Η άνοιξη έχει μπει για τα καλά και μαζί της υποδεχτήκαμε και τις εαρινές αλλεργίες (αλλεργίες της άνοιξης), οι οποίες ταλαιπωρούν κάθε χρόνο σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού επηρεάζοντας αρνητικά την ποιότητα ζωής τους. Για την έξαρση και τους «υπευθύνους ενόχους» των αλλεργιών την άνοιξη, τα συμπτώματά τους, για την πρόληψη και την αντιμετώπισή τους απαντάει η ειδική Αλλεργιολόγος Καλλιόπη Κόντου-Φίλη*
Ποιες είναι όμως οι πιο συχνές αλλεργίες της άνοιξης και ποια τα συμπτώματά τους;
- Η αλλεργική ρινίτιδα: Τα συμπτώματα που προκαλεί συνήθως είναι καταρροή, φτέρνισμα, φαγούρα και μπούκωμα στη μύτη και κατ’ επέκταση πονοκέφαλο ή τουλάχιστον ενοχλητικό βάρος στο κεφάλι (ιδιαίτερα επάνω και κάτω από την περιοχή των οφθαλμών, όπου βρίσκονται οι παραρρίνιοι κόλποι -μετωπιαίοι και ιγμόρεια, αντίστοιχα). Είναι πολύ πιθανό κάποια στιγμή το μπούκωμα στη μύτη να γίνει μόνιμο (πλήρης ρινική απόφραξη) και να προκαλέσει, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά και έγκαιρα, ακόμα και επιπλοκές, όπως είναι η ιγμορίτιδα ή η ωτίτιδα.
- Η ρινοεπιπεφυκίτιδα: Τα συμπτώματα που προκαλεί συνήθως είναι αυτά της αλλεργικής ρινίτιδας, αλλά σε συνδυασμό με οφθαλμικά προβλήματα, -φαγούρα, ερυθρότητα και συνεχιζόμενα δάκρυα.
- Το αλλεργικό άσθμα: Τα συμπτώματα του αλλεργικού άσθματος ποικίλλουν ανάλογα με τη βαρύτητα της αλλεργικής αυτής νόσου. Μπορεί να εκδηλώνεται με «σφύριγμα» (συριγμό) και «βράσιμο» στο στήθος ή/και να προκαλεί κάποιο επεισόδιο δύσπνοιας κατά διαστήματα (για παράδειγμα, μία φορά την εβδομάδα) ή απλώς έναν ανεξήγητο ξερόβηχα. Από την άλλη πλευρά, το αλλεργικό άσθμα εάν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα και σωστά είναι δυνατόν να εξελιχθεί σε πιο σοβαρό, ίσως και με μόνιμο πρόβλημα στην αναπνοή. Τέλος, ακόμη και με ελάχιστη σωματικη άσκηση μπορεί να συνοδεύεται από έντονο βήχα.
Οι υπεύθυνοι για τις αλλεργίες της άνοιξης
Ο κύριος υπαίτιος για την εμφάνισή τους είναι η γύρη (δηλ.το αόρατο συνήθως νέφος από μικρούς κι ελαφρούς γυρεόκοκκους δέντρων και αγριόχορτων) που στη χώρα μας έχει κατ΄εξοχήν ανοιξιάτικη κατανομή. Κύρια αλλεργιογόνα φυτά σε όλες τις ηπείρους του πλανήτη μας είναι τα φυτά που επικονιάζονται μέσω του ανέμου (ανεμόφιλα ή ανεμόγαμα φυτά).
Στις περί την Ανατολική Μεσόγειο περιοχές 3 μεγάλες οικογένειες αλλεργιογόνων φυτών είναι υπεύθυνες για τις αλλεργίες:
- 1η είναι η γύρη του αγριόχορτου (ζιζάνιου με επιστημονικό όνομα Ελξίνη (Ηelxini ή Parietaria) γνωστού με πολλές και διαφορετικές δημώδεις ονομασίες: αγριοβασιλικός, παρθενούλι, περδικάκι, περδικούλι κ.ά.), που ανήκει στην Οικογένεια της Κνίδης (ή τσουκνίδας). Ανθίζει κυρίως την άνοιξη και σε μικρότερο βαθμό το φθινόπωρο.
- 2η οικογένεια, οι γυρεόκοκκοι από τα αγριοσιτηρά (γρασίδια: Grasses) και καλλιεργημένα δημητριακά, που ανθίζουν κυρίως στο 2ο ήμισυ της άνοιξης. Υπάρχουν όμως και καλοκαιρινά άγρια είδη όπως η αγριάδα, η μουχρίτσα κ.α. που ανθίζουν από τα τέλη Μαΐου και ολό το καλοκαίρι έως και φθινόπωρο.
- Η ευλογημένη για τον καρπό της ελιά, που ανθίζει από τα τέλη Απριλίου και Μάιο, είναι η 3η κατά σειρά πιο σημαντική πηγή εισπνεόμενου αλλεργιογόνου, φυτικής προέλευσης, στην Ελλάδα.
Ακολουθούν τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, πάλι με κύρια εποχή την άνοιξη και δευτερευόντως το φθινόπωρο, λόγω της αυξημενης υγρασίας και σχετικά ήπιας θερμοκρασίας.
Τελευταία σε συχνότητα είναι τα σπόρια των μυκήτων (μούχλας), που τα περισσότερα και από αυτά εμφανιζουν παρόμοια εποχική έξαρση λόγω βλάστησης, αυξημένης υγρασίας και ήπιων σχετικά θερμοκρασιών.
Carolina Heza / Unsplash
Πώς θα προλάβετε τις αλλεργίες της άνοιξης;
Κατ’ αρχάς, μπορείτε να ζητήσετε από το γιατρό σας να σας συστήσει μια προληπτική αγωγή, ώστε να μειωθεί η ένταση των συμπτωμάτων. Από την άλλη όμως, πρέπει να προσπαθήσετε να μειώσετε την έκθεσή σας στους αλλεργιογόνους παράγοντες, που προέρχονται συνήθως από τα φυτά που προαναφέρθηκαν, αλλά και άλλα δέντρα ή αγριόχορτα ή ακόμη και μικροοργανισμούς (μούχλες, ή πιο ορθά τα σπόριά τους).
Ποια μέτρα προστασίας μπορείτε να πάρετε για τις αλλεργίες της άνοιξης;
- Αερίζετε το σπίτι σας το πρωί (έως τις 9:30). Αμέσως κλείνετε τα τζάμια, ιδιαίτερα τα παράθυρα της κρεββατοκάμαρας (όπου αργότερα θα παραμείνετε συνεχώς 6-8 ωρες για να κοιμηθείτε). Εάν δεν προλαβαίνετε να αερίσετε τα κλινοσκεπάσματά σας νωρίς (έως 9 -9:30), τινάξτε τα λιγο και φυλάξτε τα στην προστατευμένη κρεβατοκάμαρά σας.
- Αποφύγετε τις βόλτες στην εξοχή, σε πάρκα και γενικά όπου υπάρχει άφθονο πράσινο, κυρίως όταν φυσάει και έχει ηλιοφάνεια.
- Κρατάτε και τα παράθυρα του αυτοκινήτου σας κλειστά, όταν οδηγείτε ημέρα σε εξοχικούς δρόμους.
- Φοράτε γυαλιά ηλίου όταν βρίσκεστε εκτός σπιτιού, ώστε να προστατεύετε τα μάτια σας και κράνος όταν είσατε σε μηχανή, ώστε να μένει κλειστή η δίοδος για τα αλλεργιογόνα από τη μύτη και το στόμα.
- Καθαρίζετε (προστατευμένοι με μάσκα) το σπίτι, ώστε να αποφεύγετε τη σκόνη και τα ακάρεα, που τυχόν επιδεινώνουν την κατάστασή σας.
- Όμως, να θυμόσαστε το καλύτερο ακαρεοκτόνο για το σπίτι σας είναι τα «αέρινα ρεύματα»( crossed ventilation), που στεγνώνουν την ατμόσφαιρα των εσωτερικών χώρων και σκοτώνουν τα ακάρεα (τα ακάρεα της οικιακής σκόνης δεν έχουν την δυνατότητα να πιουν νερό. Το κέλυφός τους απορροφά υγρασία από το περιβαλλον.
Nataliya Vaitkevich / Pexels
Τρόποι αντιμετώπισης για τις αλλεργίες της άνοιξης
- Για τη ρινίτιδα, ο γιατρός θα σας συστήσει αντιισταμινικά, δισκία ή σταγόνες για το στόμα, καθώς και ρινικά σπρέι ειδικών, ασφαλών κορτιζονούχων φαρμάκων ή/και αντιισταμινικών.
- Για την επιπεφυκίτιδα, θα σας χορηγήσει αντιισταμινικά κολλύρια, ενώ για το άσθμα θα σας δώσει εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά με ή χωρίς κορτιζόνη, ίσως και αντιλευκοτριενικά σε δισκία. Ειδικότερα, όσον αφορά το άσθμα, επειδή μπορεί να εκδηλωθεί σοβαρή αναπνευστική κρίση με έντονη δύσπνοια, μπορεί να χρειαστεί και κορτιζόνη σε εισπνοές με νεφελοποιητή, ακόμη και σε ενέσεις. Αυτή η αγωγή έχει ως στόχο να περιοριστούν τα συμπτώματα, αλλά και να προληφθούν οι τυχόν επιπλοκές (ιγμορίτιδα, ωτίτιδα, χρόνιο άσθμα κ.ά.).
- Τέλος υπάρχουν και νεώτερα φάρμακα, -που ονομάζονται βιολογικοί παράγοντες και περεμβαίνουν στον παθογενετικό μηχανισμό της αλλεργίας-, τα οποία χρησιμεύουν πολύ στην αντιμετώπιση χρονίων και ανθεκτικών στα συνήθη φάρμακα περιπτώσεων αναπνευστικής αλλεργίας.
Απευαισθητοποίηση για οριστική λύση
Όμως, ριζική αντιμετώπιση της αλλεργίας σας γίνεται με ειδική θεραπεία την απευαισθητοποίηση. Με αυτήν τη χρόνια θεραπεία παίρνετε -υπό την καθοδήγηση του αλλεργιολόγου σας- αυξανόμενες δόσεις του αλλεργιογόνου (το οποίο ευθυνεται για το πρόβλημά σας) για μακρό χρονικό διάστημα, οπότε παύει να αντιδρά σε αυτό ο οργανισμός σας. Έτσι στο μέλλον όταν θα έρχεστε σε επαφή με το αλλεργιογόνο, δεν θα εμφανίζετε συμπτώματα.
Βρείτε τον ένοχο
Για να ανακαλύψετε τι πυροδοτεί την αλλεργία σας, θα πρέπει να επισκεφτείτε τον αλλεργιολόγο, ο οποίος κατ’ αρχάς θα σας πάρει ένα πλήρες ιστορικό και στη συνέχεια θα σας κάνεις συγκεκριμένες εξετάσεις. H αρχική εξέταση γίνεται στο δέρμα, όπου ο γιατρός θα σας τσιμπήσει επιφανειακά, ρίχνοντας 1 σταγόνα από τα διάφορα αλλεργιογόνα, ώστε να εντοπίσει σε ποιό είσαστε ευαίσθητοι. Η αντίδραση που προκαλείται μοιάζει με τσίμπημα κουνουπιού, το οποίο ανάλογα με την ευαισθησία σας, μπορεί να είναι μεγαλύτερης ή μικρότερης διαμέτρου. Aν χρειαστεί, θα σας συστήσει και αιματολογικές εξετάσεις.
*Καλλιόπη Κόντου-Φίλη, Μ.D., Ph.D. Αλλεργιολόγος, τέως Διευθύντρια Αλλεργιολογικών Τμημάτων στο Λαϊκό Νοσοκομείο και σε ιδιωτικό. Τέως Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας & Κλινικής Ανοσολογίας, τέως Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας & Κλινικής Ανοσολογίας & τ. Πρόεδρος της αντίστοιχης ΄Ένωσης. Μέλος πολλών Επιστημονικών Συλλόγων και Εταιρειών συμπεριλαμβανομένης και της Ακαρεολογίας.
Διαβάστε επίσης: Γιατί ο ήλιος την άνοιξη προκαλεί εξανθήματα;
