Τα καρότα, οι πατάτες και τα παντζάρια είναι οι πιο δημοφιλείς, όμως η σελινόριζα, το παστινάκι, η γλυκοπατάτα, η ρέβα ή γογγύλι δεν είναι οι φτωχοί συγγενείς. Εξαιρετικά νόστιμες οι ρίζες, χαρίζουν γεμάτη γεύση σε κάθε φαγητό που συμμετέχουν, είναι θρεπτικές και ευκολομαγείρευτες και η καθεμία με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τη διακρίνουν είναι ό,τι καλύτερο για τα χειμωνιάτικα γεύματα.

Οι γεύσεις τους κυμαίνονται από γλυκιά και μεστή, πιπεράτη και αιχμηρή έως ουδέτερη και γήινη, ενώ στα πιάτα που ξεχωρίζουν είναι πουρές, γκρατέν, σούπες και ψητές. Αποθηκεύστε τες χαλαρά σε μια σακούλα στο συρτάρι του ψυγείου σας. Διατηρήστε τες στεγνές, σε θερμοκρασία ψυγείου και στο σκοτάδι. Όταν ωριμάσουν πλήρως, τα ριζώδη λαχανικά αναπτύσσουν σκληρή προστατευτική φλούδα που τα εμποδίζει να αλλοιωθούν κατά την αποθήκευση. Αν έχουν πρασινάδες στην κορυφή, κόψτε τες πριν τα αποθηκεύσετε και μαγειρέψτε τες ξεχωριστά. Μην τα πλένετε πριν τα αποθηκεύσετε, καθώς η υγρασία μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις. Αποφεύγετε να αγοράζετε ρίζες που είναι σχισμένες καθώς και εκείνες με μαλακές ή υγρές κηλίδες και στίγματα. Προσέξτε να είναι σκληρές και να έχουν βάρος.

Αν μπορείτε, προτιμήστε τις βιολογικές. Καθώς οι ρίζες βρίσκονται μέσα στο χώμα, απορροφούν περισσότερο τα βλαβερά λιπάσματα και φυτοφάρμακα όταν αυτά χρησιμοποιούνται.

Σελινόριζα: Καταρχήν δεν είναι η ρίζα του σέλινου. Η σελινόριζα έχει αυτόνομη παρουσία, έχει μια λεπτή γεύση σέλινου, είναι αρωματική, ενδείκνυται για σούπες και βραστερά φαγητά και παντρεύεται τέλεια με το αβγολέμονο. Στο φρικασέ οι σελινόριζες διαπρέπουν! Μπορείτε όμως και να τις σοτάρετε. Είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες, βιταμίνη Β, βιταμίνη C και βιταμίνη Κ.

Παστινάκι: Θυμίζει «αναιμικό» καρότο, όμως είναι αρκετά γλυκό στη γεύση και έχει περισσότερες βιταμίνες από αυτό. Περιέχει επίσης πολύ κάλιο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σούπες και μαγειρευτά και είναι ιδιαίτερα υπέροχο ψητό (και στο μπριάμ).  

Γλυκοπατάτα: Οι γλυκοπατάτες, που τόσο αγαπούσαν οι παππούδες μας, είναι απίστευτα ευέλικτες και μπορείτε να τις μαγειρέψετε σχεδόν με όποιον τρόπο θέλετε (ψητές, τηγανητές, βραστές). Έχουν πολλή βιταμίνη C και βιταμίνη Α και περισσότερη βήτα-καροτίνη από οποιοδήποτε άλλο λαχανικό. Παλιά τις έψηναν στη θράκα, τυλιγμένες με λαδόκολλα ή αλουμινόχαρτο, και τις έτρωγαν με το κουταλάκι – ειδικά τη λευκή γλυκοπατάτα Νάξου. Εξαιρετικά νόστιμες όπως κι αν τις αντιμετωπίσετε! 

Ρέβες ή γογγύλια: Πλούσια σε βιταμίνη C, με πολλά αντιοξειδωτικά, βιταμίνες Α, Κ και κάλιο. Ωμά, ψιλοκομμένα σε σαλάτες, διαπρέπουν. Σε πουρέ και σούπες τα πάνε μια χαρά. Ψητά και τηγανητά επίσης. 

Έξυπνες και πεντανόστιμες ιδέες για να μαγειρέψετε τις ρίζες σας:

  • Σαλάτα με ψητές ρίζες: Επιλέξτε διάφορες ρίζες, καθαρίστε τες, αλείψτε τες με ελαιόλαδο, αλατοπιπερώστε και πασπαλίστε τες με ρίγανη, θυμάρι ή άλλο αποξηραμένο μυρωδικό και ψήστε τες σε κομμάτια στον φούρνο πάνω σε λαδόκολλα. Τοποθετήστε τες σε πιατέλα, περιχύστε όπως είναι ζεστές με ένα ελαφρύ λαδόξιδο ή λαδολέμονο και σερβίρετε. Μπορείτε, όπως βγουν από τον φούρνο, να συνοδεύσετε ψητά ή βραστά κρεατικά και πουλερικά. Μπορείτε επίσης να τις προσθέσετε σε πράσινες σαλάτες.
  • Τσιπς στον φούρνο: Καθαρίστε διάφορες ρίζες, όπως γλυκοπατάτες, παντζάρια, καρότα, και κόψτε τες σε πολύ λεπτές ροδέλες (τα καρότα σε φέτες καθέτως) στο μαντολίνο (τη συσκευή που κόβει πολύ λεπτές φέτες). Τοποθετήστε πάνω σε χαρτί κουζίνας και πασπαλίστε με αλάτι. Αφήστε να ιδρώσουν 15 λεπτά. Σκουπίστε και βάλτε σε ταψί πάνω σε λαδόκολλα, σε μία στρώση. Ραντίστε με ελαιόλαδο, πασπαλίστε με αλάτι και ψήστε σε δυνατό φούρνο για περίπου 20 λεπτά. Βγάλτε τα, αφήστε να μείνουν για 5 λεπτά και απολαύστε τα (αν θέλετε, ξαναπασπαλίστε πριν με αλάτι).
  • Frittata φούρνου: Και πάλι επιλέξτε διάφορες ρίζες, όπως πατάτα, καρότα, παντζάρια, σελινόριζα, παστινάκι. Καθαρίστε και κόψτε σε κομμάτια. Τοποθετήστε σε πυρέξ, περιχύστε με ελαιόλαδο και αλατοπιπερώστε. Πασπαλίστε με αποξηραμένα μυρωδικά, όπως θυμάρι. Ψήστε σε μέτριο φούρνο για 40 λεπτά περίπου, γυρνώντας τα κομμάτια μια-δυο φορές. Όταν τα βγάλετε, πασπαλίστε με τρίμματα από κατσικίσιο τυρί, περιχύστε με 3-4 χτυπημένα αβγά ανακατεμένα με λίγη κρέμα γάλακτος και τοποθετήστε και πάλι στον φούρνο. Ψήστε για 20 λεπτά ακόμα. Μπορείτε να πειραματιστείτε με διάφορα τυριά, ρίζες και μυρωδικά.
  • Πουρέδες και σούπες: Μόνες τους ή σε συνδυασμό, απλά βράστε, σουρώστε, πολτοποιήστε τις ρίζες και προσθέστε βούτυρο. Ο καλός πουρές συνοδεύει τα πάντα και μπορεί να κλέψει και μόνος του την παράσταση. Ο πουρές σελινόριζας, που έχει αγαπηθεί από τους σεφ, είναι ευκολάκι και σπάει τη ρουτίνα της κουζίνας. Οι πατάτες χρωματίζονται στον πουρέ με καρότο ή παντζάρι. Οι σούπες ανεβαίνουν επίπεδο με τις ρίζες. Πολλές ρίζες μάλιστα έχουν τη δική τους σούπα με ονοματεπώνυμο, όπως το παντζάρι τη ρωσική μπορς και το κρεμμύδι την γκρατιναρισμένη με τυρί γαλλική κρεμμυδόσουπα. Όμως και οι ταπεινές δικές μας χορτόσουπες ή η πεντανόστιμη κρεατόσουπα έχουν πολλά να κερδίσουν αν τους προσθέσετε ρίζες όπως ρέβα και σελινόριζα. Το παστινάκι επίσης, που στις σούπες προσθέτει «κάτι» – ειδικά στις λευκές σούπες που συνδυάζονται με τυρί που «καπελώνει», όπως το ροκφόρ. Εξαίσιο πάντρεμα!
  • Ό,τι περίσσεψε: Αν έχουν περισσέψει ψητές ρίζες, ψιλοκόψτε τες και ανακατέψτε τες με βρασμένα ζυμαρικά, μαζί με χοντροκομμένα καρύδια ή φουντούκια, φύλλα ρόκας και ελαιόλαδο. Μια καλή παρμεζάνα τριμμένη… και ένα τέλειο πιάτο μόλις ετοιμάστηκε!