Ό,τι πεις ή μάθεις για πρώην στο ξεκίνημα μίας σχέσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον σου. Μόνο που όταν το αντιλαμβάνεσαι είναι πλέον αργά. Η ζήλια για σχέσεις του παρελθόντος είναι συνηθισμένη και ανώδυνη όταν διατηρείται σε επίπεδο πειράγματος. Όταν όμως ξεφεύγει από τα όρια και δημιουργεί ένταση και προβλήματα στη σχέση, τότε ίσως πρόκειται για τη λεγόμενη αναδρομική ζήλια. Όπως μαρτυρά ο όρος, πρόκειται για ζήλια που αφορά σε κάτι που έχει ήδη συμβεί και δεν μπορεί να αλλάξει. «Ουσιαστικά είναι εμμονή με το παρελθόν του/της συντρόφου σου και συγκεκριμένα με τις προηγούμενες ρομαντικές ή σεξουαλικές σχέσεις του/της» εξηγεί η Kate Balestrieri, ψυχολόγος, σεξοθεραπεύτρια και δημιουργός του Modern Intimacy.
Το να ζηλεύεις κάτι που έχει ζήσει ο/η σύντροφός σου με πρώην και αυτό να σε απασχολεί σε μεμονωμένες στιγμές που γίνεται αναφορά στο συμβάν, είναι αναδρομική ζήλια αλλά όχι τέτοια που να δημιουργεί πρόβλημα στη σχέση σου. Το να σου έχει γίνει εμμονή όμως αυτό το συμβάν και με αφορμή αυτό να ανατρέχεις διαρκώς στα social media για να βρεις φωτογραφίες ή πληροφορίες και να συγκρίνεσαι διαρκώς με το άλλο άτομο είναι αναδρομική ζήλια που επηρεάζει τη σχέση σου. Και φυσικά στη σύγκριση αυτή εσύ νιώθεις ότι υστερείς σε εμφάνιση, σε εξυπνάδα, σε σεξουαλικότητα, σε όλα. «Η αναδρομική ζήλια μπορεί να φέρει πολύ πόνο σε ένα ζευγάρι, επειδή το άτομο που υποφέρει από αυτή αποκτά μια προσήλωση στις λεπτομέρειες του παρελθόντος και αναρωτιέται αν ο/η σύντροφός του σκέφτεται ή φαντασιώνεται τον/την πρώην και αν συγκρίνει τη δική τους σχέση με εκείνες του παρελθόντος» λέει η Kate.
Ο φαύλος κύκλος της αναδρομικής ζήλιας
Από τη στιγμή που η αναδρομική ζήλια κάνει την εμφάνισή της, υπάρχουν κάποια μοτίβα συναισθημάτων και συμπεριφοράς που επαναλαμβάνονται. Το πρώτο από αυτά είναι ο φόβος μην κερδίσει ξανά έδαφος ο/η πρώην και χαλάσει η σχέση. Πίσω από αυτόν το φόβο κρύβεται η αμφιβολία κατά πόσο είναι αληθινά τα τωρινά συναισθήματα. Και για να επιβεβαιώσει τις υποψίες του υποβάλλει διαρκώς το άλλο άτομο σε εξέταση, πράγμα κουραστικό και άδικο. Συχνά νιώθει ότι υστερεί σε αριθμό συντρόφων ή σεξουαλικές εμπειρίες, γεγονός που δεν μπορεί να αλλάξει τη δεδομένη στιγμή και για το οποίο κατηγορεί ή μειώνει τον/τη σύντροφό του μέσα από σαρκαστικά σχόλια.
Η πιο συνηθισμένη συμπεριφορά των ατόμων που νιώθουν την αναδρομική ζήλια είναι ότι ψάχνουν στο internet για πληροφορίες που θα επιβεβαιώσουν όσα νιώθουν. Συμμάχους μπορεί να ψάχνουν επίσης και στα social media, όπου όμως κατασκοπεύουν κιόλας τις πρώην σχέσεις του/της νυν συντρόφου, αναζήτηση που μπορεί να φτάσει ακόμα και μέχρι τα μαθητικά χρόνια. Επίσης η αναζήτηση μπορεί να διευρυνθεί και σε άλλους λογαριασμούς πχ. mail ή chat ή σε άλλες συσκευές όπως παλιά κινητά ή τάμπλετ.
Τρόποι διαχείρισης της αναδρομικής ζήλιας
Για να σπάσεις τον κύκλο και να διατηρήσεις τη σχέση σου αλώβητη η Kate συμβουλεύει να κάνεις το πρώτο και σημαντικότερο βήμα, που είναι να αποδεχτείς το πρόβλημά σου. «Αναγνωρίζοντας ότι οι σκέψεις και οι συμπεριφορές σου δεν είναι υγιείς, ανοίγεις την πόρτα για να λάβεις τη βοήθεια που χρειάζεσαι» λέει. Προσπάθησε να εντοπίσεις τι είναι αυτό που σε κάνει να αισθάνεσαι έτσι: Κάποια εμπειρία απιστίας που είχες στο παρελθόν; Προσωπική ανασφάλεια; Εγωισμός; Αφού δώσεις τις απαντήσεις σου, θα μπορέσεις να βρεις και τις λύσεις. Φυσικά και εφόσον μιλάμε για εμμονή, οι σκέψεις θα επανέλθουν. Αυτό που θα σε βοηθήσει είναι να επικεντρώνεσαι στο τώρα. Καθώς η αναδρομική ζήλια σε τραβάει στο παρελθόν, η αφοσίωσή σου στο παρόν λειτουργεί ως αντίδοτο. Κάνε γιόγκα, διαλογισμό, χορό. Τραγούδα, φώναξε, μίλα με φίλους. Δοκίμασε ό,τι μπορεί να αποσπάσει την προσοχή σου από τις σκέψεις.
Προσπάθησε επίσης να μπεις στη θέση του ατόμου που γίνεται αποδέκτης της αναδρομικής ζήλιας σου. Σε στιγμές ηρεμίας συζήτα μαζί του πώς νιώθεις ώστε να μην αισθάνεσαι μοναξιά σε όλο αυτό. Ίσως μάλιστα λάβεις και απαντήσεις σε κάποιες ερωτήσεις που σε βασανίζουν και ψάχνεις κρυφά στα social media. Στη φάση αυτή είναι σημαντικό να μην έχεις κενά στις ιστορίες σου, ώστε να μη φτιάχνεις τα δικά σου σενάρια για να τα γεμίσεις. Στη συνέχεια θα είναι πιο εύκολο να ζητήσεις από τον/τη σύντροφό σου αυτό ακριβώς που χρειάζεσαι για να νιώσεις ασφάλεια και επιβεβαίωση μέσα στη σχέση.
Κι αν είσαι εσύ αποδέκτης της αναδρομικής ζήλιας;
Να πάρεις πίσω όσα έχεις πει για το παρελθόν σου δεν γίνεται. Αυτό που γίνεται εφόσον σε ενδιαφέρει η τωρινή σχέση σου και θέλεις να τη διατηρήσεις και να την εξελίξεις είναι να δείξεις υπομονή. Καλώς ή κακώς ο άνθρωπός σου αισθάνεσαι ανασφάλεια και εσύ μπορείς να συμβάλεις καθοριστικά στην τόνωσή της. Το γεγονός ότι είσαι μαζί του δεν αρκεί αυτή τη στιγμή, οπότε θα πρέπει με τα λόγια και με τις πράξεις σου να παρέχεις την επιβεβαίωση που χρειάζεται.
Αν νιώθεις ότι βάλλεσαι από τις ερωτήσεις και τα σχόλια, απόφυγε τη θέση άμυνας και επικεντρώσου στους λόγους για τους οποίους έχεις επιλέξει να είσαι με αυτό το άτομο. Κάποιες φορές αρκεί μια αγκαλιά ή ένα βλέμμα για να καθησυχάσει τον άλλο και να τον βοηθήσει να πάει παρακάτω. Κι εσάς ο στόχος σας είναι το παρακάτω.
Μην κολλάτε λοιπόν στα μέρη, τις παρέες και τις συνήθειες του παρελθόντος. Οι δικές σας μοναδικές, κοινές αναμνήσεις είναι αυτές που θα σβήσουν τελείως την αναδρομική ζήλια.
