«Εριέττα, τι θα ήθελες να ψιθυρίσεις στο αυτί της μικρής Εριέττας;»
«Ότι όλα θα πάνε καλά και να είναι σίγουρη ότι τα πάντα, ακόμα και οι μεγαλύτερες δυσκολίες που πρόκειται να συναντήσει, συμβαίνουν για κάποιον λόγο. Το καθετί που μας συμβαίνει συμβάλλει στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας και καθορίζει κατά κάποιον τρόπο τη ζωή μας, έτσι ώστε να φτάσουμε σταδιακά εκεί που πρέπει. Της υπόσχομαι ότι θα βρει τον δρόμο της και θα ζήσει μια ζωή με τους ομορφότερους ανθρώπους δίπλα της, και αυτή θα είναι η μεγαλύτερη ευλογία».
Η Εριέττα μπορεί να είναι μόλις 28 χρόνων, αλλά λίγα λεπτά μαζί της αρκούν για να καταλάβεις ότι μέσα της ρέουν ώριμες σκέψεις. Είναι η διεισδυτική ματιά της, το χαμόγελό της, ο τρόπος με τον οποίο μιλάει, τόσο με τα χείλη όσο και με το σώμα, που δεν σε αφήνουν να έχεις καμία αμφιβολία ότι απέναντί σου έχεις έναν άνθρωπο που έχει κάνει αρκετό εσωτερικό σκάψιμο. Έχει βρει τον σκοπό της.
Καθισμένη στην πολυθρόνα, γέρνει το κεφάλι της χαλαρά και αγγίζει την κοιλιά της, το μωρό της, που τόσο πολύ ήθελαν εκείνη και ο σύντροφός της. Έξω από το παράθυρο ο ουρανός δεν έχει ούτε ένα σύννεφο.
Τίποτα δεν είναι τυχαίο.
Εριέττα, όλα είναι υπέροχα.
Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση/ Φωτό: Νίκος Ζήκος
Θα πάρω ως αφορμή το πρώτο σου post, όπου είσαι 15 ετών. Πόσο διαφορετική είναι η γυναίκα που είσαι σήμερα από το κορίτσι που ήσουν τότε;
Θα έλεγα ότι είμαι άλλος άνθρωπος σήμερα από το μπερδεμένο κοριτσάκι εκείνης της φωτογραφίας. Πέρασα πολύ δύσκολη εφηβεία, ίσως επειδή συνέπεσε η δύσκολη περίοδος την παιδικής ηλικίας με τον θάνατο του πατέρα μου. Για κάποια χρόνια έχασα τον εαυτό μου και αφέθηκα σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, περιβάλλοντας τον εαυτό μου με ανθρώπους των οποίων η νοοτροπία δεν ταίριαζε σε τίποτα με τη δική μου. Ευτυχώς δεν άργησα να ξαναβρώ τον δρόμο μου, και αυτό το χρωστάω στους λίγους και αληθινούς φίλους, οι οποίοι μου άνοιξαν τα μάτια και με επανέφεραν στην πραγματικότητα.
Ποια ήταν η στιγμή εκείνη που σε άλλαξε και σε μεταμόρφωσε στον άνθρωπο που είσαι σήμερα;
Οι στιγμές ήταν πολλές και η εξέλιξή μου ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί. Ελπίζω να μην ολοκληρωθεί ποτέ. Είμαι της άποψης ότι θα πρέπει κάθε μέρα, κάθε μήνα, κάθε χρόνο, να γινόμαστε καλύτεροι. Αυτό που βοήθησε εμένα είναι ότι είχα καλές βάσεις. Προέρχομαι από δύο υπέροχους γονείς που μου μετέδωσαν σημαντικές αξίες, όπως είναι η προσφορά, η ειλικρίνεια, η ενσυναίσθηση και ο σεβασμός για τον κόσμο γύρω μου. Έχω και είχα πάντα λίγους και αληθινούς φίλους, που δεν φοβόντουσαν να μου πουν την άποψή τους, και βέβαια τα ζώα, που αποτέλεσαν το μεγαλύτερο πάθος μου και μου υπενθύμιζαν πάντα το ποια είμαι πραγματικά.
Έχεις διαλέξει ένα διαφορετικό μονοπάτι από εκείνο που θα περίμενε κανείς με βάση το όνομά σου – θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ένας κόντρα ρόλος. Έχεις αντιμετωπίσει δυσκολίες ή κριτική γι’ αυτή σου την απόφαση;
Κάθε άλλο. Νομίζω ότι ο κόσμος εκπλήσσεται θετικά βλέποντας κάτι διαφορετικό από αυτό που περιμένει. Βέβαια, θα ήταν λάθος να μην παραδεχτώ ότι την αρχή του «κόντρα ρόλου» στον οποίο αναφέρεστε την έκαναν οι γονείς μου. Η μητέρα μου πάντα περιτριγυριζόταν από απλούς ανθρώπους και ποτέ δεν υπέκυπτε στα στερεότυπα της υψηλής κοινωνίας (ακόμα δεν ξέρω ποιος αποφάσισε ότι αυτή η κοινωνική τάξη είναι υψηλή). Πάντα απεχθανόταν οτιδήποτε δήθεν και επέμενε στο να χαράσσει τη δική της πορεία, αποδεικνύοντας ότι δεν μπορούμε να κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους με βάση την οικονομική τους κατάσταση. Όπως είχε πει και ο πατέρας μου σε μία από τις πιο χαρακτηριστικές συνεντεύξεις του, «υπάρχουν πλούσιοι και πλούσιοι και υπάρχουν φτωχοί και φτωχοί». Ο πατέρας μου, επίσης, έχοντας ιδιαίτερο άγχος για τις ανέσεις με τις οποίες μεγαλώναμε, μου υπενθύμιζε συνέχεια ότι εμείς είμαστε η εξαίρεση και ότι βρισκόμαστε σε μια φούσκα, την οποία οφείλουμε να αναγνωρίζουμε, όπως οφείλουμε να αναγνωρίζουμε και την πραγματικότητα στην οποία ζει ο υπόλοιπος κόσμος. Μπορεί λοιπόν ο χαρακτήρας μου και η προσέγγισή μου σε διάφορα πράγματα να είναι διαφορετική, αλλά ένα μεγάλο μέρος της δικής μου προσωπικότητας οφείλεται στους καταπληκτικούς γονείς με τους οποίους είχα την τύχη να μεγαλώσω.
Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση/ Φωτό: Νίκος Ζήκος
«Γνώρισα τους ανθρώπους και αγάπησα τα ζώα», είχε πει ο Μενέλαος Λουντέμης. Αυτό ισχύει στην περίπτωσή σου; Από πού πηγάζει η τόσο μεγάλη σύνδεσή σου με τα ζώα;
Τα ζώα έχουν μια αθωότητα, μια αυθεντικότητα και μια ειλικρίνεια στα μάτια και τη συμπεριφορά, η οποία έχει χαθεί από τους περισσότερους ανθρώπους. Όντας παιδί των γονέων μου, οι άνθρωποι που συναντούσα μου φέρονταν πολύ διαφορετικά, πράγμα το οποίο αντιλαμβανόμουν, μια και τα παιδιά καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα από όσα νομίζουμε. Μέσα από τα ζώα εγώ βρήκα τη διέξοδό μου. Κατάλαβα ότι εκείνα με έκριναν με βάση τον εσωτερικό μου κόσμο, χωρίς να με ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους ανθρώπους ή να ενδιαφέρονται για ονόματα και μηδενικά. Παρ’ όλα αυτά, διαφωνώ με την εικόνα του φιλόζωου που αυτόματα θεωρείται μισάνθρωπος. Είμαι της άποψης ότι κάποιος που σέβεται μια κάμπια και είναι έτοιμος να μπει μπροστά και να υπερασπιστεί τα δικαιώματά της εξυπακούεται ότι θα σταθεί ενάντια σε κάθε αδικία, πόσο μάλλον για κάτι που αφορά κάποιον συνάνθρωπό του. Η αγάπη και ο σεβασμός έχουν μια βάση, ανεξάρτητα από το πού αποφασίζουμε να τα στρέψουμε.
Save a Greek Stray και A Promise to Animals. Ποιες ιστορίες κρύβονται πίσω από τη δημιουργία τους;
Πίσω από τις δύο αυτές πρωτοβουλίες κρύβεται ένα αίσθημα υποχρέωσης απέναντι στα υπόλοιπα ζώα με τα οποία μοιραζόμαστε τον πλανήτη. Δεν θεωρούσα ποτέ δεδομένη την ανωτερότητα εμάς των ανθρώπων, ούτε δικαίωμά μας να χρησιμοποιούμε άλλα συναισθανόμενα όντα προς όφελός μας. Μου κάνει τρομερή εντύπωση που οι περισσότεροι το θεωρούν αυτονόητο. Όταν ξεκίνησε η Save a Greek Stray, το αίσθημα αυτό της υποχρέωσης περιοριζόταν στα ζώα συντροφιάς, αργότερα όμως άρχισε να γκρεμίζεται ο τοίχος που δημιουργείται ως αποτέλεσμα της γεωγραφικής και συναισθηματικής μας απόστασης από τα υπόλοιπα ζώα. Ως διά μαγείας, άνοιξα τα μάτια μου και ξεκίνησα να βλέπω. Στην όψη του κρέατος εγώ έβλεπα τη βία, τον πόνο, τον τρόμο που βίωσε το ζώο μέσα στην απεγνωσμένη προσπάθεια που έκανε να παραμείνει στη ζωή. Στην όψη του γάλατος και του τυριού έβλεπα ένα αγελαδάκι λίγων ωρών να αρπάζεται από τη μητέρα του και ένιωθα τον πόνο αυτής της μητέρας, η οποία συνέχισε να το φωνάζει μέρες μετά την απομάκρυνσή του. Βλέποντας πια ένα μπαρμπούνι (το αγαπημένο μου ψάρι για πολλά χρόνια) βίωνα το αίσθημα της ασφυξίας που αποτέλεσε την τελευταία του ανάμνηση.
Άνοιξα τα μάτια μου και είδα την αλήθεια και από εκείνη την ημέρα η ζωή μου άλλαξε. Ελπίζω μέσα από την προσπάθεια των οργανώσεων αυτών να βοηθήσουμε κι άλλους ανθρώπους να ανοίξουν τα μάτια τους και συλλογικά να αλλάξουμε τον κόσμο, γιατί αυτό το αίσθημα της υποχρέωσης δεν είναι απλά αίσθημα.
Σε 20 χρόνια από τώρα πώς θέλεις να έχει εξελιχθεί το έργο σου; Ποιοι είναι οι στόχοι σου;
Ελπίζω να μη χωράει καν το μυαλό μου το πού θα βρίσκομαι σε 20 χρόνια. Λέω συνέχεια ότι έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε και το πιστεύω. Υπάρχει πολλή ασχήμια, μεγάλη αδικία και πολύς πόνος στον κόσμο που ζούμε. Υπάρχει βέβαια και τεράστια ομορφιά. Έχω βρεθεί σήμερα που μιλάμε να παλεύω σε πολλά μέτωπα και όσο περνάει ο καιρός προβλέπω ότι τα μέτωπα αυτά θα αυξάνονται. Ο στόχος μου είναι να προσφέρω όπου και όπως μπορώ. Έχω αφιερώσει τη ζωή μου στην προσφορά, αλλά και στη μάχη για τη δημιουργία ενός κόσμου στον οποίο θα ήθελα να μεγαλώσει το παιδί μου. Παγκοσμίως γίνονται πολλές μικρές και μεγάλες προσπάθειες για ένα καλύτερο αύριο για όλους μας, και οι νέες γενιές έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται ότι με το «όλους μας» δεν εννοούμε εμάς τους ανθρώπους, αλλά εμάς τα ζώα, εμάς τη φύση, εμάς τον κόσμο. Έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται ότι είμαστε όλοι ένα. Το να έρθει λοιπόν ένα καλύτερο αύριο προϋποθέτει την αναγνώριση της σύνδεσής μας με τα υπόλοιπα όντα και την άρση της κατάχρησης της εξουσίας μας.
Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση/ Φωτό: Νίκος Ζήκος
Πόσο εύκολο ή δύσκολο σου είναι να εκτίθεσαι σε ανθρώπους που δεν γνωρίζεις; Ποια είναι η ανάγκη που σε ωθεί να γράφεις τόσο προσωπικά;
Όσο περνάει ο καιρός γίνεται και πιο εύκολο. Βλέπω από την ανταπόκριση του κόσμου ότι θέλει να μάθει περισσότερα για τα θέματα που θίγω στο προφίλ μου και ότι ίσως βαρέθηκε να βλέπει ρούχα και πάρτι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σίγουρα υπάρχουν στιγμές που φοβήθηκα να μοιραστώ κάτι, όπως το ότι περιμέναμε παιδάκι ας πούμε. Όμως, μέσα από αυτά που μοιράζομαι έχω αποκτήσει μια μικρή κοινότητα η οποία ακολουθεί τη διαδρομή μας και, όπως την κρατούσα ενήμερη για την πορεία της προσπάθειάς μας να γίνουμε γονείς, έτσι ένιωσα ότι όφειλα να μοιραστώ και τη χαρά μας όταν τα καταφέραμε, η οποία ελπίζω να έδωσε δύναμη στα ζευγάρια που προσπαθούν.
Όταν άνοιξα το προφίλ μου, είχα σκοπό να το χρησιμοποιήσω για την προώθηση του βιγκανισμού στην Ελλάδα με έναν χαρακτήρα πιο φιλικό και ενημερωτικό. Όταν άρχισα να ψάχνομαι εγώ πριν από χρόνια, δεν υπήρχαν πολλά τέτοια μέσα. Η προσέγγιση των περισσότερων προφίλ ήταν πιο επιθετική και λιγότερο ανοιχτή στην παροχή συμβουλών για μια σταδιακή μετάβαση σε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Αργότερα όμως, και ειδικά αφότου αποφάσισα –από τη δική μου ανάγκη για υποστήριξη– να μοιραστώ τις δυσκολίες μας όσον αφορά την απόκτηση ενός παιδιού, το προφίλ μου απέκτησε έναν πολυδιάστατο χαρακτήρα, τον οποίο δεν είχα προγραμματίσει. Τώρα απλώς λέω ότι μου αρέσει να μοιράζομαι αλήθειες, γιατί μπουχτίσαμε στο ψέμα. Η ζωή έχει δυσκολίες και πολλές ομορφιές και με το να τις μοιραζόμαστε αισθανόμαστε εμείς και οι άνθρωποι γύρω μας λιγότερο μόνοι. Το ότι μοιράστηκα κάτι τόσο προσωπικό όσο η υπογονιμότητα ή οι κρίσεις πανικού βοήθησε πολύ κόσμο να καταλάβει ότι αυτά μπορούν να συμβούν στον καθένα μας και η ανταπόκριση των ανθρώπων αυτών έκανε εμένα να καταλάβω ότι δεν είμαι μόνη. Αυτή η συλλογικότητα και η αλληλοϋποστήριξη έχουν τέτοια δύναμη που πραγματικά κάνει θαύματα, και πιστεύω ότι έπαιξε τεράστιο ρόλο και στο δικό μας θαυματάκι.
Έχεις μιλήσει για τις κρίσεις πανικού που είχες. Πώς τις ξεπέρασες; Μίλησέ μου γι’ αυτό σου το ταξίδι στη θεραπεία.
Οι κρίσεις πανικού ήταν η μεγαλύτερη δοκιμασία που έχω περάσει. Έφτασα σε ένα σημείο όπου πραγματικά νόμιζα ότι δεν θα απαλλαχθώ ποτέ από αυτές και ότι η ζωή μου είχε αλλάξει για πάντα. Όμως τα κατάφερα. Στην αρχή το πάλεψα μόνη μου, μέρα με τη μέρα, με υπομονή και επιμονή. Η επιμονή ήταν ιδιαίτερα σημαντική, γιατί είχε να κάνει με την επανάληψη καταστάσεων που είχα παρατηρήσει ότι τείνουν να προκαλούν τις κρίσεις μου. Μέσα σε αυτές ήταν η οδήγηση, τα αεροπλάνα, οι κλειστοί χώροι με πολύ κόσμο, όπως τα θέατρα και τα σινεμά, και οι καναπέδες στα εστιατόρια αν δεν καθόμουν στην άκρη. Όλα αυτά επέμενα να τα κάνω όσο πιο συχνά γινόταν γιατί ήξερα ότι το να αρχίσω να τα αποφεύγω θα σήμαινε ότι οι κρίσεις κερδίζουν. Οπότε συνέχισα να οδηγώ κάθε μέρα, σταματώντας στην άκρη όταν με έπιανε δύσπνοια, και έμπαινα στο αεροπλάνο έχοντας στο μυαλό μου ότι και κρίση να πάθω θα περάσει. Αυτή η προσέγγιση, σε συνδυασμό με την ψυχανάλυση αργότερα και την άρνησή μου να πάρω οποιοδήποτε φάρμακο, με έσωσε. Το κλειδί στην περίπτωση των κρίσεων αυτών είναι να καταλάβει κανείς ότι η κρίση είναι το σύμπτωμα και ότι το σύμπτωμα σταματάει μόνο εφόσον καταφέρουμε να εντοπίσουμε τη ρίζα του προβλήματος. Αυτός ο εντοπισμός όμως θέλει πολύ σκάψιμο και αρκετό χρόνο, ανάλογα βέβαια με την περίπτωση. Εγώ άργησα αρκετά να βρω την ψυχολόγο που μου ταιριάζει, αλλά από εκείνη την ημέρα δεν υπέφερα ξανά από κρίσεις πανικού. Και από τότε που ξεπέρασα αυτή μου τη δυσκολία –η οποία με έφτασε στα όριά μου– αισθάνομαι ότι μπορώ να αντιμετωπίσω τα πάντα.
Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση/ Φώτο: Νίκος Ζήκος
Όταν γνώρισες τον σύντροφό σου ήσουν ολόκληρη η Εριέττα ή έλειπαν κάποια κομμάτια που εκείνος ήρθε και τα συμπλήρωσε;
Δεν νομίζω ότι ήμουν ολόκληρη η Εριέττα όταν γνώρισα τον άντρα μου, αλλά σίγουρα ολοκληρώθηκα μέσα στα πρώτα χρόνια που ήμασταν μαζί. Δεν πιστεύω ότι μπορεί κανένας πέρα από τον εαυτό μας να μας ολοκληρώσει. Μπορεί όμως να συμβάλει σε αυτή την ολοκλήρωση, όπως έκανε και ο Βύρωνας στη δική μου περίπτωση. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι όταν έχουμε έναν άνθρωπο υποστηρικτικό, τον οποίο δεν τον φοβίζει η δική μας εξέλιξη (όπως ισχύει σε πολλές περιπτώσεις), αυτό λειτουργεί σαν ώθηση στο να καταλάβουμε ποιοι είμαστε και τι θέλουμε από τη ζωή. Τότε και μόνο τότε, όντας δύο ολοκληρωμένοι άνθρωποι που αποφασίζουν να πορευτούν μαζί (από επιλογή και όχι από ανασφάλεια), μπορούμε να έχουμε μια σχέση που είναι υγιής και λειτουργεί υπό ίσους όρους.
Πρόσφατα μίλησες ανοιχτά για την προσπάθειά σας να αποκτήσετε παιδί. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλεις να δώσεις σε όλες τις γυναίκες που προσπαθούν;
Πολλοί αναρωτιούνται ποιο είναι το σωστό να πεις σε έναν άνθρωπο ή ένα ζευγάρι που δυσκολεύεται να κάνει παιδάκι. Νομίζω το μόνο κατάλληλο να πει κανείς είναι «είμαι δίπλα σου, είναι πολύ δύσκολο αυτό που περνάς, έχεις το δικαίωμα να μην είσαι καλά, είσαι ήδη γονιός, μόνο και μόνο που θυσιάζεις τόσα για το παιδί σου πριν έρθει». Οτιδήποτε άλλο είναι πραγματικά περιττό (και προς Θεού δεν λέμε ποτέ «όταν ηρεμήσετε θα έρθει»).
Ποιοι είναι οι άνθρωποι στους οποίους θέλεις να πεις ένα ευχαριστώ γιατί έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην Εριέττα που είσαι σήμερα;
Όλοι οι άνθρωποι που περνούν από τη ζωή μας συμβάλουν με κάποιον τρόπο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και τις προσωπικότητάς μας, ακόμα και οι άνθρωποι στους οποίους αποφασίσαμε πολύ γρήγορα ότι δεν θα θέλαμε ποτέ να μοιάσουμε. Δεν χωράνε όλοι σε αυτό το κείμενο, οπότε θα προσπαθήσω να συμπεριλάβω τους σημαντικότερους. Είναι ο πατέρας μου, που μου έμαθε να μη φοβάμαι ποτέ να πω την αλήθεια, όσο κι αν πονάει, και επέμενε να διατηρήσω πάση θυσία την αυθεντικότητά μου. Είναι η μαμά μου, η οποία είναι ο ήρωάς μου και έκανε υπομονή όταν περνούσα την πιο δύσκολή μου φάση. Η γυναίκα που μου στάθηκε σαν μητέρα, πατέρας αλλά και φίλη σε όλη μου τη ζωή και δίπλα στην οποία αισθάνομαι ακόμα ότι τίποτα κακό δεν μπορεί να μου συμβεί. Είναι ο αδερφός μου ο Φίλιππος, που εκπέμπει ένα φως που σπανίζει στις μέρες μας και που με κάθε σφιχτή αγκαλιά που μου δίνει αισθάνομαι να κολλάνε όλα τα σπασμένα κομμάτια μου. Είναι η κολλητή μου φίλη, αδερφή μου και πλέον κουμπάρα μου Μαριάννα, η οποία στάθηκε βράχος δίπλα μου όλα αυτά τα χρόνια και ήταν ο άνθρωπός μου, ακόμα και τις στιγμές που αισθανόμουν ότι όλος ο κόσμος ήταν εναντίον μου. Είναι η άλλη μου κολλητή η Τζέλλς, η οποία μας στάθηκε όσο κανείς στην προσπάθειά μας να γίνουμε γονείς και που θα έχουμε την τιμή να μας βαφτίσει τον Νίκο μας. Είναι ο ξάδερφός μου ο Βαγγέλης, ο πιο όμορφος και αυθεντικός άνθρωπος που έχω γνωρίσει ποτέ μου, ο οποίος μου υπενθυμίζει να μη μετριάζω τις αξίες μου και να μην καταπιέζω τα θέλω μου για κανέναν. Είναι ο άντρας μου, ο Βύρωνας, αυτός ο άνθρωπος που έχει γίνει όλη μου η ζωή και με τον οποίο έχω χτίσει μια οικογένεια πιο όμορφη απ’ ό,τι θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ. Είναι αυτός που, παρά τις άπειρες δυσκολίες που του έχει φέρει η ζωή, εξακολουθεί να θριαμβεύει σε όλους του τους στόχους. Είναι αυτός που με υποστηρίζει στα πάντα και με εξελίσσει καθημερινά. Είναι αυτός που ξέρει να αγαπάει όπως κανένας άλλος και να συγχωρεί πραγματικά. Είναι ο άνθρωπος που θαυμάζω περισσότερο από όλους και που μιλώντας (ή γράφοντας) για αυτόν αισθάνομαι να γεμίζει η καρδιά μου αγάπη και ευτυχία. Είναι το για πάντα μου.
Διάβασε επίσης: Ένα γράμμα ευγνωμοσύνης από την Εριέττα Κούρκουλου Λάτση
Διάβασε επίσης: Η όμορφη μέρα του Θανάση Ευθυμιάδη
