνο ένα όργανο. Ο διαβήτης τύπου 1 βλάπτει το πάγκρεας. Άλλες ασθένειες, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (SLE), μπορούν να επηρεάσουν ολόκληρο το σώμα.
Η εμφάνισή τους συνδέεται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής
Υπολογίζεται ότι ένας στους πέντε πάσχει από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, που μπορεί να είναι σε έξαρση ή να «κοιμάται», όπως λένε οι ειδικοί.
Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε είναι ότι τα αυτοάνοσα νοσήματα συνδέονται άμεσα με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, με το τι βιώνουμε, με το τι αισθανόμαστε, αλλά και με το τι καταναλώνουμε. Όλα αυτά τα επεξεργασμένα τρόφιμα και ό,τι άλλο τρώμε, πίνουμε και αναπνέουμε, οι ταχείς ρυθμοί της δύσκολης καθημερινότητας, το στρες, επηρεάζουν τη δράση των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού.
Ειδικότερα, όπως εξηγεί η Δρ. Νικολέτα Κοΐνη, Ιατρός Λειτουργικής, Προληπτικής και Αναγεννητικής Ιατρικής: «Τα αυτοάνοσα νοσήματα προκαλούνται από εσφαλμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, μιας και αυτό επιτίθεται σε κύτταρα του ίδιου του οργανισμού, τα οποία, σταδιακά, παύει να αναγνωρίζει ως δικά του και τα αντιμετωπίζει σαν ξένα.
Οποιοσδήποτε παράγοντας, που μπορεί να αλλοιώσει τη βιοχημική ή τη γενετική πληροφορία σε επίπεδο κυττάρου, ώστε αυτό να αναγνωρίζεται ως ξένο από τον ίδιο τον οργανισμό, ενοχοποιείται για την αύξηση των αυτοάνοσων νοσημάτων. Περισσότερες από 80 ασθένειες καταγράφονται επίσημα, ως αποτέλεσμα της επίθεσης αυτής του ανοσοποιητικού συστήματος με «αυτοαντισώματα» εναντίον οργάνων, ιστών και κυττάρων του ίδιου του σώματος. Άλλες 20 προστέθηκαν πρόσφατα, ενώ οι ερευνητές πρόκειται να προσθέσουν τουλάχιστον 40 επιπλέον».
Το ανθρώπινο σώμα, λοιπόν, ουσιαστικά αντιδρά σε οποιαδήποτε απόκλιση από το φυσιολογικό και στόχος των ειδικών είναι η επαναφορά των κυττάρων στην πρότερη ισορροπία. Ο ιδανικός τρόπος, για να συμβεί αυτό, είναι ένα σύγχρονο μοντέλο στοχευμένης και εξατομικευμένης αντιμετώπισης, που στηρίζεται σε πρωτόκολλα και σε επιστημονικές μελέτες, που έμπρακτα αποδεικνύουν πώς αποκαθίσταται η βιοχημική ισορροπία του οργανισμού.
Ο ρόλος της τροφής
Οι τοξικές ενώσεις που εισέρχονται στον οργανισμό μας μέσω της τροφής μας επηρεάζουν σε πολύ σημαντικό βαθμό την καλή κατάσταση της υγείας μας. «Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι, πλέον, τα τρόφιμα είναι ανεπαρκή στο να προσφέρουν τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε. Έτσι, στην πάροδο των ετών, το φορτίο ανεπάρκειας, που συσσωρεύεται στα κύτταρά μας, τα αλλοιώνει σε τέτοιο βαθμό, που κάποια από αυτά αναγνωρίζονται από τον ίδιο τον οργανισμό μας ως ξένα.
Το ανοσοποιητικό σύστημα οφείλει να συμβάλει στην επιβίωση του οργανισμού με διττό ρόλο. Αφενός με το να αναγνωρίζει ως αντιγόνα βλαβερούς και παθογόνους μικροοργανισμούς – εισβολείς, τοξίνες, ιούς και να τους επιτίθεται, παράγοντας αντισώματα εναντίον τους και προστατεύοντάς μας από ασθένειες. Αφετέρου με το να αναγνωρίζει και να δέχεται τα δικά του στοιχεία, δομές, όργανα, συστήματα και ιστούς, καθώς και όλους τους παράγοντες, που υποστηρίζουν την επιβίωση», συμπληρώνει η κ. Κοΐνη.
14 κοινές αυτοάνοσες ασθένειες
Υπάρχουν περισσότερες από 80 αυτοάνοσες ασθένειες. Εδώ είναι 14 από τις πιο συνηθισμένες:
- Διαβήτης τύπου 1
- Ρευματοειδή αρθρίτιδα (RA)
- Ψωρίαση/ψωριασική αρθρίτιδα
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Συστηματικός ερυθηματώδος λύκος (SLE)
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
- Νόσος του Addison
- Νόσος του Graves
- Σύνδρομο Sjögren
- Θυρεοειδίτιδα του Hashimoto
- Μυασθένεια gravis
- Αυτοάνοση αγγειίτιδα
- Αιμολυτική αναιμία
- Κοιλιοκάκη
Συμπτώματα αυτοάνοσων ασθενειών
Τα πρώτα συμπτώματα πολλών αυτοάνοσων ασθενειών είναι κοινά, όπως:
- κούραση
- πόνος στους μυς
- πρήξιμο και ερυθρότητα
- δέκατα
- δυσκολία συγκέντρωσης
- μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στα χέρια και τα πόδια
- απώλεια μαλλιών
- δερματικά εξανθήματα
Ξεχωριστά, οι ασθένειες μπορούν επίσης να έχουν τα δικά τους μοναδικά συμπτώματα. Για παράδειγμα, ο διαβήτης τύπου 1 προκαλεί ακραία δίψα, απώλεια βάρους και κόπωση. Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου προκαλεί πόνο στην κοιλιά, φούσκωμα και διάρροια.
Με αυτοάνοσες ασθένειες όπως η ψωρίαση, τα συμπτώματα παρουσιάζουν υφέσεις και εξάρσεις. Μια περίοδος συμπτωμάτων ονομάζεται φλεγμονή. Μια περίοδος κατά την οποία τα συμπτώματα εξαφανίζονται ονομάζεται ύφεση.
Πότε να δεις έναν γιατρό
Καλό είναι να επισκεφτείς έναν γιατρό εάν έχεις συμπτώματα αυτοάνοσης ασθένειας.
Μπορεί να χρειαστεί να επισκεφθείς έναν ειδικό, πάντα ανάλογα με τον τύπο της νόσου που έχεις:
- Οι ρευματολόγοι θεραπεύουν τις αρθρώσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και άλλες αυτοάνοσες ασθένειες όπως το σύνδρομο Sjögren και το SLE.
- Οι γαστρεντερολόγοι θεραπεύουν τις ασθένειες της γαστρεντερικής οδού, όπως η νόσο του Celiac και του Crohn.
- Οι ενδοκρινολόγοι αντιμετωπίζουν τις συνθήκες των αδένων, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Graves, της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και της νόσου του Addison.
- Οι δερματολόγοι αντιμετωπίζουν τις δερματικές παθήσεις, όπως η ψωρίαση.
