Όταν ο σκύλος μας φυλάει το φαγητό του ή τα αντικείμενα του, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι είναι μια πολύ φυσιολογική συμπεριφορά για εκείνον. Στην φύση ο οργανισμός που θα προστατεύσει το φαγητό του και όχι μόνο, έχει περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει.
Η φύλαξη πηγών έχει να κάνει με την επιβίωση ενός ζώου. Αν το σκεφτείς, ακόμα κι εμείς το κάνουμε αυτό κάθε μέρα. Φυλάμε τα πράγματα μας, κλειδώνουμε τα σπίτια και τα αυτοκίνητα μας, ενώ έχουμε εφεύρει ένα σωρό μηχανισμούς για να ασφαλίσουμε τα υπάρχοντα μας.
Οι σκύλοι δεν παρουσιάζουν φύλαξη μόνο προς το φαγητό τους, αλλά είναι εξίσου συχνό να φυλάνε τον άνθρωπο τους, το μέρος που κοιμούνται, τα παιχνίδια τους, τον καναπέ, κάποιο άλλο σκυλάκι ή γενικά κάτι που για αυτά έχει αξία. Κάποιος σκύλος μπορεί να παρουσιάζει αυτή την συμπεριφορά μόνο σε κάποιες καταστάσεις και σε κάποιες άλλες όχι. Αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι πως μιλάμε για μία απολύτως φυσιολογική συμπεριφορά. Βέβαια αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι και επικίνδυνη.
Όπως για όλες τις καταστάσεις έτσι και για τη φύλαξη η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Αν κάνουμε σωστές κινήσεις από την αρχή που θα έρθει ο σκύλος σπίτι μας το πιθανότερο είναι να μην δούμε ποτέ αυτή τη συμπεριφορά.
Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές προκαλούμε ή ξεθάβουμε εμείς αυτή τη συμπεριφορά με λάθους χειρισμούς που κάνουμε ή λάθος οδηγίες που έχουμε πάρει.
Πώς ξεκινούν αυτές οι συμπεριφορές;
Όπως όλα, έτσι και αυτή η συμπεριφορά ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία. Τα σκυλάκια που έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλον όπου υπάρχει ανταγωνισμός γύρω από το φαγητό είναι πολύ πιθανό να συμπεριφερθούν έτσι στο μέλλον γύρω από ζώα αλλά και ανθρώπους. Είναι πολύ σημαντικό τα κουτάβια να μην τρώνε από μία ταΐστρα, άλλα να υπάρχουν πολλές και με άφθονο φαγητό ή ακόμα καλύτερα να τρώνε ξεχωριστά.
Επίσης, σκύλοι που έχουν ζήσει έξω στον δρόμο μπορεί να παρουσιάσουν φύλαξη, πολλές φορές λόγω δύσκολων συνθηκών διαβίωσης, όπου οι πόροι και το φαγητό είναι δυσεύρετα.
Ας πούμε ότι έχουν πάει όλα καλά μέχρι την ώρα που είναι να έρθει το κουτάβι σπίτι μας. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον για το κουτάβι αφαιρώντας οτιδήποτε μπορεί να είναι επικίνδυνο για αυτό ή οτιδήποτε δεν θέλουμε να πάρει, ενώ παράλληλα έχουμε φροντίσει να έχουμε διεγερτικά παιχνίδια στον χώρο. Είναι παράλογο να έχουμε τα πάντα εκτεθειμένα και να έχουμε την απαίτηση να μην πειράξει τίποτα. Δεν είναι φυσιολογικό. Ένα υγιές κουτάβι θα θέλει να εξερευνήσει τα πάντα βάζοντας τα στο στόμα του και δαγκώνοντας τα. Αυτή είναι η υγιής συμπεριφορά ενός νεαρού οργανισμού. Θέλει να εξερευνήσει, να γνωρίσει, να ανακαλύψει.
Με το να αφαιρούμε συνέχεια πράγματα από το το κουτάβι όχι δεν μόνο δεν το μαθαίνουμε να μην τα πειράζει αλλά ακόμα χειρότερο το μαθαίνουμε να μην μας εμπιστεύεται. Τώρα πια όταν πάρει κάτι στην κατοχή του έχουμε δημιουργήσει την εντύπωση ότι θα του το αφαιρέσουμε. Δεν μας εμπιστεύεται και προσπαθεί να διατηρήσει οτιδήποτε είναι αυτό που έχει πάρει φτάνοντας στο σημείο να γρυλίσει. Εκεί είναι που κάνουμε το δεύτερο μεγάλο λάθος. Δεν καταλαβαίνουμε πόσο μεγάλο δώρο είναι το γρύλισμα και προσπαθούμε να το καταστείλουμε θεωρώντας ότι δεν πρέπει ποτέ ένας σκύλος να γρυλίζει μαλώνοντας το κουτάβι μας για το γρύλισμα. Όμως το γρύλισμα είναι πολύ σημαντικό, γιατί είναι μία από τις έσχατες προσπάθειες του σκύλου να μας πει να σταματήσουμε να κάνουμε αυτό που κάνουμε. Δεν θέλει σε καμία περίπτωση να μας δαγκώσει και προσπαθεί να μας πει ότι τον πιέζουμε παραπάνω από όσο μπορεί να αντέξει με αυτό που κάνουμε. Αυτό που δεν ξέρουμε είναι ότι τιμωρώντας το γρύλισμα καταστέλλουμε και την τελευταία προσπάθεια να μας προειδοποιήσει μην αφήνοντας του πια κανένα περιθώριο πλην της άμυνας.
Να διευκρινίσουμε εδώ πως όταν πια φτάσει σε αυτό το σημείο ο σκύλος μας δεν έχει έλεγχο των πράξεων του και απλά αντιδράει είναι σαν αντανακλαστικό. Δεν προλαβαίνει να σκεφτεί γιατί η αμυγδαλή παρακάμπτει το σκεπτόμενο μέρος του εγκεφάλου ενεργοποιώντας άμεσα τον μηχανισμό άμυνας.
Μπορεί να αλλάξει αυτή η συμπεριφορά;
Ευτυχώς όμως ακόμα και αυτή η κατάσταση είναι αναστρέψιμη με την βοήθεια ενός θετικού εκπαιδευτή που δεν χρησιμοποιεί καμία μορφή πίεσης στο σκύλο μας. Επειδή πολλές φορές όσο και να προσπαθήσουμε να προβλέψουμε καταστάσεις, λάθη πάντα γίνονται και ο σκύλος θα βρεθεί με κάτι που δεν θέλουμε στο στόμα του. Είναι πολύ εύκολο να αφαιρέσουμε το αντικείμενο χωρίς να δημιουργήσουμε πρόβλημα. Απλά και ψύχραιμα φωνάζουμε χαρούμενα τον σκύλο σαν να βρήκαμε έναν τεράστιο θησαυρό και του δείχνουμε μια λιχουδιά που κρατάμε ή ένα παιχνίδι χωρίς να κάνουμε κάποια κίνηση να πάμε προς αυτόν και το αντικείμενο που έχει στην κατοχή του. Μόλις έρθει αυτός σε εμάς πάλι δεν πάμε κατευθείαν να πάρουμε το αντικείμενο, αλλά παίζουμε λίγο μαζί του να ξεχαστεί ή πετάμε λιχουδιές σε ένα άλλο δωμάτιο να τις βρει και τότε πηγαίνουμε να πάρουμε το αντικείμενο, να το βάλουμε σε ασφαλές μέρος και όχι εκεί που το είχαμε πάλι.
Παράλληλα δουλεύουμε με κάποιον θετικό εκπαιδευτή πάνω σε ασκήσεις πρόληψης, εμπιστοσύνης, επαναφοράς και συνεργασίας.
Άσκηση πρόληψης
Αφήνουμε στο σπίτι εκτεθειμένο κάτι που δεν θέλουμε και είναι ασφαλές για το σκυλάκι όπως κάποιο χαρτί, κάποιο παλιό ρούχο που δεν το θέλουμε ή κάποια παλιά κάλτσα, αν δεν τις καταπίνει το σκυλάκι μας, και το αφήνουμε να το επεξεργαστεί. Όσο ασχολείται με αυτό εμείς πλησιάζουμε και του δίνουμε λιχουδιές και φεύγουμε. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνει ελεγχόμενα πως όταν έχει κάτι στην κατοχή του, όχι μόνο δεν κινδυνεύει να το χάσει όταν πλησιάσουμε αλλά μάλλον θα κερδίσει και κάτι. Αν αυτή η άσκηση δουλεύεται συχνά τότε ακόμα και αν κάνουμε λάθος χειρισμό και αφαιρέσουμε κάτι αδέξια από τον σκύλο δεν θα του αποτυπωθεί με τον ίδιο τρόπο λόγο της προεργασίας που έχουμε κάνει.
Μην ανησυχείς ότι έτσι θα μάθει να τρώει κάλτσες, το αντίθετο θα τις βαρεθεί και αυτές και όποιο άλλο αντικείμενο χρησιμοποιήσουμε. Έχεις αναρωτηθεί γιατί οι σκύλοι δεν παίζουν με τα παιχνίδια τους μόνοι τους και τα βαριούνται; Από την άλλη ότι δεν θελουμε να πάρουν αυτό πάντα παίρνουν. Γιατί αφαιρώντας το αντικείμενο της περιέργειας τους το κάνουμε πιο ελκυστικό. Ενώ όταν δεν ασχοληθούμε μαζί του, όπως με τα παιχνίδια τους, μετά από λίγο το βαριούνται.
Με το φαγητό τους
Για να αποφύγουμε την φύλαξη γύρω από το φαγητό είναι πολύ σημαντικό να έχουμε κάποιους κανόνες γύρω από το τάισμα όπως:
- Ποτέ δεν πειράζουμε έναν σκύλο τη στιγμή που τρώει.
- Δεν του παίρνουμε το μπολ με το φαγητό την ώρα που τρώει για να του το ξαναδώσουμε με την ελπίδα ότι θα μάθει να αφήνει το φαγητό του.
- Δεν βάζουμε τα χέρια μας μέσα στο φαγητό του την ώρα που τρώει.
Αν καταφέρουμε κάτι με αυτούς τους χειρισμούς θα είναι να προκαλέσουμε την ανεπιθύμητη συμπεριφορά.
Αντιθέτως μπορούμε:
- Όταν τρώει να περνάμε από κοντά του χωρίς να τον ενοχλούμε και να ρίχνουμε στο πιάτο λιχουδιές μεγαλύτερης αξίας από αυτό που τρώει, ώστε να συσχετίσει το πλησίασμα μας με ευχάριστα συναισθήματα.
- Να τον ταΐζουμε κάποιες φορές από το χέρι μας.
- Αν έχουμε παραπάνω από ένα σκυλιά στο σπίτι η άλλα ζώα να τρώνε σε διαφορετικούς χώρους.
Με πράγματα έξω στο δρόμο
Αν ο σκύλος μας παρουσιάσει τέτοια συμπεριφορά με κάτι που βρήκε στον δρόμο μας τότε τι πρέπει να κάνουμε; Αρχικά, προσέχουμε πάρα πολύ στη βόλτα μας. Αντί να μιλάμε στο κινητό μας έχουμε τα μάτια μας στον σκύλο μας και στον δρόμο κάτω. Προσέχουμε και προσπαθούμε να αποφεύγουμε μέρη όπου μπορεί να έχει πεταμένα φαγητά, κόκαλα κ.λπ. Συνήθως είναι στα ίδια μέρη ξανά και ξανά.
Υπάρχουν πάρα πολλές ασκήσεις που μπορούμε να κάνουμε και σε αυτό το κομμάτι πάντα σε συνεργασία με έναν θετικό εκπαιδευτή .
Αυτό το βιβλίο είναι πολύ βοηθητικό για όποιον θέλει να προσπαθήσει μόνος του.
Παράλληλα, θα βοηθήσει πολύ να έχουμε ξεκινήσει ένα πρωτόκολλο στο άνοιγμα του στόματος από το σπίτι μέχρι να δουλευτούν κάποια πράγματα έτσι ώστε αν τύχει και πάρει κάτι και πάμε να του το αφαιρέσουμε να είναι μια γνώριμη διαδικασία αλλά και ευχάριστη.
Εν κατακλείδι, λοιπόν, κρατάμε πως:
- Η φύλαξη είναι φυσιολογική συμπεριφορά (αν και επικίνδυνη κάποιες φορές).
- Όσο πιο πολλές φορές έχουμε αφαιρέσει αντικείμενα από το στόμα του σκύλου τόσο λιγότερο θα μας εμπιστεύεται και θα τείνει να προστατέψει οτιδήποτε έχει στην κατοχή του. Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία.
- Πάντα συνεργαζόμαστε με θετικό εκπαιδευτή αν χρειαστούμε βοήθεια.
