Έχεις παρατηρήσει ποτέ πόσο συχνά οι γυμναστές, οι influencers και οι πνευματικοί δάσκαλοι μιλούν για τη σημασία της οπτικοποίησης; «Αν μπορείς να το ονειρευτείς, μπορείς και να το κάνεις» λέει ένα ρητό. Γνωρίζουμε πως το να βλέπεις την πιθανή σωματική επιτυχία σου στο… μυαλό σου μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της εστίασης και στην αύξηση της αυτοπεποίθησης, αλλά μια έρευνα δείχνει πως οι πρακτικές οπτικοποίησης έχουν οφέλη που ξεπερνούν το καθαρά νοητικό επίπεδο.

Σύμφωνα με μια μελέτη του 2014 που διεξήχθη από ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Οχάιο Heritage College of Osteopathic Medicine, οι ασκήσεις νοητικής απεικόνισης μπορούν πραγματικά να αποτρέψουν τη σωματική μυϊκή αδυναμία, ακόμα και χωρίς να κινηθεί (κυριολεκτικά) κάποιος μυς. Το να φανταστείς τον εαυτό σου να γυμνάζεται μπορεί να καθυστερήσει τη μυϊκή ατροφία και να σε κάνει πιο δυνατό. Ποιος να το έλεγε ότι η δύναμη της σκέψης είναι πραγματικά τόσο ισχυρή;

Πώς η οπτικοποίηση ενισχύει τους μυς;

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Οχάιο δοκίμασαν τη θεωρία του μυαλού βάζοντας γύψο στους καρπούς των συμμετεχόντων για τέσσερις εβδομάδες. Ενώ στη μία ομάδα ζητήθηκε να οραματιστεί να λυγίζει τους μυς των χεριών για 11 λεπτά πέντε ημέρες την εβδομάδα, στην άλλη ομάδα δεν δόθηκε κανενός είδους οδηγία. Μόλις αφαιρέθηκαν οι γύψοι όλων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εκείνοι που είχαν ακολουθήσει την πρακτική οραματισμού με όλη τους τη διανοητική δύναμη κατέληξαν να είναι δύο φορές πιο δυνατοί από τους άλλους.

Αν και δεν ήταν μόνο οι μύες τους που ήταν πιο δυνατοί, ήταν και οι νευρομυϊκές οδοί στο μυαλό τους – κάτι που αποδείχθηκε μέσω μαγνητικής απεικόνισης και πιθανότατα η αιτία της αυξημένης σωματικής δύναμης.

«Αυτό που προτείνει η μελέτη είναι ότι οι ασκήσεις απεικόνισης θα μπορούσαν να είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την πρόληψη ή την επιβράδυνση της αδυναμίας των μυών όταν ένα πρόβλημα υγείας περιορίζει ή απαγορεύει την κινητικότητα ενός ατόμου», εξηγεί ο Brian Clark, συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής φυσιολογίας και νευροεπιστήμης στο Ohio University Heritage College of Osteopathic Medicine.

Περιττό να πούμε ότι αυτά τα ευρήματα είναι πλούσια σε δυνατότητες για άτομα που υποβάλλονται σε νευροαποκατάσταση (όπως μετά από εγκεφαλικό), καθώς και για εκείνους που μπορεί απλώς να προσπαθούν να αναρρώσουν έπειτα από έναν τραυματισμό. Για τους ηλικιωμένους που μπορεί να μην είναι σε θέση να ασκηθούν, ο ενεργός… οραματισμός του χρόνου στο γυμναστήριο θα μπορούσε να κρατήσει τους μυς τους πιο δυνατούς.

Αξίζει να δοκιμάσεις;

Ορισμένοι επιστήμονες στον τομέα πιστεύουν ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί με ακρίβεια η αποτελεσματικότητα της οπτικοποίησης. «Παρά την ογκώδη βιβλιογραφία για αυτό το θέμα, δεν υπάρχει οριστική κατανόηση των αποτελεσμάτων που μπορεί να έχει η νοητική απεικόνιση στη μυϊκή δύναμη», αναφέρει ένα επιστημονικό άρθρο σχετικά με το θέμα, το οποίο δημοσιεύθηκε στο Journal of Sports Science & Medicine το 2016. «Στην πραγματικότητα, η βιβλιογραφία παρουσιάζει διαφορετικές και μερικές φορές αντίθετες απόψεις».

Ωστόσο, η φυσιοθεραπεύτρια Sandra Gail Frayna, η οποία είναι η ιδρύτρια της Hudson Premier Physical Therapy & Sports στο New Jersey, και η οποία γνωρίζει καλά τον κόσμο της αποκατάστασης, λέει ότι αυτή η στρατηγική έχει σίγουρα τα πλεονεκτήματά της.

«Οι ασκήσεις νοητικής απεικόνισης είναι μια νευρογνωστική προσέγγιση στις τεχνικές οπτικοποίησης που χρησιμοποιούνται συχνά για άτομα που θέλουν να χαλαρώσουν και να μπουν σε έναν καλύτερο χώρο σκέψης όπου δημιουργούν εμπειρίες με αισθητηριακές πληροφορίες στο μυαλό τους χωρίς να έχουν το ερέθισμα εκ των προτέρων», εξηγεί. Η αυτοομιλία, ο καθορισμός στόχων, ο διαλογισμός και η ήσυχη οπτικοποίηση είναι όλα παραδείγματα αυτού. «Η εξάσκηση αυτών των ασκήσεων απεικόνισης – οι οποίες μπορεί να είναι οπτικές, κιναισθητικές ή ακουστικές – είναι ένας υγιής μηχανισμός αντιμετώπισης».

Και αυτό ισχύει για όποιον θέλει να αξιοποιήσει στο έπακρο μια κακή κατάσταση—όχι μόνο για τραυματισμένους αθλητές. «Το να έχεις καταστάσεις υψηλού στρες φέρνει το άτομο σε μια τεταμένη ψυχολογική κατάσταση, επομένως το να βυθιστείς σε αυτό θα ενεργοποιήσει την κινητική περιοχή του εγκεφάλου και θα αλλάξει την απόδοση και ακόμη και την ψυχική κατάσταση», λέει η Frayna. «Η εστίαση σε νοητικές εικόνες χωρίς αυτά τα εξωτερικά ερεθίσματα μπορεί να αποδειχθεί εξίσου χρήσιμη με τις σωματικές ασκήσεις».

Οι αθλητές συχνά χρησιμοποιούν αυτή την προσέγγιση για να προετοιμαστούν για αγώνες χωρίς να καταπονούν υπερβολικά το σώμα τους. Οι εκπαιδευτές θα τους καθοδηγήσουν να καλέσουν όσο το δυνατόν περισσότερες αισθήσεις – φανταζόμενοι πώς φαίνεται, αισθάνεται, ίσως ακόμη και πώς ακούγεται μια άσκηση – για να κάνουν αυτή τη στρατηγική πιο αποτελεσματική.

Έτσι, την επόμενη φορά, εάν βρεθείτε σε μια θέση όπου η σωματική άσκηση δεν είναι δυνατή – ή σε μια περίπτωση που θέλεις απλώς να προσεγγίσεις τη φυσική σου κατάσταση από μια πιο… περιεκτική στάση – θυμήσου ότι ο οραματισμός της απόδοσής σου μπορεί να είναι απλώς το μυστικό της επιτυχίας σου.