Τα τελευταία χρόνια, τα trends στα εργασιακά έρχονται από τις πολυεθνικές εταιρείες -ειδικά εκείνες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της τεχνολογίας. Μετά την εμφάνιση του Covid σε αυτό το εργασιακό περιβάλλον συζητιόταν έντονα το ενδεχόμενο παραχώρησης απεριόριστης άδειας μετ’ αποδοχών στους εργαζομένους, ώστε να αποφασίζουν μόνοι τους αν και πόσο θα λείψουν από τη δουλειά τους για να ξεκουραστούν ή να ανταποκριθούν σε άλλες υποχρεώσεις τους. Την πολιτική αυτή ακολουθούν πλέον κολοσσοί όπως Microsoft, Netflix, Adobe, Oracle αλλά και η Goldman Sachs, κάνοντας όλους εμάς να ευχόμαστε… και στα δικά μας.

Τι μπορεί όμως να κάνει όλες αυτές τις εταιρείες να απεμπολούν του δικαιώματός τους να ελέγχουν τις μέρες αδείας των εργαζομένων τους; Είναι η αλλαγή στη δομή τους που έχει προκύψει από την απομακρυσμένη ή την υβριδική εργασία; Είναι το αυξημένο πλέον ενδιαφέρον τους για το wellbeing και άρα την καλύτερη απόδοση του προσωπικού; Μήπως υπάρχει και οικονομικό όφελος από πίσω;

Αρχικά είναι σημαντικό να πούμε ότι καθώς πρόκειται για πολυεθνικές εταιρείες, ο τρόπος που η ίδια πολιτική εφαρμόζεται από χώρα σε χώρα διαφέρει ανάλογα με την τοπική νομοθεσία. Επίσης, διαφορές υπάρχουν και από εταιρεία σε εταιρεία. Σε κάποιες περιπτώσεις προσφέρεται όντως απεριόριστη ελευθερία των εργαζομένων να επιλέξουν μόνοι τους αν και πότε θα πάρουν άδεια, ενώ σε άλλες περιπτώσεις πρέπει να ζητήσουν την άδεια είτε μέσω εφαρμογής είτε προσωπικά από τον μάνατζέρ τους και να εγκριθεί πριν τη λάβουν. Κοινός παρονομαστής είναι η εμπιστοσύνη που δείχνει η διοίκηση στους εργαζόμενους ότι θα κάνουν τη δουλειά τους και θα διαχειριστούν συνετά το δικαίωμα να λάβουν όση άδεια θέλουν.

Τα υπέρ για τις εταιρείες

Κάποια από τα επιχειρήματα των εταιρειών που εφαρμόζουν την πολιτική απεριόριστης άδειας μετ’ αποδοχών είναι τα εξής:

  • Καθώς πλέον έχουν αυτοματοποιηθεί πολλές διαδικασίες, απαιτείται λιγότερος χρόνος για την εκτέλεση διαφόρων εργασιών και άρα υπάρχει δυνατότητα περισσότερων απουσιών του προσωπικού.
  • Οι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα να κλείνουν τον διακόπτη όταν νιώθουν ότι το σύστημα υπερθερμαίνεται και πλησιάζει το burnout, άρα είναι πιο υγιείς και πιο παραγωγικοί.
  • Όλοι είναι πιο χαρούμενοι και πιο ικανοποιημένοι από το εργασιακό περιβάλλον τους.
  • Οι ευνοϊκές συνθήκες είναι ελκυστικές για περισσότερο κόσμο, με αποτέλεσμα να λαμβάνουν περισσότερες αιτήσεις εργασίας και άρα να έχουν τη δυνατότητα επιλογής μεγαλύτερων ταλέντων.
  • Υπάρχει και οικονομικό όφελος, καθώς αφενός δεν υπάρχουν πληρωτέα υπόλοιπα αδειών σε εργαζομένους που αποχωρούν ή απολύονται και αφετέρου το προσωπικό «αναγκάζεται» να φορτσάρει και να παράγει περισσότερο και ίσως καλύτερο έργο, προκειμένου να απολαμβάνει το δικαίωμα της απεριόριστης άδειας χωρίς τύψεις.

Τα κατά για τους εργαζόμενους

Το ερώτημα είναι κατά πόσο μπορούν πρακτικά οι εργαζόμενοι να απολαύσουν τα οφέλη αυτής της δελεαστικής παροχής. Καθώς οι ισορροπίες είναι λεπτές και δεν είναι εύκολο να μπούνε όρια, χρειάζεται στήριξη από την εργατική νομοθεσία, ώστε να μη γίνεται κατάχρηση της πολιτικής απεριόριστης άδειας εις βάρος κάποιων εργαζομένων. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που κρύβονται από πίσω;

  • Περισσότερες ώρες εργασίας, προκειμένου να «δικαιολογούνται» και οι εκάστοτε ημέρες άδειας. Σε έρευνα της εταιρείας ανθρώπινου δυναμικού Namely φάνηκε ότι οι εργαζόμενοι αιτούνται λιγότερες μέρες άδειας όταν δικαιούνται απεριόριστο αριθμό. Επικαιροποιημένα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι ενώ οι εταιρείες που υιοθετούν τη νέα πολιτική έχουν αυξηθεί κατά 34,5%, οι ημέρες άδειας που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι μειώθηκαν πολύ στις εταιρείες που διατηρούν περιορισμό στο υπόλοιπο άδειας και έμειναν στο ίδιο επίπεδο σε αυτές που προσφέρουν απεριόριστη άδεια μετ’ αποδοχών.
  • Επομένως, οι εργαζόμενοι δεν ξεκουράζονται περισσότερο σε αυτό το μοντέλο εργασίας. Αντιθέτως, νιώθουν υπεύθυνοι να διεκπεραιώσουν μεγαλύτερο όγκο και συσσωρεύουν κούραση.
  • Εκτός αυτού, επιφορτίζονται και με ένα ακόμα καθήκον: να διαχειριστούν άμεσα τις δικές τους ημέρες άδειας και έμμεσα εκείνες των συναδέλφων τους, αφού πρέπει να έρθουν σε συνεννόηση ώστε να μην επιβαρυνθεί κάποιος άλλος με τη δική τους εργασία όταν θα λείπουν.
  • Υπάρχει ακόμα μεγαλύτερη δυσκολία των εργαζομένων να αποσυνδεθούν από την εργασία τους. Μπορεί δηλαδή φαινομενικά να έχουν άδεια, αλλά μπαίνουν σε διαδικασία να απαντήσουν σε e-mails ή να συμμετέχουν σε έκτακτα meetings, γιατί η δουλειά πρέπει να προχωράει και εκείνοι να κάνουν αισθητή την παρουσία και όχι την απουσία τους.
  • Είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθούν εντάσεις μεταξύ των εργαζομένων, καθώς κάποιοι φοβούνται ή δεν θέλουν να λείπουν για να μην επιβαρύνουν τους άλλους με εκκρεμότητες οπότε μένουν πίσω, την ώρα που συνάδελφοί τους απουσιάζουν συστηματικά. Επίσης, είναι δύσκολο να τα βρούνε μεταξύ τους σε περιόδους όπως γιορτές και καλοκαίρι που όλοι θέλουν άδεια.

Σε κάθε περίπτωση, θα περάσει καιρός μέχρι να εφαρμοστεί αυτή η πολιτική και σε ελληνικές εταιρείες, οπότε θα υπάρξουν και περισσότερα δεδομένα για να την αξιολογήσουμε στην πράξη. Αυτό που κρατάμε είναι ότι πριν χαρούμε για την εφαρμογή της, θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί σχετικά με τα οφέλη της.