Έχεις παρατηρήσει ποτέ πως με τα χρόνια αρχίζεις και μοιάζεις όλο και περισσότερο με τις φίλες σου; Ντύνεστε με τον ίδιο τρόπο, ακούτε ίδια μουσική, μέχρι που μπορείς να προβλέψεις την επόμενη τους κουβέντα, γιατί ήταν αυτή που ήθελες να πεις. Βέβαια μιλάς και συμπεριφέρεσαι με αυτόν τον τρόπο μόνο όταν είσαι κοντά τους, ενώ όταν βρίσκεσαι ανάμεσα σε άλλες παρέες έχεις τη «μαγική» ικανότητα να προσαρμόζεσαι στο πι και φι, κάτι σαν τον χαμαιλέοντα.
Μπορεί να μην αλλάζεις χρώμα σαν το ερπετό, αλλά έχεις τόσα κοινά με αυτό το ζώο που στην ψυχολογία υπάρχει και όρος με το όνομα «το φαινόμενο του χαμαιλέοντα». O χαμαιλέοντας αλλάζει χρώμα όχι για να καμουφλαριστεί στο περιβάλλον, όπως πολλοί πιστεύουμε, αλλά για να δείξει την επιθυμία του να ζευγαρώσει, να πολεμήσει ή να υποταχθεί. Από την άλλη εμείς, χρησιμοποιούμε το φαινόμενο του χαμαιλέοντα για να μιμηθούμε!
Η επιστήμη πίσω από το φαινόμενο του χαμαιλέοντα
Είτε έχουμε απέναντι μας την καλύτερη μας φίλη, είτε έναν άνθρωπο που συναντάμε πρώτη φορά αυτομάτως μιμούμαστε τη συμπεριφορά τους και αυτό γίνεται για εξελικτικούς λόγους. Σύμφωνα με μια έρευνα, σχετικά με τον μιμητισμό της συμπεριφοράς, μπορεί να αντιγράφουμε ακούσια τις συμπεριφορές των ανθρώπων γύρω μας για να αυξήσουμε τις πιθανότητες να γίνουμε αποδεκτοί σε μια ομάδα. Αυτό ήταν κάτι το απαραίτητο για τους προγόνους μας, οι οποίοι συχνά έπρεπε να βασίζονται σε βοήθεια από άλλους για δραστηριότητες επιβίωσης, όπως η εύρεση τροφής και η άμυνα κατά των θηρευτών.
Αντιγράφοντας κάποιον μπορεί ασυνείδητα να ενισχύσεις τον δεσμό σου μαζί του. Το φαινόμενο του χαμαιλέοντα έχει γενικά θετική επίδραση στη σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων, καθώς μας οδηγεί στο να πιστεύουμε ότι μοιραζόμαστε ομοιότητες μεταξύ μας και ότι ταιριάζουμε. Η αντανάκλαση των συμπεριφορών μας μπορεί να μας κάνει να εμπιστευόμαστε περισσότερο τους άλλους, να τους θεωρούμε πιο ελκυστικούς και να νιώθουμε πιο συνδεδεμένοι μαζί τους, όπως και το αντίστροφο φυσικά! Όσο καλύτερα πάνε οι αλληλεπιδράσεις μας, τόσο περισσότερο μπορούμε να ικανοποιήσουμε τη θεμελιώδη ανάγκη μας για ένταξη και να αναπτύξουμε τα είδη των κοινωνικών δεσμών και σχέσεων που μας βοηθούν να ζήσουμε μια μεγαλύτερη και υγιέστερη ζωή.
Αν αναρωτιέσαι ποια συμπεριφορά μιμούμαστε πιο εύκολα, αυτή είναι το χαμόγελο! Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ακούσιας μίμησης. Μας είναι σχεδόν έμφυτο να ανταποδίδουμε ένα χαμόγελο όταν δεχόμαστε ένα, γεγονός που μπορεί να μας φτιάξει τη διάθεση, αν σκεφτούμε ότι ακόμα κι όταν χαμογελάμε ψεύτικα είναι ένα boost στη διάθεσή μας.
Πώς να αξιοποιήσεις τα κοινωνικά οφέλη
Άσε τον εαυτό σου να μιμηθεί
Η εφαρμογή του φαινομένου του χαμαιλέοντα, που αποτελεί μια υποσυνείδητη πράξη, μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι συντονίζεσαι με το περιβάλλον και εστιάζεις στους ανθρώπους γύρω σου. Αυτό θα ωφελήσει τελικά τις σχέσεις σου με τους αγαπημένους σου ανθρώπους.
Με το να συντονίζεσαι με τους άλλους στην παρέα σου, δείχνεις ότι νοιάζεσαι γι’ αυτούς και τους καταλαβαίνεις, γεγονός που εμβαθύνει τη σχέση. Ο εγκέφαλός μας ανέπτυξε αυτή την τάση μίμησης για κάποιο λόγο και αξίζει να την χρησιμοποιήσουμε, για να μπορέσουμε να συνδεθούμε κοινωνικά.
Να είσαι ενήμερη
Το πιο σημαντικό σχετικά με το φαινόμενο του χαμαιλέοντα είναι να αναγνωρίζεις πότε συμβαίνει. Παρόλο που βοηθάει στη βαθύτερη σύνδεση στις σχέσεις μας, θα μπορούσε να μας κάνει να υιοθετήσουμε συνήθειες που στην πραγματικότητα δεν θέλουμε, όπως το να κοιτάμε το κινητό μας κάθε 30 δευτερόλεπτα, επειδή το κάνει ο συνομιλητής μας.
Γι’αυτό πρέπει να αναγνωρίζεις και να ξεχωρίζεις ποιες συμπεριφορές είναι ωφέλιμο να υιοθετήσεις και ποιες είναι καλύτερα να αποφύγεις.
Εμπιστεύσου το ένστικτο σου
Η σκόπιμη μίμηση είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από το φαινόμενο του χαμαιλέοντα και χρησιμοποιείται συχνά ως τακτική χειραγώγησης. Πάντα να εμπιστεύεσαι το ένστικτό σου για κάποιον που βλέπεις να σε μιμείται, ειδικά όταν η συμπεριφορά ή η μίμηση του φαίνεται να είναι ένα τέχνασμα, για να σε κάνει να τον συμπαθήσεις ή να τον αποδεχτείς, ενώ διαφορετικά δεν θα το έκανες.
