«Σε λίγα λεπτά το καράβι φτάνει στο λιμάνι της Πάρου». Αυτή η έκφραση ακούστηκε όταν όλες μου οι φίλες στο καράβι ξεβολεύτηκαν από τον καναπέ που κρατούσαμε σαν φυλαχτό, για να αγνταντέψουν το λιμάνι της Πάρου, πριν συνεχίσουμε για 6 ώρες ακόμα το ταξίδι μας. Και ποια είμαι εγώ για να μην ακολουθήσω; Άλλωστε το λιμάνι της Πάρου το αγναντεύω σχεδόν κάθε καλοκαίρι, δεν γίνεται να το χάσω φέτος.
Στο κατάστρωμα ήταν μια ακόμη κοριτσοπαρέα, από την οποία τα τρία της μέλη φορούσαν μαύρα T-shirt που έγραφαν «έχω FOMO». Η αυτόματη σκέψη μου ήταν «φτιάξε καφέ να στα πω, εγώ θα σου μιλήσω για το FOMO που το μόνο που ήθελα ήταν να κάτσω να διαβάσω το βιβλίο». Αντ’ αυτού ακολούθησα τις φίλες μου, δεν ήθελα να χάσω στιγμή από την παρέα. Και φυσικά δεν ήταν η πρώτη φορά που ο φόβος μου μην μείνω εκτός παρέας με έσπρωξε να κάνω κάτι που δεν ήθελα πραγματικά. Και φυσικά δεν είμαι το πρώτο άτομο, άλλωστε δεν θα είχε επινοηθεί ολόκληρος όρος.
Τι είναι το FOMO;
Το FOMO προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων Fear Of Missing Out, ή αλλιώς «ο φόβος της απώλειας». Αναφέρεται στο άγχος ότι θα συμβεί κάτι συναρπαστικό και ενδιαφέρον κι εσύ δεν θα είσαι εκεί. Οι περισσότεροι άνθρωποι κάποια στιγμή έχουμε προβληματιστεί με την ιδέα ότι κάποιος, κάπου, περνάει καλύτερα ή ζει μια πιο συναρπαστική ζωή, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για την παρέα μας. Για εμάς που τείνουμε προς τέτοια συναισθήματα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το έχουν κάνει ευκολότερο από ποτέ να παρακολουθούμε τι κάνουν οι άλλοι. Η πράξη βέβαια ίσως εντείνει τα αρνητικά μας συναισθήματα.
Πάνω σε αυτό το φαινόμενο έχουν γίνει και έρευνες. Μια συγκεκριμένη έρευνα στο περιοδικό η οποία περιείχε μια σειρά από δέκα δηλώσεις, όπως «ανησυχώ όταν ανακαλύπτω ότι οι φίλοι μου διασκεδάζουν χωρίς εμένα», και ζήτησε από τους συμμετέχοντες να βαθμολογήσουν τους εαυτούς τους από το ένα έως το πέντε σχετικά με το πόσο αυτές οι δηλώσεις ταυτίζονται με δικές τους σκέψεις. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα 3/4 των ερωτηθέντων, κυρίως φοιτητές, βίωναν το FOMO. Εκείνοι που συγκέντρωσαν υψηλότερη βαθμολογία ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν χαμηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή τους και να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πολύ συχνότερα από τους άλλους συμμετέχοντες.
Πώς να αντιμετωπίσεις το FOMO;
Φυσικά κανένας από εμάς δεν θέλει να αισθάνεται ότι χάνει πράγματα και στιγμές, αλλά και κανείς μας δεν πρέπει να κάνει πράγματα τα οποία δεν θέλει πραγματικά, γιατί δεν θα είμαστε ποτέ αληθινά χαρούμενοι. Αν, λοιπόν, βιώνεις κι εσύ αυτά τα συναισθήματα μπορεί οι παρακάτω πρακτικές να σε βοηθήσουν.
Επικεντρώσου στον εαυτό σου
Μπορεί να σου ακούγεται εγωιστικό, δεν είναι όμως. Βρες τα πράγματα στα οποία θέλεις να αναπτυχθείς και τις δραστηριότητες που σε κάνουν πραγματικά χαρούμενη και δώσε βάση εκεί! Όσο μεγαλώνουμε συνειδητοποιούμε ότι πρέπει να βάζουμε τον εαυτό μας πάνω από όλα τα άλλα, από τις αδυναμίες και τις προκλήσεις που μας εμφανίζονται, αλλά μέχρι και τις ευκαιρίες που νομίζουμε ότι είναι μοναδικές, αν δεν είναι αυτό που πράγματι θέλουμε να κάνουμε.
Βέβαια το να τσεκάρουμε τι κάνουν οι άλλοι άνθρωποι για προσωπική έμπνευση είναι υγιές. Αλλά οι αμείλικτες συγκρίσεις δεν προσφέρουν τίποτα άλλο παρά τοξικότητα. Έχε κατά νου ότι οι συγκρίσεις δεν δίνουν καμία πραγματική αξία. Προσπάθησε να υπενθυμίζεις συνεχώς στον εαυτό σου ότι κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική πορεία, ρυθμό και εμπειρίες. Θα φτάσεις εκεί τελικά με τους δικούς σου όρους και με τους δικούς σου τρόπους.
Κάνε ένα διάλειμμα από τα social media
Ένα από τα πιο αποτελεσματικά κόλπα για να απαλλαγείς από το FOMO είναι να κάνεις ένα διάλειμμα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είτε πρόκειται για την πλήρη σίγαση των εφαρμογών είτε για την απλή απενεργοποίηση του κινητού για μια μέρα, τα θαύματα της αποτοξίνωσης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι απαράμιλλα για μια νοητική και συναισθηματική επαναφορά.
Τεχνικά, ο διαδικτυακός κόσμος δεν υπάρχει, ωστόσο οι άνθρωποι ξοδεύουν πάρα πολύ χρόνο, ενέργεια, προσπάθεια και συναισθήματα σε κάτι τόσο αφηρημένο όσο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πάρε ένα ρεπό για να περάσεις χρόνο με τους φίλους σου, να κάνεις μια βόλτα στη φύση, να φας στο αγαπημένο σου εστιατόριο ή να βρεθείς με τα αγαπημένα σου πρόσωπα. Ο καλύτερος τρόπος για να αποσυμφορήσεις το μυαλό σου από τις πιέσεις της ψηφιακής κοινότητας είναι να ζεις στον πραγματικό κόσμο.
Μάθε πώς αντιδράει το σώμα σου
Η σωματική αντίδραση στο FOMO είναι η ταχυκαρδία, ένας κόμπος στο στομάχι ή σφίξιμο στο στήθος και αυτός είναι ο μηχανισμός επιβίωσης του εγκεφάλου που τίθεται σε λειτουργία.
Το να μην αισθάνεσαι μέρος ενός γεγονότος ή να μην ανήκεις σε μια ομάδα, μπορεί να είναι αρκετό για να ενεργοποιηθεί η αμυγδαλή του εγκεφάλου και να προκαλέσει αντίδραση στρες. Αυτό συμβαίνει επειδή το να είσαι μέρος μιας κοινότητας ήταν ιστορικά ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη επιβίωση. Η αμυγδαλή είναι το τμήμα του εγκεφάλου μας που είναι επιφορτισμένο με την ανίχνευση απειλών για την επιβίωσή μας, και μερικές φορές μπερδεύει αυτό που μπορεί να ήταν απειλητικό στο παρελθόν με ένα συναίσθημα που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί απειλή στο παρόν.
Την επόμενη φορά που θα νιώσεις μια αντίδραση στρες από το FOMO, αφιέρωσε λίγο χρόνο για να αξιολογήσεις σε τι «κίνδυνο» βρίσκεσαι πραγματικά. Αναγνωρίζοντας ότι το άγχος σου μπορεί να μην είναι απάντηση σε μια πραγματική απειλή, αλλά αντίθετα ένα βιολογικό κατάλοιπο από το παρελθόν, μπορείς να μιλήσεις στον εαυτό σου και να σε ανακουφίσεις από την αντίδραση αυτή.
Εστίασε κάπου αλλού
Αντί να εστιάζεις σε αυτά που σου λείπουν, προσπάθησε να παρατηρήσεις αυτά που έχεις. Αυτό είναι ευκολότερο να το λες παρά να το κάνεις, αλλά μπορεί να γίνει. Πρόσθεσε και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περισσότερους θετικούς ανθρώπους στο feed σου και απόκρυψε ανθρώπους που τείνουν να καυχιούνται υπερβολικά ή που δεν σε υποστηρίζουν. Μπορείς να αλλάξεις το feed σου, ώστε να σου δείχνει λιγότερα από αυτά που προκαλούν το FOMO και περισσότερα από αυτά που σε κάνουν να αισθάνεσαι καλά με τον εαυτό σου.
Δημιούργησε πραγματικές σχέσεις
Μπορεί να αναζητάς μια μεγαλύτερη σύνδεση όταν αισθάνεσαι κατάθλιψη ή άγχος και αυτό είναι υγιές. Τα συναισθήματα μοναξιάς ή αποκλεισμού είναι στην πραγματικότητα ο τρόπος του εγκεφάλου μας να μας πει ότι θέλουμε να αναζητήσουμε μεγαλύτερες συνδέσεις με άλλους και να αυξήσουμε την αίσθηση του ανήκειν. Δυστυχώς, η ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι πάντα ο τρόπος για να το πετύχεις αυτό. Αντί να προσπαθείς να συνδεθείς περισσότερο με ανθρώπους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γιατί να μην κανονίσεις να συναντηθείς με κάποιον από κοντά;
Το να κάνεις σχέδια με έναν καλό φίλο, να δημιουργήσεις μια ομαδική έξοδο ή να κάνεις οτιδήποτε κοινωνικό μπορεί να είναι μια ωραία αλλαγή ρυθμού και μπορεί να σε βοηθήσει να αποτινάξεις αυτό το αίσθημα ότι χάνεις κάτι, αφού σε βάζει στο επίκεντρο της δράσης.
Αν δεν έχεις χρόνο να κάνεις σχέδια, ακόμη κι ένα άμεσο μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε έναν φίλο μπορεί να προωθήσει μια μεγαλύτερη και πιο οικεία σύνδεση από το να ανεβάσεις μια φωτογραφία στα social media και να ελπίζεις σε likes.
Κάνε εξάσκηση στην ευγνωμοσύνη
Μελέτες δείχνουν ότι η ενασχόληση με δραστηριότητες που ενισχύουν την ευγνωμοσύνη, όπως η τήρηση ημερολογίου ευγνωμοσύνης ή απλώς το να λες στους άλλους τι εκτιμάς σε αυτούς, μπορεί να ανεβάσει τη διάθεσή σου, καθώς και τη διάθεση των γύρω σου.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι είναι πιο δύσκολο να αισθάνεσαι ότι σου λείπουν τα πράγματα που χρειάζεσαι στη ζωή όταν εστιάζεις στην αφθονία που ήδη έχεις. Ισχύει, επίσης, πως όταν κάνεις τους άλλους να αισθάνονται καλά, αισθάνεσαι κι εσύ καλά.
Ένα boost της διάθεσης σου μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεσαι για να απαλλαγείς από το αίσθημα κατάθλιψης ή άγχους. Πιθανότατα δεν θα αισθάνεσαι τόσο πολύ τον πειρασμό να μπεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και του FOMO, όταν συνειδητοποιήσεις πόσα πολλά έχεις ήδη. Θα αρχίσεις να αισθάνεσαι ότι έχεις αυτά που χρειάζεσαι στη ζωή και το ίδιο κι οι άλλοι άνθρωποι. Αυτό μπορεί να είναι θαυμάσιο για την ψυχική και συναισθηματική σου υγεία.